Сюррэалізм: Розніца паміж версіямі

[[Тэрмін]] «сюррэалізм» упершыню выкарыстаў [[Гіём Апалінэр]]. Напачатку сюррэалісты абапіраліся на [[дадаізм]], з якога пачынала будучае творчае "ядро" сюррэалізма - Андрэ Брэтон, Поль Элюар, Луі Арагон і іншыя. Дадаізм быў накірункам у мастацтве, які адмаўляў рацыянальнасць, парадак, канструктыўнасць і фігураваў у першую чаргу як пратэст грамадска-дзяржаўнаму ладу, пры якім людзі дзяліліся на багатых і бедных, які ўцягнуў Еўропу ў [[Першая сусветная вайна|Першую СустветнуюСусветную вайну]]. Але дадаізм хутка вычэрпаў сябе. Жадаючы стварыць нешта, што будзе вышэй і актуальней мастацтва як з'явы, яны зразумелі, што стварылі толькі яшчэ адзін мастацкі накірунак - у дадатак да ўжо існуючых. У 1922 г. адзін з вынаходнікаў дадаізма - [[Трыстан Тцара]] - афіцыйна выступіў з пахавальнай прамовай гэтай плыні[http://kaplyasveta.ru/posle-altamiry/dadaizm-razocharovanie-kultury.html]. Узнікла патрэба ў новым авангардным накірунку.

Афіцыйна сюррэалізм пачынае сваё існаванне ў 1924 г., калі Андрэ Брэтон абвяшчае свой маніфест. На самой справе ён абагульняе тэндэнцыі, які на той час ужо даўно пачалі выяўляцца ў авангардным мастацтве, а таксама сплочвае блізкіх па духу творчых людзей у адну групу. Акрамя дадаізму на светапогляд сюррэалістаў паўплавала творчасць [[Жан Както|Жана Както]], [[Марсель Дзюшан|Марселя Дзюшана]], [[Антоніа Гаўдзі]], [[Арцюр Рэмбо|Арцюра Рэмбо]] і [[Джорджа дэ Кірыко]]. Сярод "старадаўніх" папярэднікаў сюррэалізма можна назваць [[Іеранім Босх|Іераніма Босха]][http://bibliotekar.ru/isk/3.htm] і [[Джузэпэ Арчымбольда]].

У 1927 г. Брэтон уступае ў [[Камунізм|камуністычную]] партыю Францыі. З гэтага часу рэвалюцыйныя погляды сюррэалістаў набываюць ідэялагічную кантрэтыку. Але пазней яны расчароўваюцца ў прасавецкім камунізме - часткова з-за замоўчвання кіраўніцтвам камуністычнай партыі Францыі маштабаў сталінскіх[[Рэпрэсіі ў СССР|рэпрэсій у СССР]]. Брэтон збліжаецца з [[Леў Троцкі|Львом Троцкім]], які ў той час знаходзіўся ў палітычнай эміграцыі ў Мексіцы. Наведваючы [[Мексіка|Мексіку]], ён адначасова запісаў у шэраг сюррэалістаў мастакоў Фраду[[Фрыда Кало|Фрыду КалаКало]] і Дэега[[Дыега дэРывера|Дыега РэверуРыверу]].

Пасля пачатку [[Другая сусветная вайна|Другой Сусветнай вайны]] і [[Французская кампанія|акупацыі Францыі]] войскамі [[Вермахт|вермахта]], большасць сэррэалістаўсюррэалістаў (у прыватнасці сам Андрэ Брэтон, мастак Макс Эрнст) эмігравала ў [[ЗША]]. З бачных сюррэалістаў у Францыі застаўся Поль Элюар, які ўдзельнічаў у падпольнай барацьбе з нацысцкай акупацыяй і [[Рэжым Вішы|рэжымам Вішы]].

Пасля вайны сюррэалісты вяртаюцца ў Еўропу і спрабуць аднавіць рух гуртка. Афіцыйна супольнасць сюррэалістаў скончвае сваё існаванне ў 1969 г. Але асобныя мастакі працягваюць працаваць у гэтым накірунку і сёння. Сюррэалізм паралельна развіваўся ў іншых краінах. Сярод чэшскіх сюррэалістаў добра вядомы рэжысёр [[Ян Шванкмаер]] у [[Прага|Празе]], які працуе ў цяперашні час. Значны ўнёсак ў развіцце амерыканскага сюррэалістычнага [[Кінематограф|кінематографа]] зрабілі [[Дэвід Лінч]] і [[Тэры Гіліам]].