Геаграфія Азербайджана: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
арфаграфія
Радок 1:
[[Выява:Satellite image of Azerbaijan in March 2003.jpg|thumb|250px|[[NASA]] ''Спадарожнікавы здымак тэрыторыі Азербайджана, сакавік 2003'']]
[[Выява:Azerbaijan topographic map-ru.svg|thumb|250px|Тапаграфічная карта Азербайджана.]]
[[Выява:Bazarduzu detail.JPG|thumb|250px|Гара [[БазардюзюБазардзюзю]] з вышыні 4 466 м, самая высокая гара ў Азербайджане.]]
[[Выява:Masalli Azerbaijan nature 1.jpg|thumb|250px|Горная рака ў [[МасаллинськийМасалінскі раён|МасаллинскомМасалінскім раёне]].]]
 
'''[[Азербайджан]]''' размешчаны ў асноўным у субтрапічным поясе, ітэрыторыя вынятыцягнецца з паўночна-заходнія.паўночнага захаду на пивд.-сх.паўднёвы ўсход ў бок [[Каспійскае мора|Каспійскага мора]].
 
== Рэльеф ==
Азербайджан – горная краіна, дзе высокія хрыбты і пласкагор'яі спалучаюцца з раўнінамі і нізінамі. Каля 60% усёй тэрыторыі займаюць горы, а 40% – нізіны (гл. чынампераважна Кура-АраксинскаяАраксінская нізіна).
 
У рэльефе вылучаюцца 4 часткі: горная сістэма [[Вялікі Каўказ]]а (г. [[БазардюзюБазардзюзю]], 4 466 м); горная сістэма [[Малы Каўказ]]а, які ўключае ў сябе НахічэванскайНахічэванскую горную вобласць (г. [[Гямыш]], 3 724 м; г. КапиджигКапіджыг, 3 904 м); [[ЛенкоранскойЛенкаранская горная сістэма]] (г. [[КьомюркьойК'ёмюрк'ёй]], 2 477 м); [[Кура-АраксинскаяАраксінская нізіна]], размешчаная ў цэнтры рэспублікі, частка якой ляжыць ніжэй за ўзровень акіяна (да 28 м).
Азербайджан – горная краіна, дзе высокія хрыбты і пласкагор'я спалучаюцца з раўнінамі і нізінамі. Каля 60% усёй тэрыторыі займаюць горы, а 40% – нізіны (гл. чынам Кура-Араксинская нізіна).
 
У рэльефе вылучаюцца 4 часткі: горная сістэма [[Вялікі Каўказ]]а (г. [[Базардюзю]], 4 466 м); горная сістэма [[Малы Каўказ]]а, які ўключае ў сябе Нахічэванскай горную вобласць (г. Гямыш, 3 724 м; г. Капиджиг, 3 904 м); [[Ленкоранской горная сістэма]] (г. [[Кьомюркьой]], 2 477 м); [[Кура-Араксинская нізіна]], размешчаная ў цэнтры рэспублікі, частка якой ляжыць ніжэй за ўзровень акіяна (да 28 м).
 
== Рэкі і азёры ==
{{Main|Рэкі Азербайджана}}
Азербайджан з'яўляецца краінай малых горных рэк (больш за 1000). Большасць рэк Азербайджана належаць басейнабасейну [[Рака Кура|КуруКуры]]. У Азербайджане ёсць 250 азёр, самыя буйныя з іх – возера [[ХаджикабюльХаджыкабюль]] (16 км²) і возера [[Беюкшор]] (10 км²).
 
== Глебы і расліннасць ==
[[Глеба|Глебы]] і расліннасць разнастайныя. У нізінах пераважна [[сероземсеразём]]ы і [[лугавыя глебы]], [[саланчакі]] з полупустыньпаўпустынь і стэпавай расліннасцю, вышэй, да 500 м, — [[Каштанавыя глебы|каштанавыя]], на схілах гор, да 2 000—2 200 м, - бурыя гирськолисовигірськалісові з [[Шыракалістыя лясы|шырокалісцевымі лясамі]] ([[бук]], [[граб]], [[дуб]]). Асабліва развіта лясная расліннасць на паўднёвых схілах [[Галоўны Каўказскі хрыбет|Галоўнага Каўказскага хрыбта]]. Вышэй 2 000—2 200 м — [[гирськолучни глебы]] і субальпійскія і [[альпійскія лугі]], [[яйлагы]] — летнія пашы. На [[ЛенкоранскойЛенкаранскай нізіны]] [[жовтозем]]нижаўтазёмныя субтрапічныя глебы, якія выкарыстоўваюцца для вырошчвання [[Гарбата|гарбаты]], [[Цытрус|цытрусавых]] і інш. На схілах [[Талышская горы|Талыша]] раён вільготных субтропікаў. У шыракалістых лясах сустракаюцца рэлікты [[Неагенавы перыяд|троеснага часу]] ([[жалезнае дрэва]], [[дуб каштанолистныйкаштаналістны]], [[дзелква]], [[шаўковая акацыя]] і інш) .. У Азербайджане налічваецца больш за 400 відаў [[Дрэва|дрэў]] і [[кустоўкуст]]оў.
 
[[Глеба|Глебы]] і расліннасць разнастайныя. У нізінах пераважна [[серозем]]ы і [[лугавыя глебы]], [[саланчакі]] з полупустынь і стэпавай расліннасцю, вышэй, да 500 м, — [[Каштанавыя глебы|каштанавыя]], на схілах гор, да 2 000—2 200 м, - бурыя гирськолисови з [[Шыракалістыя лясы|шырокалісцевымі лясамі]] ([[бук]], [[граб]], [[дуб]]). Асабліва развіта лясная расліннасць на паўднёвых схілах [[Галоўны Каўказскі хрыбет|Галоўнага Каўказскага хрыбта]]. Вышэй 2 000—2 200 м — [[гирськолучни глебы]] і субальпійскія і [[альпійскія лугі]], [[яйлагы]] — летнія пашы. На [[Ленкоранской нізіны]] [[жовтозем]]ни субтрапічныя глебы, якія выкарыстоўваюцца для вырошчвання [[Гарбата|гарбаты]], [[Цытрус|цытрусавых]] і інш. На схілах [[Талышская горы|Талыша]] раён вільготных субтропікаў. У шыракалістых лясах сустракаюцца рэлікты [[Неагенавы перыяд|троеснага часу]] ([[жалезнае дрэва]], [[дуб каштанолистный]], [[дзелква]], [[шаўковая акацыя]] і інш) .. У Азербайджане налічваецца больш за 400 відаў [[Дрэва|дрэў]] і [[кустоў]].
 
== Клімат ==
Клімат Азербайджана ў асноўным субтрапічны. На пивд.-сх.паўднёвым усходзе, уля ўзбярэжжа Каспійскага мора - раён вільготных субтропікаў.
 
* На Кура-Араксінскай нізіне — сухі субтрапічны (студзень +1 °C, ліпеня +26 °C; ападкаў 200—400 мм у год);
Клімат Азербайджана ў асноўным субтрапічны. На пивд.-сх., у ўзбярэжжа Каспійскага мора - раён вільготных субтропікаў.
* На Куро-Араксинская[[Ленкаранская нізінынізіна|Ленкаранская нізіне]]сухівільготны субтрапічны, (студзеньз ападкамі +1 °C, ліпеня +26400—1 °C; ападкаў 200—400700 мм у год);
* У предгорныхперадгорных і горных раёнах — умераны, умерана халодны і халодны (сярэдняя тэмпература студзеня ад 0 °C да -10 °C; ліпеня - ад +20 °C да +10 °C і ніжэй, ападкаў — ад 400 да 1 300 мм) .
* На [[Ленкоранской нізіна|Ленкоранской нізіны]] — вільготны субтрапічны, з ападкамі 1 400—1 700 мм;
* У предгорных і горных раёнах — умераны, умерана халодны і халодны (сярэдняя тэмпература студзеня ад 0 °C да -10 °C; ліпеня - ад +20 °C да +10 °C і ніжэй, ападкаў — ад 400 да 1 300 мм) .
 
== Гл. таксама ==