Сабор Святога Патрыка (Дублін): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Addbot (размовы | уклад)
др Робат перанёс 1 міжмоўных спасылак да аб'екта d:q846365 на Wikidata
др clean up, replaced: Мэры → Меры (3), Метай → Мэтай (2), трымоўв → трымлів, жаўнеры → салдаты, Меры → Мэры, была ўладкаваная → была ўла using AWB
Радок 42:
 
== Гісторыя ==
Сабор Святога Патрыка быў пабудаваны каля святой крыніцы [[Святы Патрык|свСв. Патрыка]] на выспевостраве паміж дзвюмадвума рукавамі ракі [[Подл]]. У [[1192]] годзе першы [[архібіскуп]] [[Дублін]]а [[Джон Комін]] прысвоіў царкве Святога Патрыка, адной з чатырох цэркваў Дубліна, статус саборнай царквы. З цягам часу каля сабора з'явіўся цэлы комплекс будынкаў, уключаючы палац архібіскупа. Юрыдычнае кіраванне саборам было размежавана паміж дэканам і архібіскупам.
 
Дакладна невядома, калі саборнай царкве быў нададзены статус сабора. Верагодней за ўсё гэта адбылося да [[1212]] года. Па загаду англійскага караля Генрыха III у [[1225]] годзе пачалася рэканструкцыя сабора, якая цягнулася чатыры гады. У выніку сабор набыў выгляд у стылі ранняй англійскай готыкі. Прыкладна ў [[1270]] годзе да сабора была дабудавана Капліца Лэдзі. Вежа Майнант і заходні неф былі адноўленыяадноўлены паміж [[1362]] і [[1370]], пасля буйнага пажару.
 
З часу пабудовы і на працягу ўсёй гісторыі сабора найвялікшай праблемай з'яўлялася падмыванне грунту з-за блізкасці ракі Подл. Адбываліся нават навадненні, асабліва моцнае — ў канцы [[18 стагоддзе|XVIII ст.]] Па гэтай прычыне сабор ніколі не меў склепавых памяшканняў.
 
У выніку [[Рэфармацыя ў Англіі|англійскай рэфармацыі]] ў [[1537]] годзе сабор стаў належаць англіканскай ірландскай царкве, хоць большасць атачаючых сабор жыхароў засталіся каталікамі. Падчас канфіскацыі маёмасці, якую праводзілі жаўнерысалдаты [[Томас Кромвель|Томаса Кромвеля]], былі знішчаныя шматлікія малюнкі ў роспісу сабора, пазней, у [[1544]] годзе, у выніку занядбання разбурыўся [[неф]] сабора.
[[Выява:Stpatrickcathedral dublin.jpg|thumb|250px|Інтэр'ер сабора]]
Пры каралі Эдуардзе VI Сабор Святога Патрыка апынуўся ў заняпадзе, фактычна выконваў ролю прыходскай царквы. Кароль прызначыў частку пабудоў палацавага комплексу, які разросся да таго часу, для выкарыстання ў якасці судовага памяшкання. Срэбра, каштоўнасці, упрыгожанні і часткі інтэр'ера сабора былі перададзеныяперададзены ў Сабор Хрыста. У [[1549]] годзе было загадана перафарбаваць муры сабора і аздобіць яго цытатамі са Свяшчэннага Пісання.
 
У [[1555]] годзе, падчас валадарання [[Філіп II, кароль Іспаніі|Філіпа]] і [[Марыя I|Мэры]] сабор быў адноўлены ў правах, пачалася рэстаўрацыя, і па загаду каралевы вернутыя шматлікія цэннасці, раней канфіскаваныя з сабора.
Радок 59:
Да пачатку [[17 стагоддзе|XVII ст.]] надзел Багародзіцы быў разбураны і аддзелены ад астатняй часткі сабора, да якога было дабудавана некалькі новых галерэй для размяшчэння кліра сабора.
 
Падчас [[Садружнасць|Садружнасці]] ў хадзе заваявання [[Ірландыя|Ірландыі]] ў [[неф]]е сабора лордам-пратэктарам [[Олівер Кромвель|Оліверам Кромвелем]] была ўладкаванаяўладкавана канюшня для сваёй кабылы. Мэтай гэтага ўчынку было прадэманстраваць стаўленне да англіканскай царквы, якую ён атаясамліваў з каталіцтвам і праяўленнем [[раялізм]]у.
 
У [[1660]] пасля рэстаўрацыі манархіі ў будынку сабора пачаліся аднаўленчыя працы.
 
У [[1666]] годзе плябанам сабора было прапанавана аддаць надзел Багародзіцы для набажэнстваў абшчыне французскіх [[гугеноты|гугенотаў]], якія ўцяклі ў Ірландыю з [[Францыя|Францыі]]. Пасля невялікага рамонту, [[23 снежня]] [[1666]] была заключанаязаключана арэндная дамова, якая перыядычны падаўжалася да [[1816]] года, калі ўсе гугеноты цалкам інтэграваліся ў гарадское насельніцтва [[Дублін]]а. У гэты час надзел Багародзіцы быў вядомы як L'Eglise Française de S.-Patrick.
 
З-за пагрозы абвалу даху, у [[1668]] годзе было прынята рашэнне аб яго замене, новы пабудаваны ў [[1671]] годзе.
 
Пасля [[Слаўная рэвалюцыя|Слаўнай рэвалюцыі]] сабор ненадоўга [[1668]]—[[1670]] стаў каталіцкім, але пасля паразы [[якабіты|якабітаў]] ад войскаў Вільгельма III Аранскага зноўкузноў стаў англіканскім.
 
== [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] ==
Радок 73:
[[Выява:Dublin, St.Patrick's Cathedral plan.jpg|thumb|250px|План сабора ў XVIII ст.]]
[[Выява:Presidentspew.jpg|thumb|250px|Адмысловая зэльда прэзідэнта Ірландыі ў саборы.]]
На працягу ўсёй гісторыі Сабор Святога Патрыка неразрыўна звязаны з ірландскай культурай, але адзін з галоўных аспектаў гэтай сувязі гэта [[Джонатан Свіфт]], найвядомы пісьменнік і сатырык, які быў дэканам сабора з [[1713]] па [[1745]]. Многія з яго вядомых казанняў і «ірландскіх трактатаў» напісаныя ў перыяд яго дэканства. Джонатан Свіфт выдаткоўваў на патрэбы сабора свае ўласныя сродкі, утрымоўваўутрымліваў прыют для бедных жанчын пры саборы, а таксама шпіталь Святога Патрыка.
 
У [[1769]] годзе да будынка быў дададзены высокі шпіль, які дагэтуль з'яўляецца адным з арыенціраў Дубліна.
Радок 91:
У сярэдзіне [[19 стагоддзе|XIX ст.]] у хадзе рэстаўрацыі быў знойдзены кельцкі крыж, які цяпер выстаўлены ў саборы.
 
Генеральная канструкцыя праведзеная ў [[1860]]—[[1865]] гадах і аплачаная вядомым ірландскім піваварам [[Бенджамін ГінесГінэс|Бенджамінам ГінесамГінэсам]]. Шматлікія сярэднявечныя часткі будынка былі замененыязаменены, сярэднявечныя капліцы ж былі ўвогуле выдаленыя. Праўдзівых дакументаў да цяперашняга часу захавалася няшмат, таму немагчыма з дакладнасцю сцвярджаць, якія часткі дададзеныя ў віктарыянскую эпоху і колькі засталося сярэднявечных.
 
У [[1871]] годзе было канчаткова прынята рашэнне аб наданні статусу кафедральнага [[Сабор Хрыста|Сабору Хрыста]], а Сабору Святога Патрыка быў нададзены статус нацыянальнага.
Радок 103:
 
== Статус ==
На працягу ўсёй гісторыі Сабора Святога Патрыка было спаборніцтва з [[Сабор Хрыста|Саборам Хрыста]] за статус [[кафедра]]льнага. Гэта барацьба прывяла да беспрэцэдэнтнага выпадку, калі ў адным горадзе, у адной епархіі, два [[кафедра]]льных сабора. Канфрантацыя захавалася са значнай напружанасцю са дня заснавання сабора да [[1300]] года, калі была падпісанаяпадпісана дамова (Pacis Compositio) з шасцю асноўнымі пунктамі:
 
* Прысвячэнне і ўзвядзенне на пасад [[архібіскуп]]а [[Дублін]]а павінна адбывацца ў Саборы Хрыста, але ў справаздачах указана, што гэта правіла не заўсёды выконвалася: два разы цырымонія адбывалася ў абодвух саборах, і як мінімум два архібіскупа прысвячаліся толькі ў саборы Святога Патрыка.
Радок 112:
* Абодва саборы ў наступныя стагоддзі функцыянавалі разам у епархіі, пакуль у [[1871]] годзе Сабору Святога Патрыка не быў нададзены статус Нацыянальнага, а Сабору Хрыста кафедры Дубліна.
 
== ГлядзіцеГл. таксама ==
* [[Джонатан Свіфт]]