Вікіпедыя

Янка Брыль: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
катэгорыя, дапаўненне, афармленне
др clean up, replaced: (1945)| → , 1945|, году → года, нэст → нест, мэтай → метай, метай → мэтай, зьм → зм, юдзмі → юдзьмі, асцяў → асцей, == using AWB
Радок 36:
}}
 
'''Янка''' ('''Іван Антонавіч''') '''БРЫЛЬ''' ({{ДН|4|8|1917}}, [[Горад {{МН|Адэса||горад Адэса]]}} — {{ДС|25|7|2006}}) — беларускі [[пісьменнік]]. [[Народны пісьменнік БССР]] (1981)<ref name="БС">{{кніга
|аўтар =
|частка = Брыль Янка
Радок 56:
 
== Біяграфічны нарыс ==
Нарадзіўся ў [[Горад Адэса|Адэсе]] ў сям'і чыгуначніка Антона Данілавіча Брыля. У 1922 разам з бацькамі вярнуўся на іх радзіму, у вёску [[Вёска Загор'е|Загор'е]] (Польшча, цяпер [[Карэліцкі раён]], [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]])<ref name="БС"/>. У 1931 Я. Брыль скончыў польскую сямігодку і паступіў у Навагрудскую гімназію, але не змог вучыцца з-за матэрыяльных цяжкасцяўцяжкасцей.
 
У 1939 прызваны ў Войска Польскае<ref name="БС"/>, служыў у марской пехоце. Пасля пачатку II Cусветнай вайны, у верасні таго ж годугода трапіў пад [[Горад Гдыня|Гдыняй]] ў нямецкі палон, у 1941 уцёк, вярнуўся на Беларусь і далучыўся да партызанаў<ref name="БС"/>. У 1942 Я. Брыль стаў сувязным партызанскай брыгады імя Жукава Баранавіцкага злучэння, а ў 1944 — разведчыкам партызанскай брыгады «Камсамолец». Рэдагаваў газету «Сцяг свабоды» Мірскага падпольнага райкома партыі і сатырычны лісток «[[Партызанскае жыга́ла]]». Па вызваленні Беларусі працаваў рэдактарам раённай газеты ў [[гарадскі пасёлак Мір|г. п. Мір]], літаратурным супрацоўнікам газеты-плаката «[[Раздавім фашысцкую гадзіну]]», загадваў аддзелам рэдакцыі часопіса [[Вожык (1945)|«Вожык»]].
 
У розныя гады Я. Брыль быў намеснікам рэдактара часопісаў «Маладосць» і «Полымя», працаваў рэдактарам Дзяржаўнага выдавецтва Беларусі, быў сакратаром праўлення Саюза пісьменнікаў БССР, вёў актыўную работу па ўмацаванню сувязей беларускай літаратуры з літаратурамі народаў СССР і краін сацыялістычнай садружнасці. Шмат сіл Я. Брыль аддаваў працы ў якасці старшыні Беларускага таварыства «СССР — Канада»<ref name="БС"/>.
 
З 1945 года член [[СПСаюз пісьменнікаў СССР|Саюза пісьменнікаў СССР]]. У 1966—1971 — сакратар праўлення [[Саюз пісьменнікаў Беларусі|СП БССР]]<ref name="БС"/>. Двойчы абіраўся дэпутатам [[Вярхоўны Савет Беларусі|ВС БССР]] (1963—1967, 1980—1985). Старшыня Беларускага аддзялення таварыства «СССР — [[Канада]]» (1967—1990), сябрачлен Беларускага ПЭН-цэнтра з 1989. Ганаровы член Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1994).
 
Я. Брыль памёр 25 ліпеня 2006 года. Пахаваны ў [[Калодзішчы|Калодзішчах]].
 
== Творчасць ==
 
Пісаць Я. Брыль пачаў з чатырнаццаці год, але дэбютаваў у друку толькі ў 1938<ref name="БС"/>. Пачалася творчая дзейнасць пісьменніка з вершаў, якія асаблівага поспеху аўтару не прынеслі, і з апавяданняў, у якіх талент пісьменніка праявіўся вельмі ярка і шматгранна. У 1946 г. выйшла з друку першая кніга Я. Брыля пад назвай «Апавяданні»<ref name="БС"/>, куды ўвайшлі некалькі апавяданняў і невялікая аповесць «У сям'і», прысвечаныя жыццю заходнебеларускай вёскі. Мастацкі летапіс улюблёнага пісьменнікам Наднямоння працягваюць яго другі зборнік «Нёманскія казакі» (1947), а таксама аповесці «Сірочы хлеб», працу над якой ён пачаў яшчэ да вайны, «У Забалоцці днее» (1950, Дзяржаўная прэмія СССР 1952) і «На Быстранцы» (1955). Ужо першыя творы вылучылі Я. Брыля як арыгінальнага майстра лірыка-псіхалагічнай прозы, добрага знаўцу народнай мовы. Шмат разоў перакладалася ў розных краінах свету лірычнае апавяданне Я. Брыля «Галя» (1953), дзе на тле жыцця заходнебеларускай вёскі раскрыты пачуццёвы свет галоўнай гераіні, яе глыбокая чалавечая драма.
 
Радок 78 ⟶ 77:
Уся творчасць Я. Брыля прасякнута глыбокім, чыстым пачуццём да сваёй радзімы. Шчырае, сумленнае служэнне роднай зямлі, роднаму народу было галоўнай мэтай і сэнсам яго жыцця.
 
Яму належаць такiятакія мудрыя словы: «Калі б беларуса прымусіць быць беларусам, які б атрымаўся выдатны беларус!»
 
=== Пераклады ===
Я. Брыль вядомы таксама як перакладчык з [[руская мова|рускай]], [[украінская мова|украінскай]] і [[польская мова|польскай]] моў. У яго перакладзе на [[беларуская мова|беларускую мову]] выйшлі паасобныя творы [[Леў Мікалаевіч Талстой|Л. М. Талстога]], [[Антон Паўлавіч Чэхаў|А. П. Чэхава]], [[Максім Горкі|М. Горкага]], {{нп3|Павел Пятровіч Бажоў|П. П. Бажова|ru|Бажов, Павел Петрович}}, {{нп3|Аляксандр Пятровіч Даўжэнка|А. П. Даўжэнкі|ru|Довженко, Александр Петрович}}, [[Баляслаў Прус|Б. Пруса]], {{нп3|Астап Вішня|А. Вішні|uk|Остап Вишня}}, {{нп3|Пётр Сцяпанавіч Казланюк|Козланюк Петро Степанович|uk|Козланюк Петро Степанович}}, {{нп3|Тадэвуш Ружэвіч|Т. Ружэвіча|ru|Ружевич, Тадеуш}}, [[Марыя Канапніцкая|М. Канапніцкай]], [[Эліза Ажэшка|Э. Ажэшкі]], [[ЭрнэстЭрнест Брыль|Э. Брыля]], {{нп3|Яраслаў Івашкевіч|Я. Івашкевіча|ru|Ивашкевич, Ярослав}}, {{нп3|Аліна Цанткевіч|А. Цанткевіч|pl|Alina Centkiewicz}}, {{нп3|Часлаў Цанткевіч|Ч. Цанткевіча|pl|Czesław Centkiewicz}}, {{нп3|Юліян Кавалец|Ю. Кавальца|pl|Julian Kawalec}}, {{нп3|Уладзіслаў Мачэжак|У. Мачэжака|pl|Władysław Machejek}}, {{нп3|Войцех Жукроўскі|В. Жукроўскага|pl|Wojciech Żukrowski}}, {{нп3|Лявон Кручкоўскі|Л. Кручкоўскага|ru|Кручковский, Леон}} і многія іншыя<ref name="БС"/>.▼
 
▲Я. Брыль вядомы таксама як перакладчык з [[руская мова|рускай]], [[украінская мова|украінскай]] і [[польская мова|польскай]] моў. У яго перакладзе на [[беларуская мова|беларускую мову]] выйшлі паасобныя творы [[Леў Мікалаевіч Талстой|Л. М. Талстога]], [[Антон Паўлавіч Чэхаў|А. П. Чэхава]], [[Максім Горкі|М. Горкага]], {{нп3|Павел Пятровіч Бажоў|П. П. Бажова|ru|Бажов, Павел Петрович}}, {{нп3|Аляксандр Пятровіч Даўжэнка|А. П. Даўжэнкі|ru|Довженко, Александр Петрович}}, [[Баляслаў Прус|Б. Пруса]], {{нп3|Астап Вішня|А. Вішні|uk|Остап Вишня}}, {{нп3|Пётр Сцяпанавіч Казланюк|Козланюк Петро Степанович|uk|Козланюк Петро Степанович}}, {{нп3|Тадэвуш Ружэвіч|Т. Ружэвіча|ru|Ружевич, Тадеуш}}, [[Марыя Канапніцкая|М. Канапніцкай]], [[Эліза Ажэшка|Э. Ажэшкі]], [[Эрнэст Брыль|Э. Брыля]], {{нп3|Яраслаў Івашкевіч|Я. Івашкевіча|ru|Ивашкевич, Ярослав}}, {{нп3|Аліна Цанткевіч|А. Цанткевіч|pl|Alina Centkiewicz}}, {{нп3|Часлаў Цанткевіч|Ч. Цанткевіча|pl|Czesław Centkiewicz}}, {{нп3|Юліян Кавалец|Ю. Кавальца|pl|Julian Kawalec}}, {{нп3|Уладзіслаў Мачэжак|У. Мачэжака|pl|Władysław Machejek}}, {{нп3|Войцех Жукроўскі|В. Жукроўскага|pl|Wojciech Żukrowski}}, {{нп3|Лявон Кручкоўскі|Л. Кручкоўскага|ru|Кручковский, Леон}} і многія іншыя<ref name="БС"/>.
 
Творы Я. Брыля перакладаліся на многія мовы народаў СССР і за мяжой<ref name="БС"/>.
Радок 139 ⟶ 137:
 
{{DEFAULTSORT:Брыль Янка}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]]
[[Катэгорыя:Беларускамоўныя пісьменнікі]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Янка_Брыль"