Тамбора: Розніца паміж версіямі

|Назва = ТамбараТамбора

'''ТамбараТамбо́ра'''<ref name="bel">{{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонкі=413|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10&nbsp;000}}</ref> — [[стратавулкан]] у [[Інданезія|Інданезіі]] на [[Востраў Сумбава|востраве Сумбава]].

Вывяржэнне вулкана ў красавіку 1815 года — наймацнейшае вывяржэнне ў рэгістраванай гісторыі.

Магнітуда<ref>Паводле [[П. Хейдэрвары]].</ref> 10,1. Энергія выбуху 10²⁷ [[Эрг|эрг]]. Аб'ём выкінутага матэрыялу 50 — 18550—185 км³ (найб.найбольш верагодна, больш за 100 км³³).

Перад вывяржэннем вышыня вулкану была ~4000 м. Ажыўленне вулканічнай дзейнасці пачалося не пазней за 1812 год, калі былі заўважаны газавыя струмяніструмені каля вяршыні.

Першыя магутныя выбухі адбыліся 5.4.1815, іх гук быў чутны на адл.адлегласці да 1400 км. Хмары попелу закрылі неба над вялікай тэрыторыяй. Масіўныя выпаданні попелу адбыліся на астравах [[Востраў Сумбава|Сумбава]], [[Востраў Ламбок|Ламбок]], [[Востраў Балі|Балі]], [[Востраў Мадура|Мадура]], [[Востраў Ява|Ява]].

Наступныя магутныя [[выбух]]і адбыліся 10.4, 11.4, 12.4.1815, яны адчуваліся на адл.адлегласці да 1800 км. Неба над тэрыторыяй да 500 тыс. км² было цалкам закрытазакрытая хмарамі попелу. Камяні вагоювагой да 5 кг выкідаліся з кратэрукратэра на адл.адлегласць болей за 40 км. На востраве [[Востраў Ламбок|Ламбок]] слой попелу дасягнуў 60 см. Палі, сады на тэрыторыі выпадання попелу былі цалкам знішчаны.

Вышыня [[вулкан]]уа зменшылася да 2850 м, утварылася кальдэра 6×6,5 км, глыбінёю 700 м. Загінула 92 тыс. чал., з іх 10 тыс. непасрэдна ў час выбухаў, а 82 тыс. у выніку неўраджаю і голаду.

* {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.15: Следавікі — Трыо|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2002|том=15|старонкі=413|старонак=552|isbn=985-11-0251-2 (Т. 15)|тыраж=10&nbsp;000}}