Беларуская вайсковая камісія: Розніца паміж версіямі

'''Беларуская вайсковая камісія''', — орган па фарміраванні беларускіх часцей у польскім войску ў [[1919]]—[[1921]] гг., якая складалася з грамадзянскіх і вайсковых сябраўчленаў, была ўтвораная [[2 жніўня]] [[1919]] паводле рашэння Беларускага з'езда Віленшчыны і Гарадзеншчыны (1-я пал. чэрвеня [[1919]] г., [[Вільня]]), і падпарадкоўвалася [[Цэнтральная беларуская рада Віленшчыны і Гродзеншчыны|Цэнтральнай Радзе Віленшчыны і Гарадзеншчыны]] паводле дамоўленасці з начальнікам Польскай дзяржавы [[Юзэф Пілсудскі|Ю.Юзафам Пілсудскім]].

Адпаведны мемарандум быў пераданы [[Юзэф Пілсудскі|Ю.Юзафу Пілсудскаму]] [[28 ліпеня]] [[1919]] г., тады ж была атрыманаяатрымана яго згода. З тэхнічным удзелам прызначанага прадстаўніка польскага камандавання капітана Баброўскага, камісія распрацавала праект арганізацыі беларускага войска ў складзе адной пяхотнай [[дывізія|дывізіі]] — трох пяхотных палкоў, артылерыйскага палка, кавалерыйскага эскадрона, роты сапёраў, усяго 20 тыс. чалавек.

Дэкрэт Пілсудскага ([[22 кастрычніка]] [[1919]] г.) пацвердзіў склад і паўнамоцтвы Камісіі: [[Павел Аляксюк|П. Аляксюк]] (старшыня), [[Антон Аўсянік|А. Аўсянік]], палкоўнікі [[Гасан Канапацкі|Г. Канапацкі]] (камандуючы беларускім войскам) і Д. Якубоўскі, штабс-капітаны [[Францішак Кушаль|Ф. В. Кушаль]] і А. Якубецкі, Ю. Мурашка, А. Прушынскі ([[Алесь Гарун|А. Гарун]]), [[Сымон Аляксандравіч Рак-Міхайлоўскі|С. А.Сымон Рак-Міхайлоўскі]], яе сталае месца быццядыслакацыі ([[Горад Мінск|Мінск]]) і фарміраванне беларускага войска пад назвай «беларускіх нацыянальных аддзелаў» у [[Слонім]]е пад камандаваннем член Камісіі палкоўніка Канапацкага. Польскім афіцэрам і салдатам беларускай нацыянальнасці было дазволена пераходзіць у беларускія часці. Апроч гэтага, дазвалялася арганізацыя пры Варшаўскай школе падхаружых беларускага ўзводу з ахвотнікаў з сярэдняй адукацыяй, дзеля падрыхтоўкі беларускіх афіцэрскіх кадраў. Аднак, колькасны склад беларускага войска быў скарочаны да двух [[батальён]]аў.

У лістападзе [[1919]] г. БВК пераехала ў [[Мінск]]. Падтрымлівала сувязь з [[Найвышэйшая рада БНР|Найвышэйшай радай БНР]]. Падзялялася на падкамісіі: вярбовачна-агітацыйную (узначальваў Аляксюк), кваліфікацыйную (Якубецкі), статную (Прушынскі), культурна-асветную (Рак-Міхайлоўскі) і іншыя. У паветах БВК ствараластварыла беларускае вярбовачнае бюро, сярод насельніцтва распаўсюджвала адозвы з заклікам уступаць у беларускае нацыянальнае войска. Перакладала на беларускую мову польскія вайсковыя статуты, выдала збонік «[[Падарунак беларускаму жаўнеру (1919)|Падарунак беларускаму жаўнеру]]» (1920). Вяла рэгістрацыю дабраахвотнікаў (афіцэраў, салдатаў, ваенных чыноўнікаў, урачоў).

У снежні [[1919]] г. у Мінску Камісія пачала працу дзеля ажыццяўлення гэтага дэкрэта, і адразу сутыкнулася з сістэматычным палітычным і адміністрацыйным процідзеяннем акупацыйнайпольскай адміністрацыі, якая была пад моцным уплывам [[Польская нацыянальна-дэмакратычная партыя|польскай «эндэцыі» (нацыяналПольскай нацыянальна-дэмакратычнай партыі)]].

БВК падзялялася на падкамісіі: вярбовачна-агітацыйную (узначальваў Аляксюк), кваліфікацыйную (Якубецкі), статную (Прушынскі), культурна-асветную (Рак-Міхайлоўскі) і іншыя. У паветах БВК стварала беларускае вярбовачнае бюро, сярод насельніцтва распаўсюджвала адозвы з заклікам уступаць у беларускае нацыянальнае войска. Перакладала на [[беларуская мова|беларускую мову]] польскія вайсковыя статуты, выдала збонік «Падарунак беларускаму жаўнеру» (1920). Вяла рэгістрацыю дабраахвотнікаў (афіцэраў, салдатаў, ваенных чыноўнікаў, урачоў). У сакавіку [[1920]] г. распараджэннем ваеннага міністэрства вярбоўка і адбор добраахвотнікаў выключаны з кампітэнцыі БВК і перададзены мясцовым органам акупацыйнайпольскай адміністрацыі, якія байкатавалі гэту справу.

У ліпені [[1920]] г. у сувязі з наступленнем [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] БВК фактычна распалосяраспалася. Адноўлена [[3 кастрычніка]] [[1920]] г. у г. [[Лодзь]] ([[Польшча]]) у складзе: А. Якубецкі (старшыня), Ф. Кушаль, [[Францішак Умястоўскі|Ф. Умястоўскі]], Э. Якабіні, Д. Якубоўскі. Накіравала групу афіцэраў на дапамогу ўдзельнікам [[Слуцкае паўстанне|Слуцкага паўстання 1920]] г. Займалася культурна-асветніцкай працай сярод інтэрнінаваных у ПотшчыПольшчу ваенныхвайскоўцаў-беларускаўбеларусаў. Прапановы аб рээвакуацыі камісіі ў адзін з гарадоў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] былі адхілены польскімі ўладамі. [[15 мая]] [[1921]] г. БВК скасавана.