Гудок (музычны інструмент): Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя, афармленне
Радок 1:
'''Гудок''' (іншыя назвы '''Смык, Рэбек''') — народны беларускі інструмент.
Гудок/Смык/Рэбек складае праблему ў гісторыі беларускай музыкі. Гэты інструмент не мае аналогій у этнічным беларускім інструментарыі. Магчыма, пад тэрмінам "гудок" разумеўся цэлы набор старадаўніх смычковых інструментаў. Але ў XVII-XVIII стст. старыя смычковыя інструменты былі выціснуты скрыпкай.
Адрозненне гудка ад скрыпкі вялікае.
Як пісаў У.Паветкін: "Тры струны на падстаўцы гудка размяшчаліся ў адной плоскасці. У гэтым галоўнае адрозненне гудка ад скрыпкі, на якой верхняя частка падстаўкі зроблена ў выглядзе дугі. На гудку нельга атрымаць скрыпічных гукаў, і на скрыпцы (не паслабіўшы валасы смычка) нельга выканаць трохгучных акордаў, як на гудку. Таму гэтыя інструменты доўгі час суіснавалі" <ref>Поветкин В.И. Новгодские гусли и гудки. Опыт комплексного исследования </ref>
 
== Вызначэнне ==
Гудок/смык згадваецца ў старабеларускай літаратуры: "гудяху бо на гуслехъ на смыцехъ" (Ф. Скарына, "Другая кніга Царстваў"); "в годину их послышите голосъ... смыкове" ("Зборнік біблейскіх кніг", пачатак XVI ст.). Гудок сустракаем у афицыйных дакументах, у Лісце Жыгімонта Аўгуста да старасты Аршанскага князя А. Адзінцэвіча сказана: "з людзей волочащих, которые без службы мешкають... и с каждого гудка" <ref>Литовская метрика. Книги публичных дел // Русская историческая библиотека. Т.30</ref>
 
Гудок/Смык/Рэбек складае праблему ў гісторыі беларускай музыкі. Гэты інструмент не мае аналогій у этнічным беларускім інструментарыі. Магчыма, пад тэрмінам "«гудок"» разумеўся цэлы набор старадаўніх смычковых інструментаў. Але ў XVII-XVIII XVII—XVIII стст. старыя смычковыя інструменты былі выціснуты скрыпкай.
Некалькі прыкладаў гудка/смыка дае старабеларуская іканаграфія. ("Тлумачальны Псалтыр" першай паловы XVII ст.) <ref>Нікалаеў М. Палата кнігапісаная. Рукапісная кніга на Беларусі ў X-XVIII стст. Мн., 1993</ref> Звяртае на сябе ўвагу дзіўная форма ручкі смычка. Галава грыфы трохструннага смычковага інструмента закрыта фігурай іншага музыкі. Музыка трымае інструмент грыфам уніз. Ніжняя частка гудказаканчваецца характэрным струнатрымальным выступам. Струны працягваюцца да канца верхняй дэкі.
 
Адрозненне гудка ад скрыпкі вялікае. Як пісаў У. Паветкін: "«Тры струны на падстаўцы гудка размяшчаліся ў адной плоскасці. У гэтым галоўнае адрозненне гудка ад скрыпкі, на якой верхняя частка падстаўкі зроблена ў выглядзе дугі. На гудку нельга атрымаць скрыпічных гукаў, і на скрыпцы (не паслабіўшы валасы смычка) нельга выканаць трохгучных акордаў, як на гудку. Таму гэтыя інструменты доўгі час суіснавалі" »<ref>Поветкин В. И.  Новгодские гусли и гудки. Опыт комплексного исследования </ref>.
Прыцягвае ўвагу тое, што музыкі ў "Псалтыры" і "Дзесятаглаве" ў адной манеры трымаюць інструмент. Як вядома па этнаграфічных звестках ХІХ ст., гэта традыцыйны народны спосаб трымаць скрыпку, які, напэўна, паходзіць з даўніх часоў. <ref>Зміцер Сасноўскі, "Гісторыя беларускай музычнай культуры. Ад старажытнасці да канца XVIII ст." Мн, "Харвест"</ref>
 
== У культуры ==
==References==
 
{{reflist}}
Гудок/смык згадваецца ў старабеларускай літаратуры: "«гудяху бо на гуслехъ на смыцехъ"» ([[Францыск Скарына|Ф. Скарына]], "«[[Другая кніга Царстваў"]]»); "«в годину их послышите голосъ...голосъ… смыкове" ("»<ref>«Зборнік біблейскіх кніг"», пачатак XVI ст.)</ref>. Гудок сустракаем у афицыйныхафіцыйных дакументах, у Лісце [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонта Аўгуста]] да старасты Аршанскага[[Князі аршанскія|аршанскага князя]] [[А. АдзінцэвічаАдзінцэвіч]]а сказана: "«з людзей волочащих, которые без службы мешкають...мешкають… и с каждого гудка" »<ref>Литовская метрика. Книги публичных дел // {{нп3|Дзяржаўная публічная гістарычная бібліятэка Расіі|Русская историческая библиотека|ru|Государственная публичная историческая библиотека России}}. Т.30</ref>
 
Некалькі прыкладаў гудка/смыка дае старабеларуская іканаграфія. ("«Тлумачальны Псалтыр"» першай паловы XVII ст.) <ref>Нікалаеў М. Палата кнігапісаная. Рукапісная кніга на Беларусі ў X-XVIII X—XVIII стст. Мн., 1993</ref>. Звяртае на сябе ўвагу дзіўная форма ручкі смычка. Галава грыфы трохструннага смычковага інструмента закрыта фігурай іншага музыкі. Музыка трымае інструмент грыфам уніз. Ніжняя частка гудказаканчваеццагудка заканчваецца характэрным струнатрымальным выступам. Струны працягваюцца да канца верхняй дэкі.
 
Прыцягвае ўвагу тое, што музыкі ў "«Псалтыры"» і "«Дзесятаглаве"» ў адной манеры трымаюць інструмент. Як вядома па этнаграфічных звестках ХІХ ст., гэта традыцыйны народны спосаб трымаць скрыпку, які, напэўна, паходзіць з даўніх часоў. <ref>[[Зміцер Сасноўскі]], "«Гісторыя беларускай музычнай культуры. Ад старажытнасці да канца XVIII ст."» Мн., "«Харвест"»</ref>.
 
{{зноскі}}
 
[[Катэгорыя:Музычныя інструменты]]