Вікіпедыя

Жлобін: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненне, пунктуацыя
Радок 73:
 
=== Тэрыторыя горада ў старажытнасці ===
Вынікі [[Археалогія|археалагічных]] даследаванняў паказваюць, што першыя пасяленні [[Людзі|людзей]] на [[Тэрыторыя|тэрыторыі]] [[Сучаснасць|сучаснага]] горада ўзніклі ў [[Першабытнае грамадства|першабытнаабшчынны час]], задоўга да заснавання Жлобіна. На [[Узбярэжжа|ўзбярэжжы]] Дняпра ў межах горада знойдзены рэшткі паселішча перыяду [[Бронзавы век|бронзавага веку]] (II-е — пачатак І-га тысячагоддзя да [[Наша эра|н.э.]]). На тэрыторыі гарадскога [[парк]]а [[Культура|культуры]] і адпачынку «Прыдняпроўскі» выяўлены следы пасялення перыяду [[Жалезны век|жалезнага веку]]<ref>''Цісецкая, К.'' [http://news.21.by/culture/2013/04/23/754070.html Гліняны посуд жалезнага веку] // Новы дзень. Жлобінская раённая газета. 2013, 23 красавіка.</ref>, якое існавала ў канцы І тысячагоддзя да н. э. — пачатку І тыс. н.э.<ref name=M.>Маслюкоў, Т. В. Археалагічныя абследаванні ў Жлобіне // Археологические исследования в еврорегионе «Днепр» в [[2012]] годагоду: междунар. сб. науч. ст. / междунар. редкол. : О. М. Демиденко (отв. ред.), Н. Н. Кривальцевич (зам. отв. ред.), [[Алег Анатольевіч Макушнікаў|О. М. Макушников]] (науч. ред.), Ю. В. Панков (отв. секр.) [и др.] ; Гом. обл. исполн. ком., [[Інстытут гісторыі НАНБ|Ин-т истории НАН Б]], [[Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны|Гом. гос. ун-т им. Ф. Скорины]] [и др.]. — Гомель: [[Гомельскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Францыска Скарыны|ГГУ им. Ф. Скорины]], 2013. — С. 63—66. ISBN 978-985-439-791-7.</ref>
 
=== Ад першых звестак да [[1793]] г. ===
Падчас [[Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай, 1654-1667|вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай 1654—1667 гг.]] [[казакі|казацкі]] [[гетман]] [[Іван Залатарэнка]], які ваяваў на баку [[Вялікае княства Маскоўскае|Маскоўскай дзяржавы]], у сваім лісце ад [[15 ліпеня]] [[1654]] г. паведаміў, што яго войскі спалілі «замак Злобін» (разам з замкамі [[Рэчыца]], [[Стрэшын]], [[Рагачоў]] і Горваль). Больш позніх звестак пра гэты замак не маецца<ref>[http://pawet.net/library/history/bel_history/tkachou/04/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BA%D1%96_%D1%96_%D0%BB%D1%8E%D0%B4%D0%B7%D1%96.html Ткачоў, М. А. Замкі і людзі.] Мн., [[1991]], с. 152—153.</ref>.
 
Паводле [[Археалогія|археалагічных]] дадзеных, [[Жлобінскі замак]] існаваў у [[15 стагоддзе|15]] — 17 стагоддзях ля ўпадання [[Ручай|ручая]] Чорначка ў [[Рака|р.]] Дняпро, побач з сучасным гарадскім паркам «Прыдняпроўскі». Абарончыя ўмацаванні складаліся з 2-х частак: [[Замак|замка]] і падзамка. Пляцоўка замка ўзвышаецца над [[нізіна]]й на 3 — 4 [[Метр|м]] (цяпер тут знаходзіцца [[Сучаснасць|сучасны]] [[будынак]] — [[Спорт|спартыўная]] школа). Пляцоўка падзамка, якая выцягнута з [[поўнач]]ы на [[поўдзень]], узвышаецца над нізінай на 2 — 3 м (стадыён спартыўнай школы). Побач маецца і першапачатковае месца неўмацаванай забудовы — [[Сярэднявечча|сярэдневяковае]] [[Селішча, археалогія|селішча]]<ref>Ткачов, М. А. Изучение средневековых памятников Белоруссии // Археологические открытия 1983 года. М., 1985, с. 407—408. {{ref-ru}}</ref>. На ім размясціўся парк «Прыдняпроўскі»<ref>Бабин, В. Археологи изучают старый Жлобин // Нюанс-плюс. Еженедельная информационно-рекламная газета. 2013. № 27. С. 2. {{ref-ru}}</ref>. Пры [[Беларуская археалогія|археалагічных]] абследаваннях знойдзены матэрыял [[14 стагоддзе|14]] — [[18 стагоддзе|18]] [[Стагоддзе|ст.]]<ref name=M./>
 
[[Выява:Chodkiewicz.PNG|left|100 px|thumb|Герб Хадкевічаў.]]
У 15 — [[16 стагоддзе|16]] стст. гэта мясцовасць знаходзілася ва ўладаннях [[Род Хадкевічаў|Хадкевічаў]], у [[Рэчыцкі павет|Рэчыцкім павеце]] [[Менскае ваяводства|Менскага ваяводства]] [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]] (якое [[1 ліпеня]] [[1569]] г. [[Люблінская унія|аб'ядналася]] з [[Польскае Каралеўства, 1385—1569|Польскім Каралеўствам]] у [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]]).
 
У публікацыях сустракаецца меркаванне аб тым, што першая пісьмовая згадка аб Жлобіне пад назвай Хлепень адносіцца да [[1492]] г., але гэта памылка<ref>[http://pawet.net/library/history/bel_history/tkachou/04/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BA%D1%96_%D1%96_%D0%BB%D1%8E%D0%B4%D0%B7%D1%96.html Ткачоў, М. А. Замкі і людзі.] [[Мінск|Мн.]], [[1991]], с. 178 (гл. спасылку 164).</ref>. Верагодна, яна ўзнікла ў выніку таго, што з беларускім горадам [[Рагачоў]] (паблізу Жлобіна) блыталі сяло, якое ў [[XV стагоддзе|XV ст.]] знаходзілася на сумежжы [[ВКЛ]] і Маскоўскай дзяржавы — [[:ru:Рогачёво (Дмитровский район)|Рагачова]] (у сучасным Дмітраўскім раёне [[Маскоўская вобласць|Маскоўскай вобласці]]), а непадалёк ад яго ёсць в. [[:ru:Хлепень|Хлепень]] (Сычоўскі раён [[Смаленская вобласць|Смаленскай вобласці]])<ref>[https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:C8fPFhEmYMUJ:school9_zlobin.at.tut.by/%25D0%25A1%25D0%25BF%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25BD%25D1%258B%25D0%25B5%2520%25D0%25B2%25D0%25BE%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25BE%25D1%2581%25D1%258B%2520%25D0%25B8%25D1%2581%25D1%2582%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25B8%2520%25D0%2596%25D0%25BB%25D0%25BE%25D0%25B1%25D0%25B8%25D0%25BD%25D0%25B0.pdf+&hl=be&gl=by&pid=bl&srcid=ADGEESgy764tgM8o826hGpll6SVxAhaS0_avxXJsIZnA8lZeEacXNhsKicLsVdxhexepDMMmgSQoIbsYcL9NNtyhHeGFy4g18MFwRzUmZ_VEEHvvTugavY4K9zrZCUsdN0uu1pSws5ZS&sig=AHIEtbQ-R5BfvZKkC1qzUlP1t8FPHabFNw Спорные вопросы истории Жлобина (историко-краеведческий очерк). {{ref-ru}}]</ref>. Дакументаў пра тое, што ў Жлобіна была назва Хлепень, няма.
 
З [[1509]] г. мясцовасць знаходзіцца ў Рагачоўскай воласці, ва ўладанні каралевы [[Бона Сфорца|Боны Сфорцы]], з 1556 г. ў складзе казённага Рагачоўскага маёнтка. З [[1563]] г. ва ўладанні полацкага шляхціца<ref name="ReferenceA">Гарады і вёскі Беларусі. Гомельская вобласць. [[Мінск|Мн.]], 2004.</ref>.
Радок 114:
Пры ўтварэнні [[27 лютага]] 1919 года [[Літоўска-Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Літоўска-Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі]] і акупацыі заходняй і часткі цэнтральнай Беларусі польскімі войскамі ([[люты]] — [[жнівень]] 1919) Магілёўская (з [[красавік]]а 1919 — [[Гомельская губерня|Гомельская]]) губерня, ў тым ліку Жлобін, была ўключана ў састаў [[Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка|Расійскай Савецкай Федэратыўнай Сацыялістычнай Рэспублікі]]. У 1919 годзе Жлобін становіцца цэнтрам воласці. Да восені [[1920]] г. пабудавана электрастанцыя магутнасцю 35 конскіх сіл. [[9 мая]] [[1923]] г. створана Жлобінская воласць.
 
У [[сакавік]]у [[1924]] г. Рагачоўскі павет, у т. л. Жлобін, вернуты [[БССР|Беларускай ССР]] (якая была адноўлена [[31 ліпеня]] 1920 г., уваходзіла з [[30 снежня]] [[1922]] да [[26 снежня]] [[1991]] у [[СССР]], з [[19 верасня]] 1991 года — Рэспубліка Беларусь)<ref>Камінскі, М. І., Насевіч В. Л. Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі / М. І. Камінскі, В. Л. Насевіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1. Мінск, 1993, с. 54 — 57. ISBN 5-85700-074-2. {{ref-be}}</ref>.
 
З [[17 ліпеня]] 1924 года Жлобін — адміністрацыйны цэнтр Жлобінскага раёна (да [[26 ліпеня]] [[1930]] г. ў [[Бабруйская акруга|Бабруйскай акрузе]]). У 1924 г. на паўночнай ускраіне мястэчка заснавана метэастанцыя, працавала ветэрынарная лячэбніца. З [[3 ліпеня]] [[1925]] — горад.
Радок 149:
* [[Вульф Іосіфавіч Агранаў]] (1918—[[1995]]) — [[мастак]]-пастаноўшчык [[тэатр]]а і [[кіно]], заслужаны дзеяч [[мастацтва]]ў [[Украінская ССР|Украінскай ССР]].
* [[Сямён Міхайлавіч Бытавой]] (1909—[[1985]]) — [[Савецкі Саюз|савецкі]] [[паэт]].
* [[Аляксей Іванавіч Восіпаў]] — [[Доктар навук|[[доктар філасофскіх навук]]]], [[прафесар]].
* [[Георгій (Данілаў)]] — мітрапаліт Ніжагародскай і Арзамаскай епархіі, глава Ніжагародскай мітраполіі [[Руская праваслаўная царква|Рускай праваслаўнай царквы]] (з [[2003]] г.).
* [[Гірш Ізраілевіч Добін]] (1905—[[2001]]) — [[Яўрэі|яўрэйскі]] [[пісьменнік]].
Радок 189:
== Літаратура ==
* {{Крыніцы/ТурЭнцБел-2007|Жлобин}} {{ref-ru}}
* Кірычэнка, П. Жлобін // [[Энцыклапедыя гісторыі Беларусі]]: У 6 т. Т. 3. [[Гімназія|Гімназіі]] — [[Кадэнцыя]] / [[Беларусь|Беларус.]] [[Энцыклапедыя|Энцыкл.]]; Рэдкал.: [[Генадзь Пятровіч Пашкоў|Г. П. Пашкоў]] (галоўны рэд.) і інш.; [[Мастак|Маст.]] Э. Э. Жакевіч. — [[Мінск]]: БелЭн, [[1996]]. — С. 369. ISBN 985-11-0041-2.
* [http://www.sn-plus.com/attachment/82/4all.pdf Бабин, В. Сколько лет Жлобину? А Злобину? // Свободные новости плюс. 2014. № 3. С. 15. {{ref-ru}}]
 
<!--== Спасылкі ==-->
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Жлобін"