Жамойцкая мова: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — be-x-old:Жамойцкая мова |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 20:
|ISO3 = sgs
}}
'''Жамойцкая мова''' (альбо '''жмудзі́нская'''), у сучаснай [[Лінгвістыка|лінгвістыцы]] часцей за ўсё разглядаецца як дыялект [[Літоўская мова|літоўскай мовы]]<ref>[http://emokykla.lt/cd/tarmes/Tarmes/Index.htm Kompiuterinis žodynas „Lietuvių tarmės. I dalis" Žmogaus gyvenamosios aplinkos ir pastatų pavadinimai]{{ref-lt}}</ref>. Мова, на якой размаўляюць [[
== Гісторыя ==
Гаворка старажытных
Пасля вайны [[Вітаўт]]а з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]] Жамойць канчаткова ўмацавалася як частка [[ВКЛ]] ([[Жамойцкае староства]]). На гэты час прыпадае этап актыўнага кантактавання
Час станаўлення літаратурнай агульналітоўскай мовы абмінуў жамойтаў бокам. Літоўскімі літаратарамі жамойцкая мова ўжывалася вельмі рэдка (паэма «Бірута» Сыльвестра Валюнаса, «Шэсць казак» Сымона Станевіча, «Звычаі старажытнае [[Аўкштота|Верхняе Літвы]] і Жамойці» С. Даўкантаса), працэс утварэння літаратурнага стандарту таксама абмінуў мову — для літаратурнага стандарту літоўцы ўжылі аўкштайцкі дыялект без уліку жамойцкіх гаворак. У выніку аформіўся асобны жамойцкі літаратурны стандарт. З [[20 стагоддзе|20 стагоддзя]] жамойцкая мова мае ўласны алфавіт на [[Лацінскі алфавіт|лацінскай аснове]].
Радок 88:
У жамойцкім дыялекце выдзяляецца тры групы гаворак, якія падзяляюцца па крытэры вымаўлення аўкштайцкіх дыфтангоідаў uo, ie.
* '''Заходнежамойцкая''' — была распаўсюджана ў [[:uk:Клайпедський край|Клайпедскім краі]] ў тыя часы, калі ім валодала [[Германія]], частка носьбітаў пражывала на поўначы сучаснае [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласці]]. У [[1945]] годзе ўсе носьбіты разам з немцамі былі эвакуіраваны ў Германію, дзе дыялект забыўся праз змяшаныя шлюбы і вялікае нямецкамоўнае атачэнне. Склаўся ў выніку заселення
* '''Паўночнажамойцкая''' — распаўсюджаная на крайнім паўночным усходзе Літвы (вакольцы [[Цяльшы|Цяльшоў]] і [[Крэтынга|Крэтынгі]]). Падзяляецца на адпаведныя гаворкі. Вымаўленне: uo, ie > ou, ei
* '''Паўднёважамойцкая''' — распаўсюджаная ў раёне [[Варні|Варняў]] і [[Расены|Расенаў]]. Вымаўленне: uo, ie > i, u.
== Грамадскае жыццё ==
У [[1988]] годзе ўтворана Жамойцкая культурная асацыяцыя, якая з [[1993]] года выдае часопіс Žemaičių žemė. Па-жамойцку вядзецца радыёвяшчанне, існуе рух за афіцыйнае прызнанне мовы і наданне ёй афіцыйнага статусу ў Жамойці. Мова не прызнаная ў сучаснай Літве асобнай мовай. Мова не мае сацыяльнага прэстыжу і большасць
{{зноскі}}
|