Эфір (стыхія): Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
інтэрвікі
інтэрвікі
Радок 2:
[[Выява:Fotothek df tg 0006463 Theosophie ^ Philosophie ^ Judentum ^ Kabbala.jpg|thumb|300px|Сімвалічная выява асноўных [[стыхія, алхімія|элементаў]]: эфір у самым версе. З кнігі [[Utriusque cosmi metaphysica, physica atque technica historia]] [[Роберт Флад|Роберта Флада]] [[1617]] г.]]
 
'''Эфі́р''' ({{lang-grc|αἰθήρ}} — верхні пласт паветра; {{lang-la|aether}}) — найтанчэйшая пятая [[Элемент (Стыхіястыхія)|стыхія]] ў [[антычная філасофія|антычнай]] і [[сярэднявечная філасофія|сярэднявечнай]] [[натурфіласофія|натурфіласофіі]], [[фізіка|фізіцы]] і [[Алхімія|алхіміі]]. Яго сінонімамі былі тэрміны ''«пятая стыхія»'' (''«[[пяты элемент]]», «[[Квінтэсенцыя]]»''), ''«пятае цела»'' ({{lang-grc|πέμπτον σῶμα}}, {{lang-la|quintum corpus}}; ''«пятае простае цела»''), ''«пятая сутнасць»'' ({{lang-la|quinta essentia}}, ''«[[квінтэсенцыя]]»''). Лацінскія эквіваленты тэрміна выкарыстоўваліся ў рымскай і сярэднявечнай філасофіі.
 
Першапачаткова ў [[старажытнагрэчаская міфалогія|старажытнагрэчаскай міфалогіі]] тэрмін «эфір» пазначаў верхні (горны), асоба тонкі (разрэджаны), празрысты і прамяністы пласт паветра, якім дыхаюць [[багі]].
Радок 8:
Прыблізна ў такім сэнсе (нябеснае рэчыва) гэты тэрмін ужывалі ў ранняй [[старажытнагрэчаская філасофія|старажытнагрэчаскай філасофіі]] [[дасакратыкі]] — [[Анаксагор з Клазамен|Анаксагор]], [[Эмпедокл]].
 
Эмпедокл стварыў вучэнне аб чатырох [[Стыхія,Элемент алхімія(стыхія)|стыхіях]] ([[Стыхія, алхімія|элементэлементах)]]ах)  — [[вада|вадзе]], [[зямля|зямлі]], [[агонь|агню]] і [[паветра|паветры]]. [[Арыстоцель]] дадаў да іх найтанчэйшую пятую стыхію, пяты элемент — эфір, які ён супрацьпастаўляў астатнім чатыром. Чатыры стыхіі, з якіх складаецца ўвесь [[падмесяцовы свет]], здзяйсняюць рух па вертыкалі і гарызанталі і могуць ператварацца сябар у сябра. Нябесныя целы, якія знаходзяцца ў сферах [[космас, філасофія|космасу]] на ўзроўні [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяца]] і вышэй ([[надмесяцовы свет]]), складаюцца з эфіру, які вечны, не пераходзіць у іншыя стыхіі і здзяйсняе кругавыя рухі.
 
Гэты тэрмін захаваўся ў [[рымская філасофія|рымскай]] і [[сярэднявечная філасофія|сярэднявечнай філасофіі]]. Яго ўжывае [[Лукрэцый]].