|
'''Турніры Вялікага шлема''' ({{lang-en|Grand Slam tournaments}}) — чатыры найбуйнейшыябуйнейшыя ў сучасным [[тэніс]]е штогадовыя турніры:
* [[Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі па тэнісе|Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі]] — на цвёрдым пакрыцці,
* [[Адкрыты чэмпіянат Францыі па тэнісе|Адкрыты чэмпіянат Францыі]] — на грунтавым пакрыцці,
* [[Уімблдонскі турнір]] — на травяным пакрыцці,
* [[Адкрыты чэмпіянат ЗША па тэнісе|Адкрыты чэмпіянат ЗША]] — на цвёрдым пакрыцці.
У сучасным тэнісе перамога на ўсіх чатырох турнірах Вялікага шлема з'яўляецца надзвычай прэстыжным, бо з'яўляецца вельмі рэдкім дасягненнем. АдрозніваюццаВылучаюць:
* класічны Вялікі шлем — -паслядоўная паслядоўныперамога выйгрышна усіхўсіх турніраўтурнірах Вялікага шлема на працягу аднаго сезону;
* некласічны Вялікі шлем - — паслядоўная перамога на ўсіх турнірах Вялікага шлема, але не ў рамках аднаго сезону;
* кар'ерны Вялікі шлем - — перамога на ўсіх турнірах Вялікага шлема, але ў розныя гады;
* Залаты Вялікі шлем — -перамога выйгрышна усіхўсіх турніраўтурнірах Вялікага шлема і перамога на Алімпійскім тэнісным турніры на працягу аднаго сезону.
== Гісторыя ==
ТэрмінПаняцце «Вялікі шлем» запазычанызапазычана з картачнай гульні [[брыдж]]. ''Выйграць Вялікі шлем'', значыць перамагчы ва ўсіх чатырох турнірах на працягу аднаго сезону, з'яўляецца вышэйшай мэтай для тэнісістаў.
Гісторыя ўзнікнення тэрміна ўзыходзіць да [[1933]] года, калі аўстраліец [[Джэк Кроўфард]] быў блізкі да мэты выйграць усе чатыры турніры. Ён ужо перамог у трох турнірах на працягу годугода і выйшаў у фінал Адкрытага чэмпіянату ЗША ў [[Нью-Ёрк]]у. [[Джон Кіран]], які працаваў спартыўным каментатарам у газеце [[Нью-Ёрк Таймс]] і быў здольным картачнымі іграком, прывёў у сваёй калонцы аналогію з Вялікім шлемам у брыджы: «Калі Кроўфард выйграе сёння ў Перы, гэта будзе ўсё адно якшто выйграць Вялікі шлем на корце». Кроўфард усё ж такі прайграў, але фраза замацавалася.<ref>[http://www.fft.fr/rolandgarros/en/grandchelem.htm http://www.fft.fr/rolandgarros/en/grandchelem.htm]</ref>
Паводле іншай версіі, назва ўзнікла ў [[1938]] годзе, калі [[Дональд Бадж]] выйграў на працягу года гэтыя чатыры турніратурніры, і вядомы амерыканскі пісьменнік [[Элісан Данцыг]] сказаў, што «як паспяховы ігрок у брыдж, Бадж склаў Вялікі шлем з перамог у чатырох найбуйнейшыхбуйнейшых тэнісных турнірах цягамнапрацягу каляндарнага года».<ref>[http://www.wimbledon.org/en_GB/championships/grandslam.html http://www.wimbledon.org/en_GB/championships/grandslam.html]</ref>
== Чэмпіёны Вялікага шлема ==
З часу з'яўлення тэрміну вельміпаняцця мала хто здолеў дасягнуць мэты – — выйграць Вялікі шлем на працягу сезону. Сярод мужчын гэтага дасягнулі Дональд Бадж ([[1938]]) і [[Род Лейвер]] ([[1962]] і [[1969]]). Сярод жанчын — [[Маргарэт Корт]] ([[1970]]), Мора Канолі ([[1953]]) і [[Штэфі Граф]] ([[1988]]). Штэфі Граф, акрамяапроч тагогэтага, перамагла ў тым жа годзе на [[Алімпійскія гульні|алімпійскім]] турніры ў [[Сеул]]е, выйграўшывыйграла, такім чынам, «Залаты Вялікі шлем».
Пазней задача значна ўскладнілася, калі розныя турніры Вялікага шлема сталі праводзіццаправодзіць на розных пакрыццях: грунт — у Францыі, трава — на Уімблдоне, цвёрдае пакрыццё — у ЗША і Аўстраліі.
Найбольшую колькасць турніраў Вялікага шлема выйграў амерыканец [[Піт Сампрас]]. У ягоным актыве — 14 перамог: 7 на Уімблдоне, 5 на Адкрытым чэмпіянаце ЗША і 2 на Адкрытым чэмпіянаце Аўстраліі. Сярод жанчын найбольшая колькасць перамог у [[Маргарэт Корт]]: 11 у Аўстраліі, 5 у Францыі, 5 у ЗША і 3 на Уімблдоне — усягоагулам 24 тытулатытулы.
== Уладальнікі Вялікага шлема ==
=== Мужчынскі адзіночны разрад ===
* [[Дональд Бадж]] (ЗША) - — 1938 год;
* [[Лейвяр, Род|Род ЛейвярЛейвер]] (Аўстралія) - — 1962 і 1969 гады;
* [[Стэфан Эдберг]] (Швецыя) - — адзіны ўладальнік юніёрскага Вялікага шлема - — 1983 год.
=== Жаночы адзіночны разрад ===
* Марын Коналі (ЗША) - — 1953 год;
* Маргарэт Сміт Корт (Аўстралія)- 1970 год;
* [[Штэфі Граф]] (Германія) - — 1988 год. Да таго ж, у 1988 годзе Граф стала алімпійскаю чэмпіёнкаючэмпіёнкай, таму яна ўладальніца Залатога Вялікага шлема.
=== Мужчынскі парны разрад ===
* аўстралійская пара Фрэнк Сэджман і Кен Макгрэгар - — 1951 год.
=== Жаночы парны разрад ===
* бразільянка Марыя Буэна (Бразілія) - — 1960 год (з дзвюма партнёркамі — - брытанкаюбрытанкай Крысцін Труман Джэйнс (Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі) і амерыканкаюамерыканкай Дарлен Хард);
* амерыканская пара Марціна Наўрацілава і Пэм Шрайвер - — 1984 год;
* швейцарка Марціна Хінгіс - — 1998 год (з дзвюма партнёркамі — - харваткаюхарваткай Міранай Лючыч (Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі) і чэшкаючэшкай Янай Новатнай).
=== Змяшаны парны разрад ===
* аўстралійская пара Маргарэт Сміт Корт і Кэн Флэтчэр - — 1963 год;
* Маргарэт Сміт Корт - — 1965 год (у пары з аўстралійцам Джонам Ньюкомбам (Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі), аўстралійцам Кенам Флетчарам (Адкрыты чэмпіянат Францыі і Уімблдон), з аўстралійцам Фрэдам Столе (Адкрыты чэмпіянат ЗША).
* аўстраліец Оўэн Дэвідсан - — 1967 год (у пары з аўстралійкаюаўстралійкай Лэслі Торнар Боўры (Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі) і з амерыканкаюамерыканкай Білі-Джын Кінг).
=== Беларусы — пераможцы турніраў Вялікага шлема ===
У [[Адкрытая эра|Адкрытай эры]] тры беларускія спартсмены перамагалі на турнірах Вялікага шлема:
* [[Наталля Зверава]]
* [[Максім Мірны]]
| 