Обер-Ост: Розніца паміж версіямі

'''Ober Ost''' (скарачэнне ад {{lang-de|Oberbefehlshaber der gesamten Deutschen Streitkräfte im Osten}} — «Вярхоўны Галоўнакамандуючы ўсімі нямецкімі войскамі на Усходзе») — орган ваеннай улады [[Германская імперыя|Германскай імперыі]] падчас [[Першая сусветная вайна|І Сусветнай вайны]] на тэрыторыі ўсходняга фронту. Па заключэнні [[Брэсцкі мір|Брэсцкага перамір'я]] пад кіраўніцтва гэта структуры перайшлі вызначаныя заходнія рэгіёны тагачаснай [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], а менавіта [[Літва]] (бязбез [[Клайпеда|Клайпеды]], якая на той момант належала Германіі), поўдзень [[Латвія|Латвіі]], цэнтр і захад [[Беларусь|Беларусі]], крайні ўсход [[Польшча|Польшчы]], што агулам складала тэрыторыю ў прыкладна 108 808 км².

Адміністрацыя Обер-Оста мела складанасці ў зносінах з мясцовымі жыхарамі. З прадстаўнікамі вышэйшых класаў мясцовых жыхароў нямецкія салдаты маглі кантактаваць з дапамогай [[нямецкая мова|нямецкай]] або [[французская мова|французскай]] моў, яўрэйскае насельніцтва ў [[мястэчка]]х магло размаўляць па-нямецку або на [[ідыш]]ы (апошні належыць да [[германскія мовы|германскіх моў]] і мае падабенствы з нямецкай, праз што немцы былі ў стане крыху разумець ідыш)<ref name=v>{{Кніга|аўтар = Vagts, Alfred.|частка = 7|загаловак = A memoir of Military Occupation|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = |выдавецтва = Military Affairs|год = |том = 1|старонкі = 16-24|старонак = |серыя = |isbn = |тыраж = }}</ref>, аднак у сельскай мясцовасці салдатам даводзілася разлічваць на наяўнасць людзей, якія маглі б перакладаць нямецкую на адну з мясцовых моў<ref name=v/>. Падсумоўваючы, гісторыкі робяць выснову, што дадзеныя моўныя праблемы значна ўскладнялі працу нямецкай адміністрацыі<ref name=v/>. Часам для распаўсюджвання пастановаў Обер-Оста прыцягвалася духавенства як эфектыўны пасярэднікпасрэднік для людзей, якія размаўлялі на іншай мове<ref name=v/>.

Па здзяйсненні [[КастрычнцікаяКастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] ў Расіі і заключэнні Брэсцкага перамір'я некаторыя рэгіёны пажадалі патрэбным бачыць пранямецкую ўладу ў сваіх рэгіёнах. Так, у Латвіі было ўтворана [[Аб'яднанае Балтыйскае Герцагства]], а ў Літве была ўсталявана [[Каралеўства Літва|манархія]] на чале з нямецкім [[Міндоўг II|герцагам Урахам]].

Пасля разгрому блоку Цэнтральных дзяржаў у Першай сусветнай вайне і рэвалюцыі ў Германіі напрыканцыў канцы [[1918]] — пачатку [[1919]] гг. нямецкія войскі пачалі адступаць з тэрыторыі Обер-Оста. У атрыманым адміністрацыйным вакууме мясцовыя нацыянальныя рухі паспрабавалі ўзяць улады ў свае рукі і заснаваць уласныя нацыянальныя дзяржавы. Тым не менш, часта разуменне тэрыторый будучых дзяржаў у розных нацыянальных рухаў адрознівалася, што прывяло да ўзаемных тэрытарыяльных прэтэнзій; таксама пачаліся сутыкненні з расійскімі камуністамі, якія ставілі на мэце распаўсюджванне сваёй улады на тэрыторыю былой Расійскай імперыі.

Незалежную нацыянальную дзяржаву паспрабавалі стварыць і прадстаўнікі [[беларусы|беларускіх]] нацыянальных рухаў (гл. [[Беларуская Народная Рэспубліка]]), аднак органы ўлады новаабвешчанай дзяржавы не здолелі арганізаваць баяздольную армію і прыцягнуць у палітычным плане беларускае насельніцтва, праз што тэрыторыя сучаснай Беларусі была амаль бяскрыўнабяскроўна занятая спачатку [[РСФСР|Расіяй]] і [[УНР]], потым — Літвой (гл. [[Маскоўскі дагавор, 1920|Маскоўскі дагавор]]) і Польшчай (самаабарона Лідскай і Гродзенскай зямель). Органы ўлады БНР распаўсюджвалі свае тэрытарыяльныя прэтэнзіі, у тым ліку, і на тэрыторыі значна на ўсход ([[Віцебск]], [[Смаленск]], [[Бранск]]), якія кантраляваліся Расіяй нават у часы нямецкай акупацыі. Пазней інтарэсы больш моцных суседзяў Беларусі сутыкнуліся, што прывяло, у прыватнасці, да [[савецка-польская вайна|савецка-польскай вайны]].