Бібліятэка: Розніца паміж версіямі

▲У [[Беларусь|Беларусі]] першыя бібліятэкі з’явіліся з распаўсюджаннем хрысціянства і кніжнай культуры. Адной з найбольш вядомых была [[Бібліятэка Полацкага Сафійскага сабора]] (вядомая з 11 ст., разрабавана падчас Лівонскай вайны 1558–1583 гг.). У 11–13 ст. бібліятэкі існавалі ў [[Полацкае княства|Полацкім]], [[Тураўскае княства|Турава-Пінскім]], [[Менскае княства|Менскім]], [[Гарадзенскае княства|Гарадзенскім]] княствах.

▲[[File:Žyrovičy._Жыровічы_(1865).jpg|thumb|[[Жыровіцкі манастыр]] на малюнку [[Напалеон Орда|Напалеона Орды]]]]

▲Асабістыя бібліятэкі мелі некаторыя дзяржаўныя і царкоўныя дзеячы (напр., [[Кірыла Тураўскі]]). Асноўны масіў кніг захоўваўся і перапісваўся ў бібліятэкі праваслаўных манастыроў. У канцы 16–18 ст. на іх аснове склалася сістэма бібліятэк уніяцкага ордэна [[базыльяне|базыльян]]. У адпаведнасці са Статутам ордэна, у манастырах уводзілася пасада бібліятэкара, які адказваў за захаванне і арганізацыю фонду. Найбуйнейшыя бібліятэкі базыльян, якія мелі па некалькі тысяч кніг, карт, нот, эстампаў) былі ў [[Бібліятэка Віленскага Траецкага манастыра|Віленскім]], [[Бібліятэка Жыровіцкага манастыра|Жыровіцкім]] і [[Бібліятэка Супрасльскага манастыра|Супрасльскім]] манастырах. Значныя кніжныя зборы меліся пры каталіцкіх манастырах у [[Гродна|Горадні]], [[Шклоў|Шклове]], [[Глыбокае|Глыбокім]], [[Слонім]]е, [[Брэст|Брэсце]], [[Шчучын]]е і інш. Буйныя пратэстанцкія бібліятэкі існавалі пры [[Слуцк]]ай кальвінскай калегіі і Смаргонскім зборы. Як і ў Еўропе, вялікія бібліятэкі адкрываліся пры навучнальных установах (пры езуіцкіх акадэміях у Вільні і Полацку ([[Бібліятэка Полацкай езуіцкай акадэміі]]), пры базыльянскіх, піярскіх і езуіцкіх школах у [[Мінск]]у, [[Пінск]]у, [[Навагрудак|Наваградку]], [[Слуцк]]у, Брэсце і т. д.). З 15 ст. у Беларусі пачынаецца значнае пашырэнне прыватных бібліятэкі (найбольш вядомымі ў 16–18 ст. былі кнігазборы [[Радзівілы|Радзівілаў]], [[Сапегі|Сапег]], [[Храптовічы|Храптовічаў]] і інш.).

▲У 19 – пачатку 20 ст. узрасла колькасць свецкіх бібліятэк, з’явіліся гарадскія публічныя бібліятэкі (у [[Вільня|Вільні]], Гродна, Мінску, [[Віцебск]]у, [[Магілёў|Магілёве]] і інш.). У 1913 на тэрыторыі Беларусі існавала 851 публічная бібліятэкі з агульным кніжным фондам 423 тыс. тамоў. Пасля 1917 г. назіралася імклівае пашырэнне сеткі хат-чытальняў. З мэтай цэнтралізацыі бібліятэчнай справы ў 1921 праведзена І Усебеларуская канферэнцыя бібліятэчных работнікаў і заснавана навуковая бібліятэкі пры БДУ, а ў 1922 – аб’яднаная Беларуская дзяржаўная і ўніверсітэцкая бібліятэка (сёння – Нацыянальная бібліятэка Беларусі). У далейшым склалася паўнацэнная бібліятэчная сетка краіны і пачалося фарміраванне заканадаўчай базы кіравання галіной. У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] амаль усе бібліятэкі былі разбураны і разрабаваны, але да 1950 г. іх колькасць і агульны кніжны фонд перавысілі даваенны ўзровень. У 1950–80 адбывалася далейшае ўпарадкаванне сеткі бібліятэкі і ўдасканаленне іх дзейнасці. У 1990 г. у Беларусі налічвалася 6239 публічных бібліятэк (1248 гарадскіх і 4991 сельская) з агульным фондам 93,3 млн экз. (45,9 – у гарадскіх, 47,4 – у сельскіх бібліятэках).

▲Пасля набыцця незалежнасці Беларусь ажыццявіла значныя пераўтварэнні ў бібліятэчнай сферы. У 1990-х гг. створана [[Беларуская бібліятэчная асацыяцыя]], унармавана нацыянальнае заканадаўства. Усяго на сённяшні дзень у Беларусі існуе каля 9,3 тыс. бібліятэк розных відаў з сукупным аб’ёмам фонду каля 200 млн экз. [[Нацыянальная бібліятэка Беларусі]] з’яўляецца галоўнай беларускай навуковай бібліятэкі універсальнага профілю, найбуйнейшым інфарм. і сац.-культурным цэнтрам, які зберагае найбольш поўную ў рэспубліцы калекцыю нацыянальных дакументаў. Сельскія і гарадскія публічныя бібліятэкі аб’яднаны ў сеткі, або цэнтралізаваныя бібліятэчныя сістэмы (у рэспубліцы іх налічваецца 132). Адпаведныя сістэмы спецыяльных бібліятэк узначальваюць і з’яўляюцца іх каардынацыйнымі цэнтрамі [[Цэнтральная навуковая бібліятэка імя Я. Коласа НАН Беларусі]], [[Беларуская сельскагаспадарчая бібліятэка імя Івана Сцяпанавіча Лупіновіча |Беларуская сельскагаспадарчая бібліятэка]], [[Рэспубліканская навукова-тэхнічная бібліятэка]], [[Рэспубліканская навуковая медыцынская бібліятэка]] і [[Фундаментальная бібліятэка БДУ]], якія маюць статус рэспубліканскіх бібліятэк.

▲Беларускія бібліятэкі вядуць навукова-даследчую і метадычную працу ў галіне бібліятэказнаўства, кнігазнаўства і бібліяграфазнаўства. Усталяваны і развіваюцца міжнародныя сувязі ў сферы бібліятэчнай справы. Сёння бібліятэкі становяцца лідэрамі ў галіне інфармацыйнага забеспячэння патрабаванняў грамадства з выкарыстаннем электронных інфармацыйных рэсурсаў, сучасных камп'ютэрных тэхналогій. Прыярытэтнымі напрамкамі дзяржаўнай бібліятэчнай палітыкі рэспублікі сталі інфарматызацыя бібліятэк Беларусі і ўкараненне ў іх дзейнасць сучасных інфармацыйных тэхналогій. Перспектыўным напрамкам дзейнасці з’яўляецца стварэнне [[Нацыянальная электронная бібліятэка Беларусі|Нацыянальнай электроннай бібліятэкі Беларусі]].