Тэмпера: Розніца паміж версіямі

'''Тэ́мпера''' ({{lang-it|tempera}}, ад лацінскага ''temperare'' - змешваць фарбы) - [[фарба|фарбы]], прыгатаваныя на аснове сухіх парашковых [[Мінеральныя пігменты|натуральных пігментаў]] і/ці іх сінтэтычных аналагаў. Звязуючым рэчывам тэмперных фарбфарбаў служаць [[эмульсія|эмульсіі]] - натуральныя (разведзены вадой жаўток [[Курынае яйка|курынага яйка]], [[сок, напой|сок]] раслін, рэдка - толькі ваў [[фрэска]]х - [[нафта]]) ці штучныя (высыхаючыя маслыалеі ў водным растворы [[клей|клеяклею]], палімеры).

Тэмперны жывапіс разнастайны паводле прыёмаў і фактуры, ён уключае ў сабесябе як пісьмо тонкім слоем, [[лесіроўка]]мі, так і густое пастознае пісьмо.

Тэмперныя фарбы - адны з найстаражытнейшых. Да вынаходніцтва [[алейны жывапіс|алейных фарбфарбаў]] аж да XV-XVII стагоддзяў тэмперныя фарбы былі асноўным матэрыялам [[Станковы жывапіс|станковага жывапісу]]. Гісторыя выкарыстання тэмперных фарбфарбаў налічвае больш за 3 тысячы гадоў. Так, знакамітыя роспісы [[саркафаг]]аў [[старажытны Егіпет|старажытнаегіпетскіх]] [[фараон]]аў выкананы тэмпернымі фарбамі. тэмпернымТэмперным быў [[станковы жывапіс]] [[Візантыя|візантыйскіх]] майстроў.

Цяпер прамысловым спосабам вырабляюць два віды тэмперы: казеінава-масляная (звязуючым з'яўляецца водны раствор [[казеін]]ау з дабаўкамі), [[полівінілацэтат]]ная ([[ПВА]], звязуючы - эмульсія сінтэтычнай полівінілацэтатнай смалы) і акрылавая (звязуючы сродак - дысперсія на аснове поліакрылатаў). Тэмпера на аснове ПВА больш простая ў выкарыстанні, разводзіцца вадой, не жаўцее, але яе істотны недахоп заключаецца ў тым, што яна мае тэндэнцыю да растрэсквання. У сувязі з гэтым даўгавечнасць [[рэстаўрацыя|рэстаўрацыі]], выкананай тэмперай з ПВА, заўсёды выклікае вялікія сумненні. Падчас вызсыханнявысыхання тэмпера змяняе тон і колер, паверхня твораў, выкананых у гэтай тэхніцы матавая, аксаміцістая. Казеінава-масляная і акрылавая тэмперы такіх нараканняў не вклікаюцьвыклікаюць.

Высахшая фарба вадаўстойлівая, таму тэмпера выкарыстоўваецца ў [[манументальны жывапіс|манументальным жывапісе]]. У тарговайгандлёвай сетцы праппануеццапрапануецца шырокі асртыментасартымент сухіх пігментаў для самастойнага прыгатавання з іх тэмперыхтэмперных фарбфарбаў; тэмпера, прыгатаваная самім мастаком па нескладанымнескладаных тэхналогіямтэхналогіях непасрэдна перад яе выкатыстаннемвыкарыстаннем у працы, з'яўляецца найбольш якасным і даўгавечным фарбавым матэрыялам, што пацьвяржаеццапацвяржаецца практыкай напрацягуна працягу стагоддзяў.

Тэмпера па [[леўкас]]у на драўлянай аснове з выкарыстаннем натуральных пігментаў - традыцыйная тэхніка [[іканапіс]]у, дзе яна выкарыстоўваецца прыгатаванай на жаўткежаўтку ці сумясісумесі жаўтка з вараным алеем ці алейным [[лак]]ам. Па ўвільготненай тынкоўцы тэмперай з старажытных часоў выконваюцца насценныя роспісы.

* [http://mindraw.web.ru/bibl15a.htm Рэцэпты прыгатавання натуральных тэмперных фарбфарбаў] з [[мінерал]]аў {{ref-ru}}