Першая чвэрць: Розніца паміж версіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Версія ад 15:23, 5 лістапада 2013

Першая чвэрць — фаза Месяца, пры якой асветленая роўна палова бачнай яе часткі, прычым, у адрозненне ад апошняй чвэрці, доля асветленай часткі ў гэты момант павялічваецца (гэта значыць Месяц рухаецца ад маладзіка да поўні). У гэтай фазе Месяц знаходзіцца ва ўсходняй квадратуры, г. зн. вуглавая адлегласць Месяца ад Сонца роўная 90°. Пры гэтым Месяц знаходзіцца на ўсход ад Сонца, і асветленая заходняя частка бачнага боку Месяца.

Зблізку экватара Зямлі Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць прыкладна апоўдні, а заходзіць прыкладна апоўначы; ў іншых частках зямнога шара моманты усходу і заходу Месяца залежаць ад пары года, але ва ўсіх выпадках Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць прыблізна праз 6 гадзін пасля ўзыходу Сонца і заходзіць прыкладна праз 6 гадзін пасля заходу Сонца; такім чынам, Месяц у першай чвэрці бачны вечарам і ў пачатку ночы^[1]. Верхняя кульмінацыя Месяца ў першай чвэрці адбываецца каля 18 гадзін па мясцовым часе, ніжняя кульмінацыя — каля 6 гадзін раніцы. Месяц у першай чвэрці ўзыходзіць і заходзіць асветленым (заходнім) паўшар'ем наперад. Тэрмінатар для зямнога назіральніка ў час першай і апошняй чвэрці прадстаўляецца прамой лініяй, якая дыяметральна падзяляе дыск Месяца.

Для назіральніка, які знаходзіцца ў Паўночным паўшар'і Зямлі, у першай чвэрці асветленая правая палова Месяца, а ў Паўднёвым — левая. Бачная зорная велічыня Месяца пры гэтым роўная -9^m (гэта ярчэй, чым у апошняй чвэрці, так як у заходняй палове Месяца менш мораў, чым ва ўсходняй, калі занядбаць рэфракцыяй). Асветленасці, стваранай Месяцам ў першай чвэрці, ужо дастаткова, каб прадметы на Зямлі адкідвалі цені, але гэтыя цені недакладныя.

У рымскім календары на дзень першай чвэрці Месяца першапачаткова прыпадалі Ноны дадзенага месяца (5 ці 7 дзень пасля календ).

Амплітуда прыліваў і адліваў ў моманты першай і апошняй чвэрці мінімальная (квадратурныя прылівы), паколькі прыліўныя хвалі ад Месяца і Сонца ў гэты час знаходзяцца ў проціфазе.

Падчас першай чвэрці Месяц рухаецца за Зямлёй ў арбітальным руху пары Зямля-Месяц па арбіце вакол Сонца, адстаючы прыкладна на 400 тыс. км (радыус месяцовай арбіты).^[2] У гэты час для назіральніка, які знаходзіцца на Месяцы, Зямля будзе бачная ў апошняй чвэрці, паколькі фазы планеты і спадарожніка заўсёды супрацьлеглыя (маладзік адпавядае «поўні» для Зямлі і г. д.)^[2].

Зноскі

↑ Аднак у околополярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.
↑ ^а ^б Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — 2.7. Луна.

Спасылкі

Калькулятор фаз Луны
Н. Ф. Санько. Вселенная и человек (словарь в помощь космическому самообразованию). — М., 2001. — 218 с. — Статья «Фазы Луны»).

[1] Аднак у околополярных абласцях Зямлі Месяц на працягу сутак можа быць не бачны наогул альбо бачны ўвесь час, у залежнасці ад пары года.

[gusev-2] а ^б Е. Б. Гусев. Качественные задачи по астрономии. — Рязанский государственный педагогический университет им. С. А. Есенина, 1996. — 2.7. Луна.

[1]

[2]