Дыяклетыян: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
др clean up, replaced: зноўку → зноў using AWB |
||
Радок 1:
[[Выява:Istanbul - Museo archeol. - Diocleziano (284-305 d.C.) - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006.jpg|thumb|200px|Дыяклетыян]]
'''Дыяклетыян''' — Гай Аўрэлій Валерый ({{lang-la|Gaius Aurelius Valerius Diocletianus}}), [[Старажытны Рым|рымскі]] [[імператар]], які правіў з [[284]] па [[305]] г. н.э. Імя '''Дыёкл''' атрымаў ад назвы свайго роднага горада [[Дыяклеі]] ў [[Далмацыя|Далмацыі]].
Дыяклетыян паходзіў з простай сям'і. Пачаў службу шарагоўцам і служыў пры імператарах [[Аўрэліян]]е і [[Проб]]е. Хутка дасягнуў высокага становішча ў войску, быў прызначаны намеснікам у [[Мізія|Мізіі]]. Суправаджаў імператара Кара на вайну з [[персы|персамі]]. Калі ж Кар памёр, а яго слабыя сыны не маглі супрацьстаяць дамаганням Апра, кіраўніка целаахоўнікаў, і войска [[17 верасня]] [[284]] г. абвясціла ў [[Халкедон]]е Дыяклетыяна імператарам. Апра ён забіў уласнаручна. Калі ён перамог сваіх ворагаў і супернікаў, Д. прыняў [[Максіміян]]а таварышам па кіраванню імперыяй. У [[286]] г. Д. прызначыў яго аўгустам для абароны заходніх межаў імперыі, а сам на ўсходзе вымусіў персаў абвясціць мір.
Радок 6:
У [[296]] г. імператары прынялі яшчэ '''двух суправіцеляў''', [[Галерый|Галерыя]] і [[Канстанцін Хлор|Канстанцыя]], прычым Дыяклетыян, дзякуючы сваёй разумовай перавазе, захаваў лідарскія пазіцыі. Для святкавання 20-годдзя свайго кіравання імперыяй Дыяклетыян адправіўся ў [[Рым]], але з-за скупасці выклікаў '''незадаволенасць народу''', таму паспешліва пакінуў гэты горад, які ніколі не быў яму па сэрцу, каб вярнуцца ў сваю пастаянную рэзідэнцыю, горад [[Нікамедзія]] ў [[Малая Азія|Малой Азіі]].
Цяжкая хвароба, якая насцігла яго на шляху дадому, прывяла яго да выканання ўжо даўно задуманага жадання скласці ўладу. Дыяклетыян здзейсніў свой намер у Нікамедзіі [[1 мая]] [[305]] г. і пакінуў уладу сваім старым суправіцелям і двум наноў прызначаным імператарам, пасля чаго выехаў на радзіму – у Далмацыю. Пасля ён '''безагаворачна адхіліў прапанову
Сістэма дзяржаўнага кіравання, у якой некалькі падпарадкаваных адзін аднаму кіраўнікоў займалі пасады імператараў, аказалася зручнай толькі пры кіраванні самога Дыяклетыяна і пала перад прагнасцю да славы і талентам [[Канстанцін Хлор|Канстанцыя]]. Дыяклетыян падзяліў імперыю на 12 [[дыяцэз]]аў, быў вядома як ганіцель [[хрысціяне|хрысціян]].
| |||