Вікіпедыя

Піфагарызм: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 3:
Выходзячы, імаверна, з тэзы, што інтэрвалы музычнай гамы можна патлумачыць рацыянальна з дапамогай лічбавай узаемазалежнасці паміж вібруючымі [[струна, фізіка|струнамі]], піфагарэйцы развілі ідэю, што ў аснове ўсяго існага ляжаць лікі. Яны ствараюць парадак у [[космас]]е, вызначаючы і абмяжоўваючы нявызначанае (апейрон). Рэчы лічацца адлюстраваннямі лікаў, іхняя сутнасная прырода адбіваецца ў іхняй матэматычнай структуры.
 
Сярод лічбаў існуюць заканамернасці: так, адзінка стаіць над лічбамі і лічыцца іхніміх першапачаткам. Няцотны лік разглядаецца як абмежаваны і дасканалы, цотны – як неабмежаваны і недасканалы.
 
Піфагарэйцы надалі тэорыі лічбаў завершаную форму ў розных сферах:.
 
У [[Матэматыка|матэматыцы]] яны дасягнулі сістэматызацыі і распрацоўвалі аксіёмы. [[Тэарэма Піфагора]] вядзе да адкрыцця іррацыянальных лічбавых заканамернасцяў.
 
Па іхніхіх уяўленьняхуяўленнях пра прыроду космасу, нябесныя свяцілы рухаюцца па [[Матэматыка|арбіта]]х у форме кола, падзеленых на пэўныя інтэрвалы, вакол нерухомага цэнтру.
 
Нягледзячы на навуковыя даследаванні ў матэматыцы й тэорыі музыкі, усё ж такі ў піфагарэйскай школе пераважалі рэлігійная і містычная аснова. Гэта асабліва праяўляецца ў іхнім вучэнні пра перасяленне душ: душа з'яўляецца сапраўднаю сутнасцю чалавека, якая мусіць быць пазбаўленая ад усяго цялеснага шляхам ачышчэння.
 
[[Эмпедокл]] (каля 492 – 432 гг. да н.э.) лічыць асновай усяго існага чатыры элементы, што прыводзяцца ў рух сіламі любові й нянавісці: вада, зямля, агонь і паветра. У абсалютнай любові яны ўтвараюць гамагенную еднасць, а з-за нянавісці раз'ядноўваюцца. Калі змагаюцца гэтыя супрацьлеглыя сілы, то шляхам змешваньня элемэнтаў узнікаюць канкрэтныя рэчы.
 
Для [[Анаксагор з Клазаменаў|Анаксагора]] (каля 500 – 425 гг. да н.э.) існуе бязмежная колькасць якасна розных сыходных элементаў. Адметнасць кожнай рэчы вызначаецца характэрнымі суадносінамі тых элементаў, якія ёсць у кожнай з яе нават якіх заўгодна малых частак. Элементы прыводзяцца ў рух і планамерна ўпарадкуюцца розумам.▼
У абсалютнай любові яны ўтвараюць гамагенную еднасьць, а з-за нянавісьці разьядноўваюцца. Калі змагаюцца гэтыя супрацьлеглыя сілы, то шляхам зьмешваньня элемэнтаў узьнікаюць канкрэтныя рэчы.
 
Лаўкіп (5 ст. да н.э.) лічыцца заснавальнікам [[Атамістыка|атамістыкі]], якую пераказаў і развіў далей ягоныяго вучань [[Дэмакрыт]]. Усё складаецца з непадзельных (а-томас) часткаў, якія поўнасцю падобныя да рэчыва, з якога складаюцца, і адрозніваюцца толькі формай ды размяшчэннем у прасторы.▼
▲Для [[Анаксагор з Клазаменаў|Анаксагора]] (каля 500 – 425 гг. да н.э.) існуе бязмежная колькасць якасна розных сыходных элементаў. Адметнасць кожнай рэчы вызначаецца характэрнымі суадносінамі тых элементаў, якія ёсць у кожнай з яе нават якіх заўгодна малых частак. Элементы прыводзяцца ў рух і планамерна ўпарадкуюцца розумам.
 
▲Лаўкіп (5 ст. да н.э.) лічыцца заснавальнікам атамістыкі, якую пераказаў і развіў далей ягоны вучань [[Дэмакрыт]]. Усё складаецца з непадзельных (а-томас) часткаў, якія поўнасцю падобныя да рэчыва, з якога складаюцца, і адрозніваюцца толькі формай ды размяшчэннем у прасторы.
 
Атамы пастаянна рухаюцца, мэханічна ціснучы ды штурхаючы адзін аднаго. Паміж імі ёсць толькі пустая прастора. Адрозныя рэчы ўзнікаюць толькі дзякуючы групаванню атамаў. У Лаўкіпа можна знайсці фармулёўку закону прычыннасці: «Ніводная рэч не ўтвараецца без меты, а толькі адпаведна сэнсу і ў сувязі з неабходнасцю».
 
[[Дэмакрыт]] (каля 460 – 370 гг. да н.э.) развівае атамістычнае вучэнне Лаўкіпа ў матэрыяльную сістэму. Рэчы складаюцца з комплексаў атамаў і маюць першасныя, аб’ектыўныя ўласцівасці: запаўненне пэўнай прасторы, інертнасць, шчыльнасць і жорсткасць, тады як колер, пах, смак і г.д. з'яўляюцца другаснымі, суб’ектыўнымі ўласцівасцямі, якія вынікаюць толькі з успрыняцця. Пачуццёвае ўспрыняцце тлумачыцца як успрыняцце вобразаў, якія выпраменьваюцца рэчамі. Душа таксама складаецца з тонкіх (вогненных) атамаў, якія прыводзяцца ў рух выпраменваньнямі тых вобразаў, і адсюль вынікае пачуццёвае ўражанне. Адпаведна таму Дэмакрыт тлумачыць усю разумовую дзейнасць чалавека як матэрыяльны, атамарны працэс.
 
Пачуццёвае ўспрыняцце тлумачыцца як успрыняцце вобразаў, якія выпраменьваюцца рэчамі.
 
Душа таксама складаецца з тонкіх (вогненных) атамаў, якія прыводзяцца ў рух выпраменваньнямі тых вобразаў, і адсюль вынікае пачуццёвае ўражанне. Адпаведна таму Дэмакрыт тлумачыць усю разумовую дзейнасць чалавека як матэрыяльны, атамарны працэс.
 
Этыка Дэмакрыта лічыць метай чалавека правільную будову душы, якая палягае ва ўраўнаважанасці ды спакоі і дасягаецца дзякуючы розуму, памяркоўнасці, стрыманасці ў пачуццёвых асалодах і прагненні духоўных каштоўнасцяў. «Дух мусіць навучыцца чарпаць свае радасці ў сабе самім».
 
Ксэнафан[[Ксенафан]] — першы прадстаўнік заснаванай у Элеі (Паўднёвая Італія) школы [[Элеаты|элеатаў]]. Галоўная яго мэта – барацьба з антропамарфізацыяй багоў, як іх выяўлялі [[Гамер]] і Гэсіёд, а таксама разьвіццё ідэі пра адзінага бога: «Адзін Бог, найвялікшы сярод багоў і людзей, ні целам, ні думкамі непадобны да смяротных».
 
[[Катэгорыя:Філасофія антычнасці]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Піфагарызм"