Ціск: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (размовы | уклад)
др Bot: Migrating 77 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q39552 (translate me)
др clean up, replaced: р ў → р у, асцяў → асцей, панятак → паняцце, З’я → З'я, == → ==, typos fixed:   → using AWB
Радок 7:
| Заўвагі =
}}
'''Ціск''' – [[фізічная велічыня]], якая характарызуе інтэнсіўнасць перпендыкулярных да паверхні [[сіла]]ў, з якімі адно цела ўздзейнічае на іншае. Калі [[сіла]] размеркаваная па паверхні раўнамерна, Ц. р ўу кожным пункце паверхні роўны р = F/S, дзе S — плошча, F — сума прыкладзеных перпендыкулярна да яе [[сіла]]ў. Для аднароднага асяроддзя ўводзіцца панятакпаняцце Ц. у кожным пункце, які адыгрывае важкую ролю ў [[Механіка|механіцы]] [[Вадкасць|вадкасцяўвадкасцей]] і [[газ]]аў.
 
Ц. у [[газ]]ах спалучаны з перадачай [[імпульс]]у ў сутыкненнях [[Малекула|малекул]] [[газ]]у паміж сабою і з паверхнямі целаў, якія яго абмяжоўваюць. Ц. у [[газ]]ах прапарцыянальны [[Тэмпература|тэмпературы]]. У [[Вадкасць|вадкасцях]] і цвёрдых целах Ц. выклікаюць міжатамныя і міжмалекулярныя сілы прыцягнення і адштурхоўвання і цеплавыя ваганні [[атам]]аў.
 
Ц. [[Вымярэнне|вымяраецца]] [[манометр]]амі, [[барометр]]амі, [[вакуумметр]]амі. [[Адзінка вымярэння|Адзінкі вымярэння]] Ц. маюць [[размернасць]] [[сілы]], падзеленай на плошчу. У [[Міжнародная сістэма адзінак вымярэння СІ|Міжнароднай сістэме СІ]] гэта Паскаль (Па) роўны ньютан на квадратны [[метр]]. Іншыя шыракаўжываныя [[Адзінка вымярэння|адзінкі вымярэння]] Ц.: кгс/см², атмасфера фізічная (атм), атмасфера тэхнічная (ат), бар, мм вод. сл., мм рт. сл. (тор). У [[ЗША]] і [[Вялікабрытанія|Вялікай Брытаніі]] Ц вымяраюць у lbf/in2 (фунт-сіла на квадратны дзюйм), pdl/ft2 (паундаль на квадратны фут), inH2O (дзюйм вод. сл.), ft H2O (фут вод. сл.), in Hg (дзюйм рт. сл.) і да т.п.
 
{{Адзінкі ціску}}
 
1  lbf/ in2 =6894,76 н/м²,1рdl/ft2 = 1,48816 н/м², 1inH2O = 249,089н/м²; 1ftH2O = 2989,07 н/м²,1in Hg = 3386,39 н/м².
 
З’яваЗ'ява Ц. адыгрывае важную ролю ў фізічных, хімічных, біялагічных і іншых працэсах.
 
Высокія значэнні Ц. стварае [[Гравітацыя|гравітацыйнае поле]].
 
== Цікавыя факты ==
 
[[Атмасферны ціск]] на паверхні [[Планета Зямля|Зямлі]] – прыблізна 100 000 Па або 1 бар.
 
Радок 36 ⟶ 35:
 
Ц. у цэнтры [[Зорка|белых карлікаў]] – да 1 млрд. кбар.
 
 
== Гл. таксама ==
Радок 59 ⟶ 57:
 
{{зноскі}}
 
{{phys-stub}}
 
[[Катэгорыя:Фізічныя велічыні]]
 
 
{{phys-stub}}