Пачаткі Эўкліда: Розніца паміж версіямі

'''«Пачаткі»''' ({{lang-el|Στοιχεῖα}}, {{lang-lat|Elementa}}) — галоўная праца [[Еўклід]]а, напісаная каля [[300 да н.э.|300 г. да н.э.]] і прысвечаная сістэматычнай пабудове [[геаметрыя|геаметрыі]]. «Пачаткі» — вяршыня антычнай геаметрыі і [[Матэматыка ў Старажытнай Грэцыі|антычнай матэматыкі]] наогул, вынік яе 300-гадовага развіцця і аснова для наступных даследаванняў. «Пачаткі», нароўні з дзвюма працамі [[Аўтолік з Пітаны|Аўтоліка з Пітаны]] — найстаражытнаенайстаражытнейшае з антычных матэматычных сачыненняў, якія дайшлі да нас; усе працы папярэднікаў Еўкліда вядомыя нам толькі па згадваннях і цытатамцытатах пазнейшых каментатараў.

[[Прокл Дыядох|Прокл]] паведамляе, (спасылаючыся на [[Еўдэм Родаскі|Еўдэма]]), што падобныя сачыненні ствараліся і да Еўкліда: «Пачаткі» былі напісаны [[Гіпакрат Хіёскі|Гіпакратам Хіёскім]], а таксама платонікамі [[Леонт, матэматык|Леонтам]] і [[Феўдзій|Феўдзіем]]. Але гэтыя сачыненні, відаць, былі страчаны яшчэ ў антычнасці.

Тэкст «Пачаткаў» на працягу стагоддзяў былібыў прадметам дыскусій, да іхгэтай працы напісаны шматлікія каментарыі. З антычных каментарыяў да нас дайшоў каментарый, напісаны [[Прокл Дыядох|Проклам]]<ref>[http://www.centant.pu.ru/plat/proklos/works/28euklid.htm Прокл Диадох. Ком. к Euclid I. Введение. Перев. Ю. А. Шичалина]</ref>. Гэты тэкст з'яўляецца найважнейшай крыніцай па гісторыі і метадалогіі грэчаскай матэматыкі. Прокл дае кароткі выклад гісторыі грэчаскай матэматыкі (т.з.так званы Еўдэмаў каталог геометраў), абмяркоўвае ўзаемасувязь метаду Еўкліда і логікі [[Арыстоцель|Арыстоцеля]], ролю ўяўлення ў доказах.