Польскі дэмакратычны саюз Беларусі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Картка:Партыя
'''Польскі дэмакратычны саюз Беларусі''' ([[1907]]) — палітычная партыя ліберальна-дэмакратычнага накірунку [[краёўцы|«краёвасці»]] ў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (у прыватнасці — у [[Беларусь|Беларусі]] і [[Літва|Літве]]) у пачатку ХХ ст., якая сумяшчала ў сваёй праграме «краёвыя» (аўтанамісцкія) і ліберальна-дэмакратычныя лозунгі. Ставіла за мэту абарону інтарэсаў усіх народаў і катэгорый насельніцтва [[Паўночна-Заходні край|літоўска-беларускіх губерняў]]. Адным з першачарговых патрабаванняў партыя ставіла ўтварэнне аўтаноміі Каралеўства Польскага ў Расійскай імперыі. Як і [[Краёвая партыя Літвы і Беларусі]], партыя імкнулася павесці за сабой на выбарах у II і III Дзяржаўныя думы беларускіх сялян-католікаў. Стварэнне Саюза не было завершана і сапраўднай палітычнай арганізацыяй ён не стаў.
|назва партыі = Польскі дэмакратычны саюз Беларусі
|назва на мове арыгінала = {{lang-pl|Związek Polski Demokratyczny na Białej Rusi}}
|лагатып =
|шырыня лагатыпа =
|подпіс =
|лідар = [[Эдвард Адамавіч Вайніловіч]], [[Раман Аляксандравіч Скірмунт]]
|прэзідэнт =
|старшыня =
|генеральны сакратар =
|першы сакратар =
|прэзідыум =
|сакратар =
|заснавальнік =
|дата заснавання = [[1 ліпеня|17 чэрвеня (1 ліпеня)]] [[1907]]
|дата роспуску = [[1907]]
|аб'яднанне =
|штаб-кватэра = [[Горад Мінск|Мінск]], [[Мінская губерня]], [[Расійская імперыя]]
|ідэалогія = [[краёўцы|краёвасць]], [[лібералізм]], [[дэмакратыя|дэмакратызм]]
|інтэрнацыянал =
|саюзнікі = [[Краёвая партыя Літвы і Беларусі]] (1907—1908)
|моладзевая арганізацыя =
|колькасць членаў =
|дэвіз =
|Месцаў у ніжняй палаце = 0
|Месцаў у ніжняй палаце_параметр =
|Месцаў у верхняй палаце = 0
|Месцаў у верхняй палаце_параметр =
|Месцаў у Еўрапарламенце =
|гімн =
|партыйны друк =
|персаналіі =
|афіцыйны сайт =
}}
'''Польскі дэмакратычны саюз Беларусі''' ([[1907]]) ({{lang-pl|Związek Polski Demokratyczny na Białej Rusi}}, {{lang-ru|Польский демократический союз Беларуси}}) — палітычная партыя ліберальна-дэмакратычнага накірунку [[краёўцы|«краёвасці»]] ў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] (у прыватнасці — у [[Беларусь|Беларусі]] і [[Літва|Літве]]) у пачатку ХХ ст., якая сумяшчала ў сваёй праграме «краёвыя» (аўтанамісцкія) і ліберальна-дэмакратычныя лозунгі. Ставіла за мэту абарону інтарэсаў усіх народаў і катэгорый насельніцтва [[Паўночна-Заходні край|літоўска-беларускіх губерняў]]. Адным з першачарговых патрабаванняў партыя ставіла ўтварэнне аўтаноміі Каралеўства Польскага ў Расійскай імперыі. Як і [[Краёвая партыя Літвы і Беларусі]], партыя імкнулася павесці за сабой на выбарах у II і III Дзяржаўныя думы беларускіхРасійскай сялян-католікаўімперыі мясцовую польскамоўную і каталіцкую інтэлігенцыю («палякаў»). Стварэнне Саюза не было завершана і сапраўднай палітычнай арганізацыяй ён не стаў.
 
== Абставіны стварэння ==
У выніку [[Рэвалюцыя 1905—1907 гадоў у Расіі|рэвалюцыі 1905 года]] ў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] былі уведзеныя рэформы, якія павялічалі свабоды грамадзян, у галіне згутраванняў, свабоды веравызнання і палітычнай дзейнасці, а таксама скасоўвалі нацыянальныя абмежаванні. Адной з груп, якая атрымала новыя правы, была польская. Самымі важнымі законамі, якія давалі ім магчымасць грамадска-палітычнай дзейнасці, былі царскія ўказы з 12 снежня 1904, 17 красавіка 1905 і 17 кастрычніка 1905 года (так называемы «[[кастрычніцкі маніфест]]»), а таксама рашэнне Камітэта міністраў ад 1 мая 1905 года ''Аб спосабе ажыцяўляння пункту 7 Указу ад 12 снежня 1904 у дзевяці заходніх губернях''<ref name=a>{{кніга|частка = W kręgu polityki i spraw wojskowych|загаловак = Między...|старонкі = 90}}</ref>. У Паўночна-Заходнім краі жылі нешматлікія дзеячы польскай нацыянальнасці, якія былі прыхільнікамі [[лібералізм|ліберальных]] накірункаў. Некаторыя з іх уступілі ў агульнарасійскія партыі. Напрыклад, [[Аляксандр Лядніцкі]] з Міншчыны, [[Густаў Выкоўскі]] з Магілёўшчыны і [[Францішак Друцкі-Лубецкі]] з [[Пінск]]а ўдзельнічалі ў працах [[Канстытуцыйна-дэмакратычная партыя|Канстытуцыйна-дэмакратычнай партыі]]. Значная большасць польскіх прыхільнікаў лібералізму лічыла аднак эканамічную праграму партыі занадта радыкальнай. Асабліва негатыўна адносіліся да прапановы прымусовага забірання вялікіх земскіх маёнткаў. У сувязі з гэтым частка з іх імкнулася заснаваць уласную палітычную партыю<ref name=b>{{кніга|частка = W kręgu polityki i spraw wojskowych|загаловак = Między...|старонкі = 107–109}}</ref>.
 
== Гісторыя ==