Кіпр: Розніца паміж версіямі

Другі па велічыні горад Кіпра — марскі порт ЛімасоЛімасол, заснаваны ў візантыйскія часы. На захад ад яго знаходзіцца брытанская суверэнная база Акраціры, але памежнага кантролю там няма.

Пры пераходзе вуліцы патрабуецца паглядзець спачатку направа, затым налева (гэта значыць наадварот у параўнанні саз краінамі з правабаковым рухам). З іншых важных адрозненняў можна назваць наступныя -

Нацыянальнай валютай да [[1 студзеня]] [[2008]] года з'яўляўся [[Кіпрскі фунт]] (CYP). 1 CYP прыкладна роўны 2 USD, і дзеліццадзяліўся на 100 цэнтаў. Банкноты маюцьмелі надпісы на трох мовах — англійскай, грэчаскай і турэцкай.

Канстытуцыя 1960 гадыгода ўяўляла прэзідэнцкую рэспубліку з падзелам улад на выканаўчую, заканадаўчую і судовую, і квоты для абароны інтарэсаў этнічных турак. Прэзідэнт і віцэ-прэзідэнт абіраліся, адпаведна, грэчаскай і турэцкай абшчынамі на пяцігадовы тэрмін, і мелі права вета па вызначаных ініцыятывах заканадаўчай і выканаўчай улад.

Палата прадстаўнікоў абіралася на аснове паасобнага ўліку галасоў па абедзвюх абшчынамабшчынах. З 1964 месцы турэцкай абшчыны заставаліся незанятымі.

Улады самаабвешчанай ТРСК адпрэчваюцьаспрэчваюць суверэнітэт Рэспублікі Кіпр над усёй тэрыторыяй вострава, і завуць яе «грэчаскія ўлады Паўднёвага Кіпра». Адпаведна, Рэспубліка Кіпр і міжнародная супольнасць не прызнаюць ТРСК, і пазначаюць яе, як «тэрыторыі, акупаваныя турэцкімі войскамі».

На Кіпры налічаеццаналічваецца чатыры эксклавы, прыналежныя брытанскім суверэнным базам.

Паміж грэчаскім і турэцкім сектарамі знаходзіцца буферная зона ААН, якая дэ-факта (але не дэ-юрэ) таксама з'яўляецца эксклавомэксклавам.

Легальны шлях прыбыцця на востраў — праз аэрапорты Пафас або Ларнака, альбо марскія парты Ларнака або ЛимассолЛімасол. Нелегальны — праз Турцыю, і парты Паўночнага Кіпра, марскія альбо паветраныя ([[аэрапорт Эркан]]).

Турэцкі сектар пазначаецца на картах, як «тэрыторыя, недаступная ў сувязі з турэцкай акупацыяй», тое ж на карце паўночнай часткі горада Нікосія. НазовыНазвы гарадоў Паўночнага Кіпра дадзеныя па стане на 1974 год, дарожныя паказальнікі на гэтыя гарады адсутнічаюць.

У Мінску дзейнічае Ганаровае Консульства Рэспублікі Кіпр, якое ўзначальвае Станіслаў Агурцоў. Адпаведна ў Нікосіі дзейнічае Ганаровае Консульства Рэспублікі Беларусь на чале з Demosthenis Chrysomilas.

Рэспубліка Кіпр уваходзіць у наступныя арганізацыі: Аўстралійскую групу па маніторынгу [[Хімічная зброя|хімічнай]] і [[Біялагічная зброя|біялагічнай зброі]], [[Садружнасць нацый|Брытанская Садружнасць нацый]], [[Савет Еўропы]], праграму Агульнай Палітыкі ў вобласці замежных спраў і бяспекі Еўрасаюза, [[Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцці]], Еўрапейскі Інвестыцыйны банк, [[Еўрасаюз]], [[Харчовая і сельскагаспадарчая арганізацыя ААН]] (ФАО), [[Міжнароднае агенцтва па атамнай энергіі]] (МАГАТЭ), [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]], Міжнародная Камерцыйная Палата, [[Міжнародны крымінальны суд]], Міжнародная метэаралагічная арганізацыя, [[Міжнародны валютны фонд]], Міжнародная ГидрографическаяГідраграфічная Арганізацыя, [[Міжнародная арганізацыя працы]], [[Міжнародная фінансавая карпарацыя]], Міжнародны фонд развіцця сельскай гаспадаркі, [[Міжнародная асацыяцыя развіцця]], [[Міжнародная канфедэрацыя прафзвязаў]], [[Інтэрпол]], Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA), [[Міжнародны саюз электрасувязі]], [[Рух недалучэння]], Міжпарламенцкі Саюз (Inter-Parliamentary Union), Міжнародная арганізацыя міграцыі, Nuclear Suppliers Group, [[Міжнародны алімпійскі камітэт]], Permanent Court of Arbitration, Арганізацыя па забароне хімічнай зброі, [[АБСЕ]], [[ААН]], ЮНИДОЮНIДА (арганізацыя ААН па індустрыяльным развіцці), [[Кіраванне Вярхоўнага камісара ААН па справах уцекачоў]], [[Арганізацыя Аб'яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры]] (ЮНЕСКА), [[Канферэнцыя ААН па гандлі і развіццю]] (UNCTAD), [[Сусветная федэрацыя прафзвязаў]], [[Сусветная арганізацыя інтэлектуальнай уласнасці]], [[Сусветная метэаралагічная арганізацыя]], [[Сусветная арганізацыя аховы здароўя]], Сусветная Канфедэрацыя Працы, [[Сусветная мытная арганізацыя]], [[Сусветная турысцкая арганізацыя]], [[Сусветны паштовы саюз]], [[СГА]].

Турэцкі сектар уяўляе адну пятую насельніцтва і адну траціну ВНП, у параўнанні з грэчаскай часткай вострава. У сувязі з тым, што ён прызнаны толькі Турцыяй, Паўночны Кіпр выпрабоўвайвыпрабоўвае цяжкасці з міжнародным фінансаваннем, і замежныя фірмы звычайна пазбягаюць інвестыцый у яго. Палова працоўнай сілы занятая ў сельскай гаспадарцы, на дзяржаўнай і вайсковай службе. У абарачэнні паўночнай частцы вострава знаходзіцца турэцкая ліра. Турцыя таксама падае прамую і ўскосную дапамогу турызму, адукацыі, прамысловасці і інш.

Афшорны рэжым для кампаній міжнароднага бізнесубізнэсу (International Business Companies), што дзеяў з 1 студзеня [[1977]] года, спыніўся з 1 мая [[2004]] года (з моманту ўступа Рэспублікі Кіпр у ЕС). Афшорны рэжым Кіпра меркаваў ужыванне стаўкі карпаратыўнага падатку 4,25 % для кампаній, якія не ажыццяўлялі дзейнасці на тэрыторыі Рэспублікі. У цяперашні час кампаніі міжнароднага бізнесу не існуюць (яны альбо былі ліквідаваныя, альбо былі перарэгістраваныя на працягу 2004—2005 гадоў). Законам «Аб падаходным падатку» 2002 гады для ўсіх відаў кампаній прадугледжаная агульная стаўка карпаратыўнага падатку ў памеры 10 % (яна з'яўляецца самай нізкай з краін Еўрапейскага Саюза). Прадугледжана існаванне рэзідэнтных і нерэзідэнтных кампаній.

Падатковым рэзідэнтам Кіпра прызнаецца кампанія, менеджмент якой знаходзіцца на Кіпры, а таксама эфектыўнае кіраванне якой адбываецца на Кіпры (досыць, каб вялікая колькасць дырэктараў, напрыклад 2 з 3 з'яўляліся падатковымі рэзідэнтамі Кіпра, а лепш і грамадзянамі, а таксама, каб усе сустрэчы рады дырэктараў і прыняцці рашэнняў па ўгодах і інш. прымаліся на Кіпры). Падатковым рэзідэнтам фізічнай асобай прызнаецца асоба, змешчанаезмешчаная на Кіпры больш 183 дзён.

Прававая сістэма Кіпра ў сучасным выглядзе склалася ў перыяд брытанскага каланіяльнага панавання на востраве (1878—1960). На фарміраванне большасці галін правыправа вырашальны ўплыў аказала англійскае права, шматлікія прававыя інстытуты нічым не адрозніваюцца ад англійскіх. Да моманту брытанскай акупацыі Кіпра ў 1878 г. на востраве дзейнічала асманскае права, якое да гэтага часу было амаль цалкам кадыфікавана, прычым большасць кодэксаў было запазычана ў Францыі. Новае права, аднак, яшчэ не паспела ўкараніцца да таго часу.

Загадам аб суднахсудах справядлівасці Кіпра 1882 г. было ўсталявана, што ў справах, дзе хоць бы адзін з адказнікаў не з'яўляўся асманскім падданым, ужываецца англійскае права, а ў іншых выпадках — асманскае.

Асманскае права на Кіпры ўключала 5 кодэксаў, паступова замененых англійскім каланіяльным заканадаўствам. Асманскі УК быў заменены ў 1928 г. кіпрскім Крымінальным кодэксам, уведзеным загадам у Радзе; асманскі Камерцыйны кодэкс — Законам аб партнёрствах 1928 г., Вексальным законам 1928 г. і Законам аб банкруцтве 1930 г. Асманскі Грамадзянскі кодэкс (Маджалла), уяўлялы сабой кадыфікацыю нормаў шарыяту, быў таксама паступова адменены і заменены побач буйных актаў. У 1930 г. быў уведзены Закон аб кантрактах (The Contract Law, Cap. 149), уяўлялы сабой вельмі поўную кадыфікацыю англійскага дамоўнага права. Гэты акт быў заснаваны на індыйскім Законе аб кантрактах 1872 г. і Дэкрэце аб кантрактах ЗанзибараЗанзібара 1917 г. Закон аб грамадзянскіх правапарушэннях 1933 г. уяўляў сабой кадыфікацыю англійскага дэліктнага права (у цяперашні час Кіпр з'яўляецца адзінай краінай у Брытанскай Садружнасці, дзе дэліктнае права кадыфікавана). Пакінутыя артыкулы Маджаллы былі заменены іншым заканадаўствам. Асманскі Зямельны кодэкс быў заменены Законам аб нерухомай уласнасці (трыманні, рэгістрацыі і адзнацы) 1945 г. Нарэшце, Марскі кодэкс дзейнічае дагэтуль у часткічастцы, не супярэчнай Акту аб гандлёвым мараплаўстве 1894 г.

Пасля атрымання незалежнасці Кіпрам становішчапалажэнні англійскай прававой сістэмы былі ўведзены ў дзеянне Законам аб судзе справядлівасці (Courts of Justice Law) у 1960 г. Паводле тэрміналогіі гэтага Закона грамадзянскім і крымінальным суднамсудам загадана выконваць становішчы англійскага агульнага права, «паколькі яны не супярэчаць законам, дзейсным у цяперашні час, або змены ў іх не занесеныя Канстытуцыяй». У выпадках, калі адносіны не ўрэгуляваныя законамі Кіпра, суды вострава павінны звяртацца да становішчаў агульнага права і правы справядлівасці.

У момант стварэння незалежнай кіпрскай дзяржавы меркавалася, што судовая сістэма павінна будзе адлюстроўваць двухобщинныйдвухабшчынны характар краіны. На чале вышэйшых судовых органаў — Вышэйшага канстытуцыйнага суда і Вярхоўнага суда (яны былі аб'яднаныя ў студзені 1964 г.) — павінны былі стаяць нейтральныя старшыні, якія не прыналежылі бы ні да адной з нацыянальных абшчын, але валодалі правам вырашальнага голасу і павінны былі захоўваць баланс паміж кіпрыётамі-грэкамі і кіпрыётамі-туркамі — членамі вышэйпаказаных суднаўсудоў.

Канстытуцыя 1960 г. прадугледжвала, што суд над кіпрыётамі-туркамі вяршыў толькі суддзя — турка, а над кіпрыётамі-грэкамі суддзя — грэк. У выпадку калі ў цяжбе ўдзельнічалі кіпрыёты-грэкі і кіпрыёты-туркі, справа разглядалася змяшаным судом. Былі створаныя супольныя канторы адвакатаў грэкаў і туркатуркаў, якія валодалі заканадаўчымі і адміністрацыйнымі паўнамоцтвамі адносна споровспрэчак па пытаннях адукацыі, рэлігіі, культуры, спорту, кааператываў і крэдытных грамадстваў. Пасля міжабшчынных сутыкненняў 1963 г. змяшаныя суды спынілі сваё існаванне.

Вярхоўны суд складаецца з 13 членаў, назначаных Прэзідэнтам Рэспублікі. Гэта вышэйшая апеляцыйная інстанцыя ў краіне. Вярхоўны суд прызначае суддзяў ніжэйстаячых суднаўсудоў і вырашае ўсе пытанні, звязаныя з іх прафесійным пасоўваннем, дысцыплінарнай адказнасцю, звальненнем і тг. д.

Грамадзянскія справы і малаважныя злачынствы, якія вабяць пакаранні да 3 гадоў зняволення або да 500 фунтаў штрафу, разглядаюцца ў акруговых суднахсудах (District Courts). У юрысдыкцыю суднаўсудоў ассизовасізаў (Assize Courts) уваходзяць больш сур'ёзныя справы. Апеляцыйнай інстанцыяй па стаўленні да іх з'яўляецца Вярхоўны суд Кіпра. У Рэспубліцы Кіпр няма ніякіх суднаўсудоў, разглядвалыхразглядаючых адмысловыя катэгорыі крымінальных спраў (напрыклад, звязаных з дзяржаўнай бяспекай). Аднак ёсць адмысловыя суды па разглядзе некаторых неуголовныхнекрымінальных спраў: Суд працоўных спрэчак, Суд рентногорэнтнага кантролю і Сямейны суд. Гэтыя суды ажыццяўляюцьажыцяўляюць выключную юрысдыкцыю ў якія адпавядаюцьадпаведных пытаннях, іх рашэннярашэнні могуць быць абскарджаныя толькі з пункта гледжання права ў Вярхоўны суд.

У склад Вярхоўнага суда сепаратнай дзяржавы — Турэцкай рэспублікі Паўночнага Кіпра — уваходзяць старшыня і 4 суддзі. Ён выконвае таксама функцыі канстытуцыйнага суда, вышэйшага адміністрацыйнага суда і касацыйнага суда. Гэтак жа, як і ў Рэспубліцы Кіпр, акруговыя суды ў складзе 1 суддзі разглядаюць справы, каральныя зняволеннем на тэрмін не больш 3лет3 гадоў, суды ассизовасізаў у складзе 3 суддзяў разглядаюць больш сур'ёзныя справы.

Адвакатура арганізаваная ў выглядзе партнёрстваў, дзейсных на падставе Закона аб партнёрствах (паўтарае аднайменны англійскі Закон 1890 г.). Па атрыманні юрыдычнай адукацыі кандыдаты ў адвакаты павінны вытрымаць адвакацкі іспыт, праводжаны Прававой радай (Legal Board), і мінуць гадавую стажыроўку ў адваката, мелага па меншай меры пяцігадовы стаж. Адвакат з не менш за 3-летнімгадовым стажам мае права выступаць у любым судзе краіны.

У аснове кухні Кіпра ляжаць міжземнаморскія стравы, у першую чаргу грэчаскія і турэцкія. У іх лік уваходзіць мезэ́ (мясное ці рыбнае асарці), распаўсюджаны і ў Грэцыі, і ў Турцыі, і кле́фтыкаклфтыка — запечанае мяса ягня. Распаўсюджаныя іншыя вырабы грэчаскай кухні.

Узбраенне і ваенная тэхніка — нямецкай і расійскай вытворчасці. ЗША наклалі эмбарга на пастаўку ўзбраенняў абедзвюм якія варагуюцьварагуючым бакам, якое часткова абыходзіцца за рахунак паставак з Грэцыі.