Протапланетны дыск: Розніца паміж версіямі

[[Пратазорка]], як правіла, фармуецца з [[Малекулярнае воблака|воблака малекулярнага газу]], які пераважна складаецца з малекул [[вадарод]]у. РазрэжанаеРазрэджанае рэчыва ў такіх аблоках не бывае раўнамерным — некаторыя вобласці заўсёды будуць мець троху большую шчыльнасць, чым іншыя. Такія вобласці пачынаюць сцягвацца адна да адной, і калі сціснутая вобласць малекулярнага воблака дасягае крытычнага памеру, масы або шчыльнасці, пачынаецца яе [[гравітацыйны калапс]]. Па меры ўшчыльнення воблака, выпадковыя рухі рэчыва, які першапачаткова прысутныя ў гэтым воблаку, мяняюць кірунак у адпаведнасці з чыстым [[вуглавой момант|вуглавым момантам]] зоркі, і ў сілу захавання [[Момант імпульсу|моманту імпульсу]], павялічваецца [[вуглавая хуткасць]] ўсёй туманнасці. Павелічэнне хуткасці прыводзіць да таго, што рэчыва, якое засталася па перыферыі ад зоркі, якая ўтвараецца, з-за уплываючай на яго цэнтрабежнай сілы размяркоўваецца ў экватарыяльнай плоскасці — воблака становіцца «сплясканым». Калапс зоркі, якая ўтвараецца, займае каля 100 тыс. гадоў, пасля чаго тэмпература яе паверхні дасягае такога ж значэння, як у зоркі з [[Галоўная паслядоўнасць|галоўнай паслядоўнасці]] аналагічнай масы, і маладое свяціла становіцца бачным. Такім чынам, утвараецца [[зоркі тыпу Т Цяльца|зорка тыпу Т Цяльца]]. Акрэцыя газу на зорку працягваецца каля 10 мільёнаў гадоў<ref>{{cite journal | bibcode=2004ApJ...612..496M | author=Mamajek, E.E., Meyer, M.R., Hinz, P.M., Hoffmann, W.F., Cohen, M., & Hora, J.L. | title= Constraining the Lifetime of Circumstellar Disks in the Terrestrial Planet Zone: A Mid-Infrared Survey of the 30 Myr old Tucana-Horologium Association | journal= The [[Astrophysical Journal]]|volume=612 | issue=1 | year=2004 | pages= 496–510 | doi= 10.1086/422550 | ref=harv |arxiv = astro-ph/0405271 }}</ref>, перад тым як дыск знікне а далей ён можа быць знесены [[сонечны вецер|сонечным ветрам]] маладой зоркі ці ж ён можа проста перастаць выпраменьваць. Найстарэйшы протапланетны дыск з выяўленых мае ўзрост у 25 млн гадоў<ref>{{cite journal | bibcode=2005ApJ...621L..65W | author=White, R.J. & Hillenbrand, L.A.| title= A Long-lived Accretion Disk around a Lithium-depleted Binary T Tauri Star | journal= The [[Astrophysical Journal]]|volume=621 | issue=1 | year=2005 | pages= L65–L68| doi= 10.1086/428752 | ref=harv |arxiv = astro-ph/0501307 }}</ref>.