Ганцавіцкі раён: Розніца паміж версіямі
[недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Гл. таксама: дапаўненне |
→Вялікай Айчынная вайна на Ганцаўшчыне: дапаўненне, вікіфікацыя |
||
Радок 125:
У выключна цяжкіх умовах вялі баі часці Чырвонай Арміі на Ганцаўшчыне. На захад ад раённага цэнтра, на лініі Люсіна—Малькавічы—Люшча, савецкія войскі ажыццявілі контрудар супраць пераўзыходзячых сіл праціўніка. Упартыя баі ішлі з 25 па 29 чэрвеня 1941 г. Каб не трапіць у акружэнне. падраздзяленні Чырвонай Арміі вымушаны былі пакінуць абарончыя пазіцыі. 30 чэрвеня 1941 г. гітлераўцы занялі гарадскі пасёлак Ганцавічы.
У раёне дзейнічалі Ганцавіцкія падпольныя райкомы КП(б)Б і ЛКСМБ, партызанскія брыгады 8-я, 12-я кавалерыйская імя Сталіна, 18-я імя Фрунзэ, імя Леніна, імя Панамарэнкі, імя Свярдлова, 208-ы імя Сталіна партызанскі полк, партызанскія атрады 113-ы, 200-ы, «Баявы» імя
У ліпені 1941 г. з мясцовых жыхароў быў створаны асобны Ганцавіцкі партызанскі атрад (камандзір Чуміла), які ў жніўні панёс вялікія страты і спыніў існаванне.
3 асобных груп ваеннаслужачых пад Беластокам быў створаны партызанскі атрад Васільева (камандзір [[Васіль Аляксеевіч Васільеў|В. А. Васільеў]], камісар І. В. Зібараў, начальнік штаба М. Д. Кісцюнін). Прайшоўшы з баямі па тылах ворага, атрад перабраўся ў Ганцавіцкі раён. Базіраваўся ў Радоўскім лесе каля в. [[Вёска Малы Рожан|Малы Рожан]]. 11 кастрычніка 1942 г. партызаны разграмілі нямецка-паліцэйскі гарнізон у в. Чудзін. Гарнізон у вёсцы акупанты не аднаўлялі. 30 кастрычніка 1942 г. штурмавыя групы атрада атакавалі фашыстаў у Чырвонай Слабадзе. Вораг панёс вялікія страты. Былі знішчаны будынкі жандармерыі, паліцэйскай аховы, дамы, дзе размяшчалася фашысцкая адміністрацыя, млын, лесапілка, электрастанцыя.
5 снежня 1942 г. партызаны пад камандаваннем В. А. Васільева знішчылі варожы эшалон каля ст. Люсіна.
26 кастрычніка 1942 г. на Ганцаўшчыну з Масквы была дэсантавана разведвальна-дыверсійная група «Сокалы» з 11 чалавек пад камандаваннем Рамана (Раман — партызанскі псеўданім легендарнага разведчыка, героя грамадзянскай вайны і вызвалення Заходняй Беларусі К. П. Арлоўскага), вядомага ў тутэйшых мясцінах таксама пад імем Мухі— Міхальскага. Летам 1943 г. К. П. Арлоўскі на базе «Сокалаў» стварыў самастойны разведвальна-дыверсійны атрад імя Кірава. Разведчыкі і сувязныя атрада дзейнічалі не толькі ў Ганцавіцкім раёне, але і ў Мінску, Брэсце, Беластоку, Баранавічах, Пінску, Лунінцы і іншых гарадах Беларусі, на тэрыторыі Польшчы.
Рашучыя дзеянні партызан прывялі да ўтварэння ў пачатку 1943 г. партызанскай зоны, у якую ўвайшлі Ленінскі і часткова Лунінецкі і Ганцавіцкі раёны.
Радок 139 ⟶ 142:
Супраць народных мсціўцаў гітлераўцы правялі на Ганцаўшчыне і ў іншых раёнах Палесся шэраг карных аперацый. Баявыя дзеянні супраць партызан на тэрыторыі Ганцавіцкага, Лунінецкага і Чырвонаслабодскага раёнаў у лютым 1943 г. ў ходзе аперацыі [[Карная аперацыя «Горнунг»|«Горнунг»]] вялі 3 паліцэйскія палкі і 5 батальёнаў, нямецкія баявыя групы «Норд», «Вест» і 7 каманд СД, спецыяльныя сотні пад камандаваннем эсэсаўцаў Граафа і Бібля, асобы батальён СС Дырлевангера. Народныя мсціўцы не толькі выстаялі, але нанеслі ворагу адчувальныя ўдары. У ходзе карнай аперацыі «Горнунг» фашысты загубілі каля 10 тыс. мірных жыхароў, захапілі 17 тыс. галоў жывёлы, сотні тон збожжа, спалілі дзесяткі вёсак, у тым ліку і в. Задуб'е Ганцавіцкага раёна.
Працягам «Горнунга» былі аперацыі [[Карная аперацыя «Русалка»|«Русалка»]] (
У ходзе «[[Рэйкавая вайна|рэйкавай вайны]]» ўзмацніліся ўдары партызан па чыгуначных камунікацыях. Кожнай брыгадзе былі вызначаны пэўныя ўчасткі чыгункі. Партызаны брыгады імя Леніна ў ноч на 6.8.1943 г. на чыгунцы Лунінец—Баранавічы падарвалі больш за 1,9 тыс. рэек (рух спынены на 14 сутак), у верасні 1943 г. — больш за 3 тыс. рэек. У лютым 1944 г. разгромлены варожы гарнізон у в. Дзяніскавічы, у маі — на ст. Люсіна. Дыверсійныя групы 12-й кавалерыйскай брыгады імя Сталіна (камандзір У. А. Ціхаміраў) штомесяц учынялі на чыгунцы да 90 дыверсій. У студзені 1944 г. яны падарвалі 3 эшалоны каля ст. Мікашэвічы, 2 каля ст. Лунінец, у лю-тым пусцілі пад адхон 5 эшалонаў, узарвалі 16 мастоў на грунтавых дарогах, мост на вузкакалейцы
І. Р. Рамашка з дыверсійнай групы атрада імя Фрунзэ падарваў 3 воінскія эшалоны праціўніка.
Дзейснай формай партызанскай барацьбы ў тыле ворага былі рэйды. У верасні 1943 г. пад Мінскам завяршылася фарміраванне Беластоцкага партызанскага злучэння. Узначалілі яго сакратар Беластоцкага падпольнага абкома партыі В. Я. Самуцін і начальнік штаба абласнога партызанскага злучэння генерал-маёр П. П. Капуста. У ходзе рэйду пад Беласток партызаны правялі некалькі буйных аперацый на чыгунках. На лініі Баранавічы—Лунінец каля ст. Буды быў знішчаны атрад гітлераўцаў. 8-я партызанская брыгада з Магілёўшчыны (камандзір С. Г. Жунін) у час рэйду 20 студзеня 1944 г. каля в. Лактышы перабіла ахову і захапіла абоз фашыстаў. 19 лютага 1944 г. партызаны 208-га палка з Клічаўскага раёна (камандзір Я. М. Бяспоясаў) на ўчастку дарогі
Рэйдам па тэрыторыі раёна прайшлі 150-я брыгада імя М. Ф. Языковіча (камандзір В. Я. Вялюгін), 208-ы партызанскі полк імя Сталіна з Клічаўскага раёна (камандзір Я. М. Бяспоясаў), атаксама партызанскае злучэнне пад камандаван-нем С. А. Каўпака.
Баявыя поспехі партызан у многім залежалі ад узаемадзеяння з падпольшчыкамі. У шэрагу населеных пунктаў дзейнічалі падпольныя групы. Асаблівай актыўнасцю вылучалася Дзяніскавіцкае маладзёжнае падполле.
Радок 155 ⟶ 161:
Перш за ўсё акупанты знішчалі партыйных і савецкіх работнікаў, радавых членаў партыі і камсамольцаў, дэпута-таў, калгасных актывістаў.
У першыя дні акупацыі былі расстраляны дэпутаты Ганцавіцкага сельскага Савета і яго актывісты А. Ф. Грьшкевіч,
Летам 1941 г. ў в. Раздзялавічы былі расстраляны першы старшыня калгаса «17 верасня» Р. Я. Кузьмін, брыгадзір І. Ф. Зубік, дэпутат райсавета А. Д. Рабцэвіч і яе муж А. М. Рабцэвіч. Южніўня 1941 г. лютавалі фашысты ўвёсках Агарэвічы, Красынічы, Перадзел. У вёсках Агарэвічы і Красынічы спалілі 42 хаты, расстралялі 45 жыхароў.
У в. Задуб'е карнікі спалілі разам з жыхарамі 149 двароў (49 чалавек), у в. Хатынічы — 130 двароў (73 чалавекі). Такі ж лёс напаткаў і вёскі [[Вёска Свяціца|Свяціца]], [[Вёска Чудзін|Чудзін]], [[Вёска Макава|Макава]].
У чэрвені 1944 г. партызаны Пінскага злучэння вялі ўзброеную разведку варожых войскаў перад фронтам наступаючай арміі на глыбіню ў 150 і больш кіламетраў. Яны сабралі і перадалі ў БШПР звесткі аб варожых гарнізонах на тэрыторыі Палесся і Піншчыны. У Ганцавіцкім раёне былі разведаны ганізоны ў Ганцавічах (2 тыс. чалавек), Малькавічах, Люшчы і інш. Вызначаны месцы ваенных штабоў.
Партызаны трымалі пад сваім кантролем камунікацыі ворага, паказвалі перадавым савецкім часцям зручныя шляхі руху, выдзялялі для іх праваднікоў. 3 3 да 5 ліпеня 1944 г. партызаны брыгад імяЛеніна, Будзённага, Куйбышава, Кіра-ва вялі баі за авалоданне станцыі Люсіна, Малькавічы, Люшча, Бастынь на чыгунцы Ганцавічы—Лунінец. Вызваліць іх народнью мсціўцы не змаглі, але нанеслі ворагу адчывальныя страты.▼
▲Партызаны трымалі пад сваім кантролем камунікацыі ворага, паказвалі перадавым савецкім часцям зручныя шляхі руху, выдзялялі для іх праваднікоў. 3 3 да 5 ліпеня 1944 г. партызаны брыгад
Раён вызвалены войскамі 1-га Беларускага фронту ў ліпені 1944 г. Баявыя дзеянні вялі часці 28-й і 61-й армій. Ганцавічы вызвалены 7.7.1944 г. воінамі 89-га стралковага корпуса (генерал-маёр А. Я. Яноўскі) 61-й арміі 1-га Бела-рускага фронту і партызанамі брыгады імя Л еніна (камандзір В. А. Васільеў) у ходзе Беларускай аперацыі 1944 г.▼
Воіны — землякі штурмавалі Кёнігсберг, вызвалялі Варшаву, змагаліся на Вісле, бралі Берлін.▼
▲Раён вызвалены войскамі 1-га Беларускага фронту ў ліпені 1944 г. Баявыя дзеянні вялі часці 28-й і 61-й армій. Ганцавічы вызвалены 7.7.1944 г. воінамі 89-га стралковага корпуса (генерал-маёр А. Я. Яноўскі) 61-й арміі 1-га Бела-рускага фронту і партызанамі брыгады імя
Названы прозвішча 259 савецкіх воінаў і партызан, якія загінулі ў 1941—1944 гг. і пахаваны на тэрыторыі раёна.▼
▲Названы
=== Партызанская брыгада імя У. І. Леніна ===
|