Эбла: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — ru:Эбла
 
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{coord|display=title|35|47|53|N|36|47|55|E|region:IQ_scale:5000}}
[[Выява:Ebla royal palace.jpg|thumb|right|300px|Разваліны царскага палаца ў Эбле.]]
'''Э́бла,''' цяпер гарадзішча Тэль-Мардзі́х (تل مرديخ) — старажытны [[семіты|семіцкі]] гандлёвы [[горад-дзяржава]], які існаваў на тэрыторыі старажытнай [[Сірыя|Сірыі]], уў сярэдзіне [[3 тысячагоддзе да н.э.|III тыс. да н.э.]] Эбла размяшчалася на захад ад лукавіны [[Еўфрат]]а ў Сірыі, у 53 км на паўднёвы захад ад сучаснага [[Алепа]]. Эбла з'яўляецца адной з найстарэйшых цывілізацый Сірыі.
 
== Заснаванне ==
Заснавальнікамі Эблы лічацца [[эблаіты]], старажытны народ семіцкага паходжання, які перасяліўся ў Сірыю з Паўднёва-Усходняй [[Аравія|Аравіі]] ў сярэдзіне [[IV тысячагоддзе да н.э.|IV тыс. да н.э.]] Эблаіты карысталіся шумера-акадскім [[клінапіс]]ам. У перыяд росквіту Эблы яе гаспадарчы і палітычны ўплыў распаўсюджваўся ад [[Фінікія|фінікійскага]] [[Бібл]]а на [[Міжземнамор'е|Міжземнаморскім]] ўзбярэжжы да горада-дзяржавы [[Мары]] ў сярэднім цячэнні Еўфрата. Горад меў ажыўленыя гандлёвыя і палітычныя сувязі з [[шумеры|шумерскім]] насельніцтвам старажытнага [[Двурэчча|Двурэчча]], [[Элам|Эламам]]ам і [[Старажытны Егіпет|Егіптам]].
 
Гібель Эблы звязана з разгромам горада [[акад]]скім царом [[Шарумкен]]ам (Саргонам Вялікім) у [[XXIII стагоддзе да н.э. |XXIII стагоддзі да н.э.]] Яго ўнук [[Нарам-Суэн]] канчаткова падарваў яе моц і, магчыма, далучыў большую частку тэрыторыі Эблы да сваёй дзяржавы.
Радок 20:
=== Мова ===
[[Выява:Ebla clay tablet.jpg|thumb|right|Узор клінапісу знойдзенай пры раскопках Эблы]]
[[Эблаіцкая мова]] належыць да [[семіцкія мовы|семіцкай групы]] і мае шмат агульнага з акадскай, уваходзячы разам з ёй у т.зв. усходнесеміцкую галіну. Праз акадскую мову ў эблаіцкую пазней пракраліся словы шумерскага паходжання. З другой паловы III тыс. да н.э. вядома вялікая колькасць клінапісных дакументаў, напісаных на эблаіцкай мове.
 
=== Адукацыя ===
Радок 49:
* Дубуху-Ада
 
== Літаратура ==
* Древняя Эбла (Раскопки в Сирии). Сост. и введ. П. Маттиэ. Общ. ред. и закл. статья И.  М.  Дьяконова. М., 1985.
 
== Спасылкі ==