Новая Каледонія: Розніца паміж версіямі

Гран-Тэр сфарміраваўся прыкладна 85 - 65 млн гадоў таму, калі адарваўся спачатку ад [[Аўстралія|Аўстраліі]], а потым ад [[Новая Зеландыя|Новай Зеландыі]]. Яго паверхня [[гара|гарыстая]]. Найвышэйшы пункт - [[гара Панье]] - ўзвышаецца на 1628 м над узроўнем [[мора]]. Толькі на крайняй поўначы і поўдні маюцца значныя [[раўніна|раўнінныя]] прасторы. [[Бераг|Узбярэжжа]] месцамі атачае [[карал]]авы [[рыф]]. Далёка на поўнач сягае [[Бар'ерны рыф Новай Каледоніі]]. Востраў багаты на [[карысныя выкапні]]. Тут знаходзіцца адно з самых вялікіх у свеце радовішчаў [[нікель|нікелю]]. Акрамя таго, ёсць радовішчы [[жалеза]], [[хром]]у, [[кобальт]]у, [[марганец|марганцу]] і г. д. Пераважаюць чырвона-бурыя [[глеба|глебы]]. [[рака|Рэк]] шмат, але яны кароткія, многія]] яшчэ і [[Парог ракі|парожыстыя]].

[[Клімат]] Новай Каледоніі адзін з найбольш спрыяльныспрыяльных ў [[Меланезія|Меланезіі]]. Сярэдняя гадавая тэмпература — +23°C - +24,5°C. Спякотны сезон працягваецца са снежня да сакавіка, прахалодны — з ліпеня да жніўня. Гадавая колькасць ападкаў вагаецца ад 1000 мм на ўзбярэжжы да 4000 мм у гарах. Найменш дажджлівыя месяцы з верасня да лістапада.

[[лесЛес|Лясы]] займаюць прыкладна 15% тэрыторыі. Сярод [[дрэва]]ў сустракаюцца карысныя [[хвойныя]] пароды, у тым ліку ''каўры'' і новакаледонская [[хвоя]], а таксама сваяк [[эўкаліпт]]у - ''ніаулі''. Большая частка Гран-Тэр пакрыта [[трава|травой]]. На поўдні сустракаецца эндэмічны від [[мак]]а (''maquis minier'').

[[Фаўна]] прадстаўлена пераважна [[птушка|птушкамі]], у тым ліку эндэмічнай варонай, якая лічыцца адной з найразумнейшых істот у свеце пасля прыматаў і карыстаецца ў паўседзённымпаўсядзённым жыцці самаробнымі прыладамі працы, а таксама хутканогай нялётнай птушкай кагу (''Rhynochetos jubatus'') і вялікім голубам (''Ducula goliath''). Ёсць вельмі рэдкія віды [[яшчаркі|яшчарак]] і [[Аманіты, галаваногія|аманіты]].