Леў Давідавіч Ландау: Розніца паміж версіямі

'''Леў Давідавіч ЛАНДА́У''' ({{ДН|22|1|1908|9}}, [[Баку]] — {{ДС|1|4|1968}}, [[Масква]]) — выдатны [[СССР|савецкі]] фізік-тэарэтык, акадэмік [[Акадэмія навук СССР|АН СССР]] (абраны ў 1946). Лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] (1962), медалі імя Макса Планка, Ленінскай і трох Сталінскіх прэмій, Герой Сацыялістычнай Працы. Член [[Лонданскае каралеўскае таварыства|Лонданскага каралеўскага таварыства]] і акадэмій навук [[Данія|Даніі]], [[Нідэрланды|Нідэрландаў]], [[ЗША]] (Нацыянальнай акадэміі навук ЗША і Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук), Французскага фізічнага таварыства і Лонданскага фізічнага таварыства.

Нарадзіўся 9 (22) студзеня 1908 г. у [[Баку]], у яўрэйскай сямьі. Бацька - Давід Львовіч Ландаў, інжэнер-нафтавік. Маці - Любоў Веніамінаўна Ландаў. З 1916 г. вучыўся ў бакінскай яўрэйскай гімназіі, дзе яго маці была выкладчыкам прыродазнаўства. Незвычайна таленавіты мэтаматычна, Ландаў, жартуючы, казаў аб сабе: "Інтэграваць навучыўся ў 13 гадоў, і дыферэнцыраваць мог заўсёды". У 14 паступіў у Бакінскі ЎківерсітэтЎніверсітэт, дзе вучыўся адначасова на двух факультэтах: фізіка-матэматычным і хімічным. За асабістыя поспехі быў пераведзены ў Ленінградскі ўніверсітэт. Скончыўшы ў 1927 фізічная аддзяленне Ленінградскага ўніверсітэта, Ландаў зрабіўся аспірантам, у далейшым супрацоўцам Ленінградскага фізіка-тэхнічнага інстытуту, у 1926-27 гг. апублікаваў першыя працы па тэарэтычнай фізіцы.  

У 1929 г. быў у навуковай камандыроўцы длезя працягу адукацыі ў [[Германія|Германіі]], у [[Данія|Даніі]] ў [[Нільс Бор|Нільса Бора]], у [[Англія|Англіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Нільса Бора ён пазней лічыў сваім адзіным настаўнікам. У 1932 г. узглавіў тэарытычны аддзел Украінскага фізіка-тэхнічнага інстытуту (УФТІ). Пасля звальнення з Харкаўскага ўніверсітэту ў 1937 г. і выкліканай гэтым забастоўкі фізікаў быў запрошаны ў нядаўна створаны Інстытут фізічных праблем (ІФП) АН СССР і пераехаў у [[Масква|Маскву]].

Пасля ад'езду Л. Ландаў пачынаецца разгром УФТІ органамі абласнога [[НКВД]], арыштоўваюцца замежныя спецыялісты А. Вайсберг і Ф. Хоутэрманс, у жніўні-верасні 1937 падчас такзванай "справы УФТІ" былі арыштаваныя і расстраляныя фізікі Л.В. Разенкевіч (сааўтарсуаўтар Л. Ландаў), Л.В. Шубнікаў, В.С. Горскі.

У красавіку 1938 г. Л. Ландаў рэдагуе лістоўку, якая была напісана К. Коцерам і заклікала да звяржэння Сталінскага рэжыму, у якой [[Сталін]] названы фашыстскім дыктатарам. Тэкст лістоўкі быў пераданы антысталінскій групе студэнтаў ІФЛІ дзеля распаўсюджання па поште перад першамайскімі святамі. ГэтаГэты намер быў раскрытывыкрыты органамі бяспекі [[СССР]], і Л. Ландаў, Корэц і Ю.Б. Румер былі арыштаваныя за антысавецкую агітацыю. У турме Ландаў правёў год і был выпушчаны дзякуючы пісьму ў абарону ад Нільса Бора і ўмяшальніцтву [[Пётр Леанідавіч Капіца|Капіцы]], які ўзяў Л.Ландаў на паруку. Пасля вызвалення і да самай смерці ў 1968 г. Л. Ландаў быў супрацоўнікам ІФП

У 1955 г. падпісаў "[[Ліст трохсот]]" супраць [[Трафім Дзянісавіч Лысенка|Т.Д. Лысенка]]. У 1962 г. атрымаў [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскую прэмію]] «За піянерскія даследванні скандэнсаваных асяроддзяў, асадіста вадкага гелію». У тым жа годзе трапіў у страшэнную аўтакатастрофу, атрымаў шматлікія пераломы і правёў у [[Кома|коме]] 59 сутак. Пасля аварыі амаль што не займаўся навуковай дзейнасцю, але, на думку жонкі і сына, Ландаў паступова вяртаўся да свайго нармальнага становішча і ў 1968 г. быў блізкі да таго, каб аднавіць сваю прафесійную дзейнасць.

Меў вельмі рознабаковыя інтэрэсы. Працаваў у сферы [[Квантавая механіка|квантавай механіцы]], фізіцы цвёрдага цела, [[Магнетызм|мегнетызму]], фізіцы нізкіх тэмператураў, фізіцы касмічных промнейпроменяў, фізіцы [[Ядро атама|атамнага ядра]], фізіцы элементарных часцінак, фізіцы [[плазма|плазмы]], [[Гідрадынаміка|гідрадынаміцы]], квантавай тэорыі поля і інш.