Вікіпедыя

Папа Рымскі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
абнаўленне звестак
др clean up, replaced: га ордэну → га ордэна, Езуса → Ісуса (2), З 1389 году → З 1389 года, ага Сабору → ага Сабора (2), ягоная → яго, Наст using AWB
Радок 1:
[[File:Emblem of the Papacy SE.svg|thumb|Герб Папы Рымскага]]
'''Папства''' — багаслоўскі і рэлігійна-палітычны інстытут [[каталіцызм]]у, які сталіць Папу Рымскага кіраўніком ўсёйусёй [[Каталіцкая царква|Каталіцкай царквы]]. У Каталіцкай царкве Папа таксама з'яўляецца вярхоўным кіраўніком [[Святы Сталец|Святога Стальца]], дапаможнай суверэннай тэрыторыяй якога з'яўляецца [[Ватыкан]], дзе знаходзіцца яго пастаянная рэзідэнцыя.
 
'''Па́па Ры́мскі''' — кіраўнік [[Каталіцызм|каталіцкай]] [[Царква|царквы]] і дзяржавы [[Ватыкан]].
 
== Тытул ==
 
{{main|Тытул Папы Рымскага}}
Тытул ''Папа'' (ад {{lang-la|papa}} ад {{lang-el|páppas}} — бацька) спачатку выкарыстоўваўся некалькімі [[Хрысціянства|хрысціянскімі]] [[Царква|Цэрквамі]] для азначэння сваіх вышэйшых духоўных асоб. Цяпер выкарыстоўваецца амаль выключна для азначэння вышэйшай духоўнай асобы [[Каталіцызм|каталіцкай]] Царквы. Афіцыйна вышэйшая духоўная асоба каталіцкай Царквы завецца Папам пачынаючы з [[пантыфікат]]у [[Сірыцый, Папа Рымскі|Сірыцыя]] ([[384]]). З [[1389]] годугода кандыдат таксама павінен быць кардыналам.
 
[[File:Francisco (20-03-2013).jpg|thumb|[[Францыск, Папа Рымскі]] (Афіцыйна — Францішак)]]
 
== Паўнамоцтвы ==
Царкоўная традыцыя разглядае Папу як пераемніка [[Пётр, апостал|св. Пятра]]. Папа збірае [[Царкоўны сабор|Саборы]] і зацвярджае іх рашэнні, надае годнасці [[кардынал]]ам і [[епіскап]]ам, яму падпарадкоўваюцца [[Генерал манаскага ордэнуордэна|генералы]] [[Манаскі ордэн|манаскіх ордэнаў]]. Папа з'яўляецца абсалютным [[манарх]]ам дзяржавы [[Ватыкан]], дзе знаходзіцца ягонаяяго рэзідэнцыя.
 
Папа з'яўляецца главою РымаРымска-каталіцкага Касцёла і ўсходніх Каталіцкіх Касцёлаў. Годнасць Папы з'яўляецца пажыццёвай, аднак ёсцьз'яўляецца магчымасць дабравольна ад яе адрачыся, як гэта было ў выпадку з [[Бенедыкт XVI, Папа Рымскі|Бенедыктам XVI]], які ў 2013 годзе адмовіўся ад пасады. Пасля смерці або адмаўлення Папы склікаецца канклаў — сход кардыналаў для абрання новага Папы.
 
У Каталіцкім Касцёле ўлада Папы мае выключны характар. Словамі канстытуцыі «Pastor aeternus» 1870 года яе можна акрэсліць наступным чынам: «найвышэйшая і поўная ўлада юрысдыкцыі над паўсюдным Касцёлам аднолькава як у справах веры і маральнасці, так і ў справах дысцыпліны і кіравання», а таксама ўлада «праўдзіва біскупская, звычайная і непасрэдная над кожным без выключэння Касцёлам і над кожным без выключэння святаром і вернікам, незалежна ад якой-небудзь чалавечай улады» (Кан. 218, № 1-2). Навучанне Папы з'яўляецца беспамылковым толькі ў сферы веры і маральнасці. Сваю ўладу Папа здзяйсняе праз пасрэдніцтва Рымскай Курыі, якая мае права на вырашэнне асабліва складаных спраў.
 
Прывілеем Папы з'яўляецца скліканне ПаўсюднагаСусветнага Сабору. Гэта сход усіх біскупаў, які ўзначальвае Папа і які зацвярджае рашэнні ПаўсюднагаСусветнага Сабору.
 
Біскупы ў еднасці з Папам утвараюць Настаўніцкі Інстытут Касцёла, мэта якога заключаецца ў бездакорным пераказванні [[Евангелле|Евангелля]] і захаванні без скажэння даручанай Касцёлу веры.
Радок 36 ⟶ 35:
 
== Тытулы Папы ==
Сярод афіцыйных тытулаў Папы ўжываюцца: Біскуп Рыма, Намеснік ЕзусаІсуса Хрыста, НаступнікПераемнік Князя Апосталаў, Найвышэйшы Першасвятар Сусветнага Касцёла, Патрыярх Захаду, Прымас Італіі, АрцыбіскупАрхібіскуп Мітрапаліт Рымскай правінцыі, Манарх Дзяржавы Горада Ватыкана, Слуга слугаў Божых.
 
Вышэйадзначаныя тытулы адлюстроўваюць у пэўнай ступені неаднароднасць значэння і сфераў дзейнасці Папы. У некаторых папскіх дакументах выступаюць усе ўзгаданыя тытулы. Звычайна, аднак, пад подпісам Папы знаходзіцца тытул, які ўжываецца да адпаведнага зместу дакумента. Так, калі дакумент датычыць толькі тэрыторыі Ватыкана, то Папа падпісваецца як Манарх Дзяржавы Горада Ватыкана. Калі ж змест дакумента датычыць справы веры і маральнасці, Папа падпісваецца як Намеснік ЕзусаІсуса Хрыста.
 
== Сімвалы ўлады ==
Пастарал — папскі посах, сімвал НаступнікаПераемніка святогаСвятога Пятра, які чувае над аўчарняй.
 
Піуска — маленькая круглая шапачка белага колеру, якую Папа накладае на сярэдзіну галавы.
 
Палій з'яўляецца сімвалам папскай апостальскай улады, які надзяваюць на арнат падчас цэлебрацыі літургіі. Палій уяўляе сабоюсабой стужку з беленай воўны ягнятаў, благаслаўлёных Папам у дзень святой Агнешкі, які звычайна прыпадае на 21 студзеня.
 
Папа мае таксама персцень Рыбака. На ім прадстаўлены святы Пётр, які закідвае сеці, а вакол гэтай выявы выгравіравана імя Папы. Папа атрымлівае персцень Рыбака ад дэкана Калегіі кардыналаў падчас урачыстай святой Імшы, якою распачынаецца Пантыфікат. Пасля пацвярджэння смерці кіруючага Папы або яго адмаўлення ад пасады ў прысутнасці трох іншых кардыналаў папскі кардынал камерленга ламае персцень. Гэта знак таго, што дадзены Пантыфікат дасягнуў канца.
Радок 51 ⟶ 50:
Папа адзіны, хто па-за літургіяй носіць белую сутану, белы пас з вышытым гербам.
 
== Пералік ПапаўПап Рымскіх ==
{{main|Спіс ПапаўПап Рымскіх паводле часу іх пантыфікату}}▼
 
[[Выява:Tafel paepste.jpg|thumb|Пералік ПапаўПап Рымскіх у [[Сабор святога Пятра|Саборы свСв. Пятра]] ў [[Ватыкан]]е]]▼
▲{{main|Спіс Папаў Рымскіх паводле часу іх пантыфікату}}
▲[[Выява:Tafel paepste.jpg|thumb|Пералік Папаў Рымскіх у [[Сабор святога Пятра|Саборы св. Пятра]] ў [[Ватыкан]]е]]
 
Афіцыйнага пераліку ПапаўПап Рымскіх не існуе, але штогадовае ватыканскае выданне ''Annuario Pontificio'' змяшчае пералікі, якія лічацца самымі аўтарытэтнымі. Згодна з імі налічваюць 265 ПапаўПап ([[2008]]). Да [[1960]] у пераліку ''Annuario Pontificio'' месціласяразмяшчалася 266 асоб, але ў выданні [[1961]] з пераліку быў выключаны [[Стэфан, Папа Рымскі|Стэфан]] абраны ў [[752]], які да гэтага зваўся як Стэфан II. Некаторыя пералікі змяшчаюць Стэфана нягледзячы на апошнія змены, верагодна таму, што заснаваны на Каталіцкай Энцыклапедыі [[1913]] г. выдання.
 
Агулам у крыніцах згадваецца 307 ПапаўПап, з іх 3 — няпэўна. З астатніх 304 папаўпап і 39 [[Антыпапа]]ў — 32 у [[Горад Рым|Рыме]], 2 у [[Горад Піза|Пізе]] і 5 у [[Авіньён]]е. З 265 папаўпап — 258 у Рыме і 7 у Авіньёне.
 
Часцей за ўсё Папамі абіралася імя Ян (26 разоў да XXIII), нумары VII і XXIII выкарыстоўваліся па два разы для сапраўдных папаўпап і антыпапаўантыпап, XVI — быў толькі ў антыпапы, XX — Яна з такім нумарам не было. Апроч гэтага, імя Ян двойчы выкарыстоўвалася ў падвоеным імені — Ян Павел. Іншыя ўжытковыя імёны папаўпап — Бенедыкт (18 разоў да XVI), Рыгор (18 разоў да XVI), Клімент (17 разоў да XIV).
 
== Спасылкі ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Папа_Рымскі"