Вікіпедыя

Сар’янка: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дрНяма тлумачэння праўкі
др clean up, replaced: ракі знаходзяцца → ракі знаходзяцца (3), Экалягічны → Экалагічны, краю → края, р’я → р'я (10 using AWB
Радок 18:
| commons =
}}
'''Сар’я́нкаСар'я́нка''' ({{lang-lv|Sarjanka, Sārija}}) — [[рака]] ў [[Лудзенскі раён|Лудзенскім]] і [[Краслаўскі раён|Краслаўскім]] раёнах [[Латвія|Латвіі]] і ў [[Верхнядзвінскі раён|Верхнядзвінскім раёне]] [[Беларусь|Беларусі]].
 
Даўжыня ракі — 87 км (з якіх 38 км прыпадаюць на беларускі ўчастак), плошча вадазбору — 1000 км² (у Беларусі — 800 км²), сярэднегадавы расход вады ў вусці — 7,4 м³/с, сярэдні нахіл воднай паверхні — 0,9 м/км. Па вышыні рака спадае больш як на 100 м.
 
== Асноўныя прытокі ==
'''Справа''': [[Рака Асуніца|Асуніца]] (у Латвіі — Суніца), Ціўша (у Латвіі — Чаўшыца). '''Злева''': [[Рака Рака Тур’яТур'я|Тур’яТур'я]].
 
== Агульнае ==
Выцякае з усходняга краю возера [[Возера Біжас|Біжас]], упадае ў [[Рака Заходняя Дзвіна|Заходнюю Дзвіну]] за 1 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Вёска Вусце, Верхнядзвінскі раён|Вусце]] (дакладныя геаграфічныя каардынаты: шырыня — 55° 49' 60 N, даўжыня — 27° 52' 60 E). Цячэ ў межах [[Латгальскае ўзвышша|Латгальскага ўзвышша]] і паўночна-заходняй часткі [[Полацкая нізіна|Полацкай нізіны]]. На адлегласці ў 7 км рака ўтварае натуральную мяжу паміж Беларуссю і Латвіяй. У басейне ракі знаходзяцца 75 дробных азёр агульнай плошчай 29 км².
 
[[Даліна]] ракі трапецападобная, пераважная шырыня — 250—300 м. [[Пойма]] перарывістая, шырыня — ад 150 да 200 м, у паводку затапляецца на глыбіню да 1 м, а ў высокую паводку — нават да 1,5—2,5 м. Схілы вышынёй да 10—15 м, перарэзаныя ярамі. Рэчышча звілістае, шырынёй 5—10 м у верхнім і сярэднім цячэнні і 15—25 — у ніжнім. На тэрыторыі Латвіі рэчышча Сар’янкіСар'янкі на працягу 15 км штучна рэгулявалася.
 
На правым беразе ракі, за 10 км ад вусця, знаходзіцца [[вёска Сар'я]], цэнтр [[Сар'янскі сельсавет|Сар'янскага сельсавета]].
 
== Турызм і адпачынак ==
Рэкі Сар’янкаСар'янка і Асуніца з'яўляюцца адным з этапаў адзінага ў Беларусі воднага турысцкага маршруту 2-й катэгорыі складанасці.
 
Басейн Сар’янкіСар'янкі ў сярэднім цячэнні бязлюдны, тут шмат помнікаў на магілах спаленых і неадноўленых вёсак, сустракаюцца старадаўнія [[курган]]ы. У Беларусі даліна і рэчышча ракі амаль на ўсім працягу аб’яўленыаб'яўлены помнікам прыроды. На яе берагах растуць хваёвыя бары і пушчы, у лясах і на лугавой абалоне нямала рэдкіх прадстаўнікоў флоры і фаўны, у т.л. занесеных у [[Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь|Чырвоную кнігу Беларусі]] ([[шпажнік чарапіцавы]], скочкі, [[рагулькі высокія]], [[гарычка крыжакветная]]; [[зімародак]], [[аляпка]], [[чорны бусел]], [[буры мядзведзь]] і інш.).
 
Ля былой вёскі Пустэльнікі цягнуцца маляўнічыя пясчаныя яры, руіны былога млына; каля вёскі Абухава — россып [[валун]]оў і донныя ключы, флювіягляцыяльны цырк і геалагічны помнік — агаленне міжледавіковых арганагенных адкладаў. Па берагах нямала крыніц. Найбольш вядомыя з іх крыніца ў [[Вёска Сар'я|Сар’іСар'і]] і каля моста праз раку Асуніцу, абедзве маюць статус помнікаў прыроды.
 
Каля былой вёскі Калюты на дзённую паверхню выходзяць дэвонскія даламітазаваныя [[вапняк]]і, якія ў рэчышчы ўтвараюць каскады парогаў, а на берагах — праявы [[карст]]авага рэльефу. Захаваліся рэшткі старых земляных печаў па абпальванні вапняку.
 
Мясціны адпачынку добраўпарадкаваны ў Пустэльніках і пры вусці р. Віранкі, а таксама ў Суніцы. Паўсюдна шмат прыдатных месцаў для купання. Дно ракі пясчанае або камяністае, часта сустракаюцца пясчаныя і галечныя пляжы.
 
== Спасылкі ==
* [http://www.radzima.org/be/pub/2840_m/ Фота Сар’янкіСар'янкі на radzima.org]
* [http://alrisha.kulichki.net/zapadnaya_dvina_2005.htm ЭкалягічныЭкалагічны стан вадазбору Сар’янкіСар'янкі]
* [http://poseidon.by/content/reka-soryanka Сар'янка]
 
{{Latvia-geo-stub}}▼
{{арфаграфія}}
 
{{DEFAULTSORT:Сар'янка}}
[[Катэгорыя:Прытокі Заходняй Дзвіны]]
Радок 55:
[[Катэгорыя:Рэкі Віцебскай вобласці]]
[[Катэгорыя:Рэкі Латвіі]]
 
 
▲{{Latvia-geo-stub}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Сар’янка"