Глаголіца: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 19:
|подпіс = [[Башчанская пліта|Башчанская (Башканская) пліта]] — адзін з найстаражытнейшых вядомых помнікаў глаголіцы, XI ст.
}}
'''Глаго́ліца'''  — старажытны славянскі алфавіт. Назва паходзіць ад стараславянскага слова «глаголъ» (слова, маўленне). Улучае 40 літар, якія пераважна адпавядаюць назвам, адпаведным гукам і размяшчэнням літар [[кірыліца|кірыліцы]]. Літары алфавіта адрозніваліся ад кірылічных напісаннем. Глаголіца выкарыстоўвалася на славянскіх землях разам з кірыліцай.
 
Цяпер глаголіца не выкарыстоўваецца ні для адной славянскай мовы. Ва ўсходніх і паўднёвых славян выцеснена кірыліцай, у заходніх  — [[лацінскае пісьмо|лацінскім пісьмом]].
 
== Апісанне ==
Мяркуюць, што гукавыя значэнні многіх літар перамясціліся пад уплывам кірыліцы ці пачалі блытацца з прычыны ранняга распаду на дыялекты, таму першапачатковые гукавое значэнне не заўсёды яснае. Напрыклад, літара «ю» Ⱓ першапачаткова мабыць абазначала гук [у], але была заменена на лігатуру "«оу"» Ⱆ пад уплывам позняй кірыліцы. Некаторыя іншыя літары былі створаны пазней на кірылічны ўзор.
 
У наступнай табліцы пералічаны ўсе вядомыя літары глаголіцы ў сучасным парадку. Для кожнай глагалічнай буквы таксама прыведзена выява кожнай літары (круглы варыянт), адпаведная сучасная кірылічная літара, прыблізнае гукавое значэнне (у [[Міжнародны фанетычны алфавіт|IPA]]), назва, і здагадкі аб паходжанні. Некалькі літар не маюць сучасных адпаведнікаў.
Радок 34:
! Гук
! [[стараславянская мова|Стараславянская]]<br />назва
! [[беларуская мова|Беларуская]]<br />назва<ref>Беларускія назвы паводле: Булыка А.  М.  Кірыліца // Беларуская мова. Энцыклапедыя. Мн., 1994. С. 260.</ref>
! Лікавае<br />значэнне{{efn|Лікавыя значэнні літар глаголіцы і кірыліцы не супадаюць}}<ref>Паводле: {{ВТ-ЭСБЕ|Глаголица|Лось И. Л.}}</ref>
! Паходжанне
Радок 135:
| І
| 20
| Невядомае<ref name="Schenker" />, магчыма, хрысціянскія сімвалы  — круг і трохвугольнік
|-
| style="text-align:center; font-size:large;" class="Unicode" | Ⰼ
Радок 216:
| Слова
| 200
| Невядомае<ref name="Schenker" />, магчыма, хрысціянскія сімвалы  — круг і трохвугольнік
|-
| style="text-align:center; font-size:large;" class="Unicode" | Ⱅ