Вікіпедыя

Краіны Восі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Knochen (размовы | уклад)
44 праўкі
др File:Flag of Iraq 1924.svg → File:Flag of Iraq (1921–1959).svg File renamed: File renaming criterion #5: Correct obvious errors in file names (e.g. incorrect proper nouns or false historical dates)
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Краіны нацысцкага блока''', '''Краіны Восі''' - ваенны блок паміж Германіяй, Італіяй, Японіяй і іншымі краінамі, якія ўдзельнічалі ў другой сусветнай вайне і процістаялі Антыгітлераўскай кааліцыі.
 
== Краіны «восі» ==
== Члены ==
[[Выява:German and Japanese spheres of influence at greatest extent World War II 1942.jpg|thumb|200px|left|Узгодненае ў студзені 1942 года [[Трэці рэйх|Трэцім рэйхам]] і [[Японская імперыя|Японскай імперыяй]] падзел [[Еўразія|Еўразіі]] па 70-й даўгаце]]
[[Выява:WWII_powers.png|thumb|300px|Краіны блоку (аранжавы колер)]]
 
* {{Сцягафікацыя|Трэці рэйх}}, з [[27 верасня]] [[1940]]
* {{Сцяг Германіі (1933-1945)}} [[Нацысцкая Германія|Германія]] - галоўная сіла, падпісала [[Траісты пакт]] [[27 верасня]] [[1940]] г. у [[Берлін]]е;
* {{Сцягафікацыя|Каралеўства Італія (1861—1946)}}, з [[27 верасня]] [[1940]] да [[8 верасня]] [[1943]]
* {{Сцяг Італіі (1861-1946)}} [[Каралеўства Італія|Італія]] - галоўная сіла, падпісала [[Траісты пакт]] [[27 верасня]] [[1940]] г. у [[Берлін]]е, выйшла з саюзу ў [[1943]] г., [[Рэпубліка Сала]] заставалася саюзнікам Германіі да [[1945]] г.);
* {{Сцяг|Італія}} [[Італьянская сацыяльная рэспубліка]], з [[23 верасня]] [[1943]]
* {{Сцяг Венгрыі (1919-1946)}} [[Каралеўства Венгрыя|Венгрыя]] - уступіла ў блок [[20 лістапада]] [[1940]] г., рэальна ўключылася ў Другую сусветную вайну [[27 чэрвеня]] [[1941]] г., калі аб'явіла вайну [[СССР]];
* {{Сцягафікацыя|Японская імперыя}}, з [[27 верасня]] [[1940]]
* {{Сцяг Румыніі}} [[Каралеўства Румынія|Румынія]] - уступіла ў блок [[23 лістапада]] [[1940]] г., у ваенныя дзеянні ўключылася [[22 чэрвеня]] [[1941]] г. пад пратэктаратам Германіі, напаўшы на [[СССР]], пакінула блок [[23 жніўня]] [[1944]] г.;
* {{Сцяг|Румынія}} [[Каралеўства Румынія]], з [[23 лістапада]] [[1940]] да [[23 жніўня]] [[1944]]
* {{Сцяг Славакіі (1939-1945)}} [[Першая Славацкая рэспубліка|Славакія]] - стала членам блока [[24 лістапада]] [[1940]] г., у [[1941]] г. аб'явіла вайну [[СССР]], у [[1942]] г. аб'явіла вайну [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[ЗША]];
* {{Сцяг|Венгрыя|1940}} [[Каралеўства Венгрыя, 1920—1944|Каралеўства Венгрыя]], з [[20 лістапада]] [[1940]] да [[15 кастрычніка]] [[1944]]
* {{Сцяг Балгарыі}} [[Трэцяе Балгарскае царства|Балгарыя]] - уступіла ў блок [[1 сакавіка]] [[1941]] г., [[13 снежня]] [[1941]] г. аб'явіла вайну [[Вялікабрытаніі]] і [[ЗША]]; пакінула блок [[8 верасня]] [[1944]] г.
* {{Сцяг|Венгрыя|1940}} [[Венгерская дзяржава]] (рэжым [[Ферэнц Салашы|Салашы]]), з [[17 кастрычніка]] [[1944]]
* [[Каралеўства Югаславія|Югаславія]] - стала членам [[25 сакавіка]] [[1941]] г., але праз два дні пакінула склад блоку; [[6 красавіка]] атакована Гітлераўскай Германіяй.
* {{Сцягафікацыя|Трэцяе Балгарскае царства}}, з [[1 сакавіка]] [[1941]] да [[9 верасня]] [[1944]]
* {{Сцяг Харватыі (1941-1945)}} [[Незалежная дзяржава Харватыя|Харватыя]] - уступіла ў блок у[[красавіку]] [[1941]] г., удзельнічала ў бітвах на ўсходнім фронце і змагалася супраць югаслаўскіх партызан;
* {{Сцягафікацыя|Каралеўства Югаславія}}, з [[25 сакавіка]] да [[27 сакавіка]] [[1941]]<ref group="Заўв.">Фармальна да [[Югаслаўская аперацыя|нямецка-італьянскага ўварвання]] [[6 красавіка]] [[1941]] года</ref>
* {{Сцяг Фінляндыі}} [[Фінляндыя]] - афіцыйна не ўступала ў блок, але ўдзельнічала ў вайне на баку Германіі; Фінляндыя пакінула кааліцыяю [[19 верасня]] [[1944]] г.
* {{Сцяг|Першая Славацкая рэспубліка}} [[Першая Славацкая рэспубліка]], з [[24 лістапада]] [[1940]]
* [[Image:Flag of Serbia (1941–1944).svg|25px|border]] [[Сербія]]
* {{Сцяг|Незалежная дзяржава Харватыя}} [[Незалежная дзяржава Харватыя]], з [[15 чэрвеня]] [[1941]]
* [[Image:Flag of Montenegro (1905-1918 & 1941-1944).svg|25px|border]] [[Чарнагорыя]]
 
* {{Сцяг Японіі (1870-1999)}} [[Японская імперыя|Японія]] - галоўная сіла, падпісала Траісты пакт [[27 верасня]] [[1940]] г. у [[Берлін]]е;
== Саюзнікі і сатэліты ==
* [[Выява:Flag of Thailand.svg|25px]] [[Тайланд]] - афіцыйна не ўступаў у кааліцыю, але ў вайне ўдзельнічаў на баку Японіі; Тайланд Тайланд аб'яўляе вайну [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[ЗША]].
* {{Сцягафікацыя|Фінляндыя}} лічыла сябе самастойным бокам канфлікту; гэта пазіцыя падтрымліваецца некаторымі фінскімі гісторыкамі і сёння<ref>{{cite news|author=[[:fi:Esa Mäkinen|Mäkinen, Esa]]|title=Professorit: Suomi oli natsi-Saksan liittolainen|url=http://www.hs.fi/kulttuuri/artikkeli/Professorit+Suomi+oli+natsi-Saksan+liittolainen/1135240343288|work=[[Helsingin Sanomat]]|location=Хельсинки|id=ISSN 0355-2047|date=2008-10-19|accessdate=2013-01-04|language=fi|quote=''Suomi ei käynyt jatkosodassa erillissotaa vaan oli natsi-Saksan liittolainen. Näin ajattelee enemmistö 28 historian professorista, joilta Helsingin Sanomat kysyi, onko perusteltua puhua erillissodasta.''|archiveurl= |archivedate= }}</ref><ref>{{cite web|url=http://nvo.ng.ru/history/2008-11-21/12_myth.html|title=Давний миф наконец-то лопнул|author=Дерябин Ю.С.|quote=''28 з 37 фінскіх прафесараў-гісторыкаў, апытаных нядаўна найбуйнейшай газетай краіны «Хельсінгін Санамат», прыйшлі да высновы, што вайна 1941–1944 гадоў супраць Савецкага Саюза, развязаная тагачаснымі кіраўнікамі Суомі, зусім не была «вайной – працягам» (Зімовай вайны 1939–1940 гадоў) або «асобнай» (ад Гітлера) вайной, як дагэтуль сцвярджала большасць фінскіх гістарыёграфаў і палітыкаў, у тым ліку цяперашні прэзідэнт рэспублікі Тар'я Халанен.''|date=2008-11-21|work=[[Независимая газета|НГ]]|publisher=[[Независимое военное обозрение]]|accessdate=2013-01-04|lang=ru|description=Фінскія гісторыкі прызналі саўдзел Хельсінкі ў гітлераўскай агрэсіі супраць СССР|archiveurl=http://www.webcitation.org/6DoA5Zjxf|archivedate=2013-01-20}}</ref>. Незалежныя гісторыкі звычайна прылічаюць Фінляндыю да краін «восі»<ref>R. L. DiNardo. [http://books.google.com/books?id=ZypnAAAAMAAJ&q=minor+axis+countries Germany and the Axis powers from coalition to collapse]. University Press of Kansas, 2005. С. 95.</ref><ref>Geir Lundestad. [http://books.google.com/books?ei=Qm0jTpHyO4nUtQO2o4Rc&ct=result&id=BHIIAAAAIAAJ&dq=axis+camp The American non-policy towards eastern Europe, 1943—1947]. Universitetsforlaget, 1978. С. 287, 454.</ref><ref>Yôrām Dinšṭein. [http://books.google.com/books?id=LbB3lUhzX10C&pg=PA35&dq=finland+minor+axis+countries#v=onepage&q=finland%20minor%20axis%20countries War, aggression and self-defence]. Cambridge University Press, 2005. С. 35.</ref>. Пасля цяжкіх бітваў улетку 1944 года, Фінляндыя выйшла з вайны і заключыла перамір'е з СССР 6 верасня 1944 года (гл. [[Савецка-фінская вайна, 1941—1944]]).
* [[Выява:Flag of Iraq (1921–1959).svg|25px]] [[Ірак|Каралеўства Ірак]] - афіцыйна не ўступаў у кааліцыю, але выкарыстоўваў сілы Восі падчас [[Англа-иракская вайна|Англа-іракскай вайны]] ў [[1941]] г.;
* {{Сцягафікацыя|Тайланд}} з 25 студзеня 1942 года па верасень 1945 года.
* {{Сцяг|Ірак|1924}} [[Ірак]] у маі 1941 года падчас кароткачасовай [[Іракская аперацыя|англа-іракскай вайны]]. Ірак пасля дзяржаўнага перавароту пад кіраўніцтвам [[Рашыд Алі аль-Гайлані|Рашыда Алі аль-Гайлані]] запытаў дапамогі ў Германіі і Італіі. Прыбыўшай германскай і італьянскай авіяцыі апынулася недастаткова, і 31 мая мяцеж быў падушаны. Пасля гэтага іракская армія ўдзельнічала ў баях на Блізкім Усходзе на боку Вялікабрытаніі.
* {{Сцяг|Францыя}} [[Рэжым Вішы|Французская дзяржава (рэжым Вішы)]] з ліпеня 1940 года па жнівень 1944 года. Фармальна рэжым Вішы захоўваў [[нейтралітэт]], аднак падтрымліваў з Германіяй эканамічнае і іншае супрацоўніцтва; лаяльныя ўраду Вішы ўзброеныя сілы бралі ўдзел у баявых дзеяннях супраць [[Антыгітлераўская кааліцыя|саюзнікаў]] на тэрыторыях некаторых калоній (гл. [[Мадагаскарская аперацыя]], [[Сенегальская аперацыя]], [[Сірыйска-Ліванская аперацыя]], [[Габонская аперацыя]]). У [[1943]] годзе пры садзейнічанні Германіі ўрад Вішы сфармаваў [[Французская міліцыя|французскую міліцыю]], якая прыняла ўдзел у супраціўленні [[Нармандская аперацыя|высадцы саюзнікаў у Францыю]].
 
== Калабарацыянісцкія ўрады і адміністрацыі на акупаваных Германіяй тэрыторыях ==
* [[Выява:Flag of Greece (1822-1978).svg|border|22px]] [[Грэчаская дзяржава]] з 30 красавіка 1941;
* [[Выява:Flag of Serbia (1941–1944).svg|border|22px]] [[Сербія, 1941—1944|Недычаўская Сербія]] — гл. ніжэй;
* {{Нарвегія|22px}} [[Нарвегія]] ([[рэжым Квіслінга]])
* {{Нідэрланды|22px}} [[Рэйхскамісарыят Нідэрланды|Нідэрланды]] (рэжым [[Антон Адрыян Мюсерт|Мюсерта]])
* {{Сцяг|Беларусь|БНР}} [[Генеральная акруга Беларутэнія|Беларусь]] ([[Беларуская цэнтральная рада]])
 
== [[Выява:Merchant flag of Japan (1870).svg|border|36px]] Марыянетачныя дзяржавы на тэрыторыях, занятых Японіяй ==
[[Выява:1942 Map of Japanese Empire.jpg|thumb|200px|Склад [[Вялікая ўсходнеазіяцкая сфера ўзаемнага росквіту|Вялікай усходнеазіяцкай сферы ўзаемнага росквіту]] пры максімальна дасягнутай тэрыторыі японскай экспансіі]]
{{main|Вялікая ўсходнеазіяцкая сфера ўзаемнага росквіту}}
* [[Выява:Flag of Manchukuo.svg|border|22px]] [[Маньчжоу-го]] з [[27 верасня]] [[1940 год]]а;
* [[Выява:Flag of the Mengjiang.svg|border|22px]] [[Мэнцзян]] ([[Унутраная Манголія]]) з 27 верасня 1940 года;
* [[Выява:Flag of the Republic of China-Nanjing (Peace, Anti-Communism, National Construction).svg|border|22px]] [[Рэжым Ван Цзінвэя|Цэнтральны ўрад Кітайскай рэспублікі]] з 29 сакавіка 1941 года;
* [[Выява:Burma flag(1943).gif|border|22px]] [[Дзяржава Бірма]] з 1 жніўня 1943 года;
* [[Выява:Flag of the Philippines.svg|border|22px]] [[Філіпіны]]: з 1942 года;
* [[Выява:Old Flag Of Vietnam.svg|border|22px]] [[В'етнамская імперыя]] з 11 сакавіка 1945 года да 23 жніўня 1945 года;
* [[Выява:Flag of Cambodia under Japanese occupation.svg|border|22px]] [[Камбоджа]] з 9 сакавіка 1945 года да 15 красавіка 1945 года;
* [[Выява:Flag of Laos.svg|border|22px]] [[Лаос]] з 1944 да 1945 года;
* [[Выява:1931 Flag of India.svg|border|22px]] [[Азад Хінд]] (1943—1945);
 
== [[Выява:Flag of Italy (1861-1946) crowned.svg|border|34px]] Тэрыторыі, занятыя, анексаваныя Італіяй у яе калоніях і марыянетачных дзяржавах ==
[[Выява:Italian empire 1940.PNG|thumb|250px|[[Італьянская каланіяльная імперыя]]]]
 
* [[Выява:Flag_of_Albania_(1939-1943).svg|border|22px]] [[Італьянская акупацыя Албаніі|Албанскае каралеўства]] з 1 лістапада 1936 года да 8 верасня 1943 года анексавана Італіяй;
* [[Выява:Flag of the Principality of Pindus and Voivodship of Macedonia.svg|border|22px]] [[Піндска-Мегленскае княства]] (часткі [[вобласць Македонія|Македоніі]], [[Грэцыя|Грэцыі]] і [[Албанія|Албаніі]])
* [[Выява:Flag of Montenegro (1905-1918 & 1941-1944).svg|border|22px]] [[Каралеўства Чарнагорыя, 1941—1944|Каралеўства Чарнагорыя]] (рэжым [[Секула Дрлевіч|С. Дрлевіча]]), фармальна з 12 ліпеня 1941 года да 8 верасня 1943 года, фактычна — некалькі тыдняў у 1941 годзе;
* іншыя тэрыторыі [[Італьянская каланіяльная імперыя|Італьянскай каланіяльнай імперыі]].
 
== {{Трэці рэйх|38px}} Тэрыторыі, акупаваныя і анексаваныя Трэцім рэйхам ==
[[Выява:Second world war europe 1941-1942 map en.png|thumb|right|250px|Германія і яе сатэліты ў перыяд іх максімальнай тэрытарыяльнай экспансіі ў Еўропе]]
 
* {{Аўстрыя|22px}} [[Остмарк]] ([[Аўстрыя]]);
* [[Выява:Flag of Saar 1920-1935.svg|border|22px]] [[Вестмарк]] ([[Саар, Ліга Нацый|Саарская вобласць]]);
* {{Польшча|22px}} [[Польшча]]:
** [[Генерал-губернатарства, Трэці рэйх|Генерал-губернатарства]];
** [[Выява:Gdansk flag.svg|border|22px]] [[Вольны горад Данцыг]] ([[Гданьск]]);
** [[Вартэланд]] ([[Познань]]);
** [[Дыстрыкт Галіцыя]];
* {{Сцяг|Чэхаславакія}} Часткі былой [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]]:
** [[Выява:Flag of Bohmen und Mahren.svg|border|22px]] [[Пратэктарат Багеміі і Маравіі]] з 15 сакавіка 1939 года;
** [[Судэтэнланд]] ([[Судэцкая вобласць]]);
* {{Люксембург}} [[Люксембург]];
* {{Сцягафікацыя|Данія}};
* [[Нармандскія астравы]];
* {{Сцягафікацыя|Бельгія}} (генерал-губернатар Фалькенхаўзен);
* [[Выява:Flag of Greece (1822-1978).svg|border|22px]] [[Грэчаская дзяржава]] з 30 красавіка 1941;
* [[Францыя]] (акупаваныя землі, уключаючы [[Эльзас]] і [[Латарынгія|Латарынгію]]);
* {{сцяг|Албанія|1943}} [[Нямецкая акупацыя Албаніі|Албанія]] c 8 верасня 1943 года;
* [[Выява:War_flag_of_the_Italian_Social_Republic.svg|border|22px]] [[Італьянская сацыяльная рэспубліка]] з 23 верасня 1943 года;
* {{Сцяг|Каралеўства Югаславія}} Часткі былой [[Югаславія|Югаславіі]]:
** {{Сцягафікацыя|Сербія (1941-1944)}} (уключаючы [[Банат, 1941-1944|Банат]]) — марыянетачны рэжым [[Мілан Недыч|Недыча]] з 1 верасня 1941 года;
** [[Ніжняя Карынтыя]] і [[Ніжняя Штырыя]];
** [[Выява:Flag of Slovenian axis supporters during WWII.png|border|22px]] [[Славенскае дамабранства]] (да 1943 гады падпарадкоўваліся Італіі, затым Германіі);
** [[Выява:Flag of Montenegro (1905-1918 & 1941-1944).svg|border|22px]] [[Каралеўства Чарнагорыя, 1941—1944|Чарнагорыя]] — марыянетачны рэжым [[Люба Вукчавич|Вукчавіча]] з 8 верасня 1943 года
** [[Выява:Flag IMARO.svg|border|22px]] [[Незалежная рэспубліка Македонія]] з 8 верасня 1944 года;
* {{Сцяг|Венгрыя|1940}} [[Венгерская дзяржава]] з 16 кастрычніка 1944 года;
* Усходнія [[рэйхскамісарыят]]ы:
** [[Рэйхскамісарыят Украіна|Украіна]];
** [[Рэйхскамісарыят Остланд|Остланд]] ([[Прыбалтыка]] і [[Беларусь]]);
** [[Каўказ, рэйхскамісарыят|Каўказ]];
** [[Масковія, рэйхскамісарыят|Масковія]].
 
<gallery>
Радок 32 ⟶ 97:
Image:Montenegro during ww2.png
</gallery>
 
== Гл. таксама ==
* [[Антыгітлераўская кааліцыя]]
* [[Удзельнікі Другой сусветнай вайны]]
* [[Тэрытарыяльна-палітычная экспансія Трэцяга рэйха]]
* [[Ваеннапалонныя ў СССР падчас Другой сусветнай вайны]]
 
== Знсокі ==
{{заўвагі|group="Заўв."}}
{{заўвагі|2}}
 
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
* {{ref-en}} [http://histclo.com/essay/war/ww2/camp/ww2-axis.html The Axis Alliance]
 
{{Reich-stub}}
{{WW2-stub}}
{{Другая сусветная вайна}}
{{Фашызм, (тэмы)}}
 
[[Катэгорыя:Краіны Восі і іх саюзнікі| ]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Краіны_Восі"