Ліберыя: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 44:
== Гісторыя ==
{{main|Гісторыя Лібереыі}}
Ліберыя з'яўляецца самай старой рэспублікай у [[Афрыка|Афрыцы]]. Узнікла ў выніку дамовы паміж мясцовымі жыхарамі і Амерыканскім Каланіяльным Таварыствам падпісанай ў [[1821]] годзе. Дзякуючы ёй вызваленыя [[Рабства|рабы]] маглі сяліцца тут і жыць у згодзе з 18 плямёнамі тубыльцаў. [[26 ліпеня]] [[1847]] года была прынятая канстытуцыя, якая паццвердзілапацвердзіла незалежнасць Ліберыі. Амаль уся гісторыя краіны цесна звязаная са [[ЗША|Злучанымі Штатамі Амерыкі]], як эканамічна, так і культурна.
 
У [[1980]] годзе [[Самуэль Доэ]] здзейсьніўздзейсніў вайсковы пераварот, забіў існуючага [[прэзідэнт]]а і зверг [[урад]]. Усталяваў уласны ўрад, а сябе абвясціў кіраўніком дзяржавы. У [[1989]] годзе пачалася грамадзянская вайна, вынікам якой стала забойства ДоеДоэ, а таксама вывад вайскоўцаў з улады. У [[1997]] годзе [[Чарльз Тэйлар]], адзін з апанентаў Доэ, быў выбраныабраны прэзідэнтам Ліберыі. [[23 лістапада]] [[2005]] года на пасаду прэзідэнта была выбранаабрана [[Элен Джонсан-Серліф]].
 
== Дзяржаўны лад і палітыка ==
{{main|Дзяржаўны лад і палітыка Ліберыі}}
=== Дзяржаўны лад ===
Ліберыя — прэзідэнцкая рэспубліка. Дзейнічае Канстытуцыя, прынятая 6 студзеня 1986 года с наступнымі зменамі. Кіраўнік дзяржавы і ўрада, а таксама вярхоўны галоўнакамандуючы ўзброенымі сіламі — прэзідэнт, якога выбірае насельніцтва шляхам усеагульных прамых выбараў на 6-гадовы тэрмін.
 
Вышэйшы прадстаўнічы і заканадаўчы орган — двухпалатны парламент — [[Нацыянальная Асамблея Ліберыі|Нацыянальная Асамблея]] ([[Сенат Ліберыі|Сенат]] і [[Палата Прадстаўнікоў Ліберыі|Палата Прадстаўнікоў]]). 64 дэпутата Палаты Прадстаўнікоў абіраюцца шляхам усеагульных прамых і таемных выбараў на 6 гадоў. Сенат, які складаецца з 30-ці сенатараў, таксама абіраецца шляхам усеагульнага прамога і тайнага галасавання (тэрмін паўнамоцтваў 15-ці старэйшых сенатараў - 9 гадоў, 15-ці малодшых - 7 гадоў).
 
=== Адміністрацыйны падзел ===
У адміністрацыйным плане Ліберыя дзеліцца на 15 графстваў.
 
=== Судовая сістэма ===
Радок 63:
 
== Геаграфія ==
Краіна знаходзіцца ў Заходняй Афрыцы у некалькіх сотнях кіламетраў ад [[экватар]]а. Палова тэрыторыі пакрытая трапічнымі [[лес|лясамі]]. Навакольны выгляд змяняецца з аддаленнем ад марскога ўзбярэжжа: пачаткова раўніна пераходзіць у пласкагор'е, а потым у невысокія горы ў паўночна -заходняй частцы краіны.
 
Ліберыя мяжуе з Гвінеяй (563 км) на поўначы, С'ера Леонэ (306 км) і Кот д'Івуарам (716 км) — на ўсходзе. Берагавая лінія складае 579 км. Самая высокая кропка краіны — гара [[Маўнт-Вутэвэ]] (1380 м). Лясы займаюць 48 % тэрыторыі. Клімат [[Экватарыяльны клімат|экватарыяльны]], сьпякотныспякотны, з [[май|мая]] да [[кастрычнік]]а цягнуцца трапічныя [[Дождж|дажджы]]. Колькасць ападкаў складае 5 000 мм на ўзбярэжжы і 1 500 мм у глыбіні краіны. Сярэднегадавая тэмпэратура +25 °C.
 
== Эканоміка ==