Літоўскае генерал-губернатарства: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 16:
 
== Літоўскае ваеннае губернатарства (1801—1830) ==
Літоўскае ваеннае губернатарства было створана паводле ўказу расійскага імператара (1801—1825) [[Аляксандр I, імператар расійскі|Аляксандра I]] ад 9 (21) верасня 1801, якім [[Літоўская губерня]] падзялялася на дзве — [[Віленская губерня|Літоўска-Віленскую]] і [[Гродзенская губерня|Літоўска-Гродзенскую губерні]], што былі ўключаны тым жа ўказам ў склад Літоўскага ваеннага губернатарства з цэнтрам у [[Горад Вільнюс|Вільні]]<ref>Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор першы. Т. 26, №20004.</ref><ref>Указам ад 9 (21) верасня 1801 Літоўская губерня падзялялася на дзве «літоўскія» губерні (Віленскую і Гродзенскую губерні), а Беларуская губерня на дзве «беларускія» губерні (Віцебскую і Магілёўскую губерні), якія адразу пачалі пісацца як «Літоўска-Віленская губерня» (ці «Літоўская Віленская губерня»), «Літоўска-Гродзенская губерня» (ці «Літоўская Гродзенская губерня»), «Беларуска-Віцебская губерня» (ці «Беларуская Віцебская губерня») і «Беларуска-Магілёўская губерня» (ці «Беларуская Магілёўская губерня»). Азначэнні «Літоўска-» («Літоўская») і «Беларуска-» («Беларуская») выкарыстоўваліся для абазначэння тапанімічнага характару губерні і часта не ўказваліся. Пасады губернатараў і губернскіх устаноў таксама часта пісаліся з указаннем тапанімічнага характару губерні: «літоўска-віленскі губернатар», «Літоўска-Віленскае губернскае праўленне» і г.д. У афіцыйных назвах пасады генерал-губернатара ці генерал-губернатарства (з пералікам губерняў, якія ў ваходзілі ў склад генерал-губернатарства) азначэнні «Літоўская» ці «Беларуская» у назве губерняў у 1801—1840 не выкарыстоўваліся: напрыклад, «Віцебскі, Магілёўскі, Смаленскі і Калужскі генерал-губернатар», «Віленскі ваенны, Гродненскі, Беластоцкі і Мінскі генерал-губернатар» і г.д. Пасля падзелу (паводле таго ж указа ад 9 (21) верасня 1801 г.) [[Маларасійская губерня|Маларасійскай губерні]] на дзве губерні (Чарнігаўскую і Палтаўскую) яны таксама пэўны час пісаліся як Маларасійска-Палтаўская губерня (альбо «Маларасійская Палтаўская губерня») і Маларасійска-Чарнігаўская губерня («Маларасійская Чарнігаўская губерня»).</ref><ref>''Швед, В.В.'' Губернскі Гродна... С. 5.</ref>.
 
Ваеннае губернатарства з цэнтрам у Вільні неафіцыйна (а часта і ў афіцыйных дакументах) працягвала называцца як «літоўскія губерні», «літоўскія правінцыі», «Літоўскі край» ці «Літва».
<gallery perrow=5>
File:Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii - Т 27 nr 20369 - p 220 - 1802 AD.jpg|''Паведамленне 14 жніўня 1802 г. Літоўскага ваеннага губернатара Сенату аб''Аб перадачы Ашмянскага павета да Гродзенскай губерні''<ref>[[Ашмянскі павет, Расійская імперыя|Ашмянскі павет]] у канечным выніку не быў уключаны ў склад Літоўска-Гродзенскай губерні.</ref>. Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор першы. Т. 27, №20369, 1802 год.
File:Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Sobranie 1 Т 28 nr 21317 - p0359.jpg|Указ 31 мая 1804 г. ''Аб дазволе водпуску хлеба з літоўскіх губерняў замяжу''. Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор першы. Т. 28, №21317.
File:Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Sobranie 1 T 30 nr 23534 - p0874.jpg|Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор першы. Т. 30, №23534.
File:Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Sobranie 1 T 31 nr 24370 - p0378.jpg|Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор першы. Т. 31, №24370.
Радок 76:
== Віленскае генерал-губернатарства (1864—1912) ==
[[File:Palace of Bishop of Vilnius Ignotas Masalskis. Lithuania.jpg|thumb|Палац генерал-губернатара ў [[Горад Вільнюс|Вільні]], 1870-ыя гг.]]
Па жаданні расійскага імператара (1855—1881) [[Аляксандр II, імператар расійскі|Аляксандра II]] указам Сената ад [[25 лютага]] [[1864]] «Віленскае ваеннае губернатарства, Ковенскае, Гродзенскае і Мінскае генерал-губернатарства» было перайменавана ў «Віленскае, Ковенскае, Гродзенскае і Мінскае генерал-губернатарства»<ref>Поўны збор законаў Расійскай імперыі. Збор 2другі, Т. 39, аддз. 1, №40635. Тым жа ўказам былі перайменаваны і іншыя ваенныя генерал-губернатарствы і ваенныя губернатарствы Расійскай імперыі.</ref>. З-за таго, што пад уладай віленскага генерал-губернатара знаходзіліся яшчэ Віцебская і Магілёўская губерні, адміністрацыйная структура ў дакументах пачала менавацца як «Віленскае, Ковенскае, Гродзенскае і Мінскае генерал-губернатарства з падпарадкаваннем Віцебскай і Магілёўскай губерняў», а генерал-губернатар як «Віленскі, Ковенскі, Гродзенскі і Мінскі генерал-губернатар і Галоўны Начальнік Віцебскай і Магілёўскай губерняў».
 
З [[1864]] па [[1884]] існавала спецыяльная пасада памочніка віленскага генерал-губернатара па грамадзянскай частцы кіравання, бо, нягледзячы на перайменаванне пасады, для генерал-губернатара аднымі з галоўных былі ваенныя функцыі.
Радок 170:
* [[Аляксей Ілліч Мілер|''Миллер, А.'']] [http://uchebilka.ru/literatura/12119/index.html?page=2‎ Формирование наций у восточных славян в XIX в. — проблема альтернативности и сравнительно-исторического контекста] // uchebilka.ru [Электронны рэсурс]
* [[Аляксандр Іванавіч Цвікевіч|''Цьвікевіч, А.'']] «Западно-руссизм»: Нарысы з гісторыі грамадзкай мысьлі на Беларусі ў ХІХ і пачатку ХХ в. / А. Цьвікевіч. — 2-е выд. — Мінск : Навука і тэхніка, 1993. — 352 с.
* [[Вячаслаў Швед|''Швед, В.В.'']] [http://kamunikat.org/download.php?item=10267-1.pdf&pubref=10267 Губернскі Гродна: Аповяды з гісторыі горада (канец XVIII — пачатак ХХ ст.)] — Гродна, 2002. — 193 с.
 
== Знешнія спасылкі ==