Беларускі фальклор: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Легенды і паданні: неабгрунтаванае выкарыстанне несвабоднага файла |
→Народныя гульні: афармленне |
||
Радок 188:
== Народныя гульні ==
[[гульня|Народныя гульні]]
▲[[гульня|Народныя гульні]] — адзін са старажытнейшых пластоў народнай творчасці; адна з сімвалічных форм паводзінаў чалавека. Вылучаюць рытуальныя гульні (ігрышчы), якія з’яўляюцца неад’емнай часткай каляндарных і сямей ных абрадаў, і ўтылітарна-практычныя (забавы), што былі сродкамі баўлення вольнага часу, маральна-эстэтычнага і фізічнага выхавання. Пазаабрадавая гульня (якіх была большасць), нягледзячы на свой сімвалічны характар, прынцыпова адрозніваецца ад рытуалу — вышэйшай формы сімвалічных паводзін чалавека. Паводле функцыянальна-тэматычнага і каляндарнага прынцыпу, традыцыйныя беларускія гульні можна класіфікаваць наступным чынам:
=== Каляндарна- і сямейна-абрадавыя гульні ''(«ігрышчы»)'' ===
* Зімовыя («Жаніцьба Цярэшкі», «Яшчар», «Бахар», «Галка», «Падушачка», «Дрэма», «Закрытае шыла», «Лунёк» і інш.), што ўваходзілі ў структуру калядных святкаванняў;
* веснавыя («А мы ляда капалі», «Проса», «Мак», «Старац», «Жоравы», «Тур», «Цар», «Перапёлка», «Лука»), якія, як правіла,
* летнія і восеньскія («Ваджэнне куста», «Кумаванне», «Цяцерка», «Збіванне конскай галавы», «Выкінь», «Яшчар», «Абразы», «Пячэнне ката» і інш.);
* сямейна-абрадавыя («Скраданне лялькі», «Цяганне доўбні», «Чобаты», «Цыганы»);
=== Пазаабрадавыя гульні ===
* гульні з інвентаром: з палкамі («Крэглі», «Чыжык-немец», «Пікар» і інш.), з мячом («Салавей», «Горад-поле», «Вышыбайла», «Гаротнік»), з іншымі прадметамі («Заганяка», качанне кола, качанне кружка, «Каменьчыкі», «Костачкі», «Бабкі»);
* гульні без інвентара: з бегам навыперадкі, лоўляй, пошукам з элементамі барацьбы і іншымі сілавымі прыёмамі, гульні, што патрабуюць назіральнасці і кемлівасці, з перавагай элементаў інтэрмедыі і харэаграфіі.
| |||