Гульні (Старажытны Рым): Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Новая старонка: '{{таксама|Гульня, значэнні}} '''Старажытнарымскія гульні''' ({{lang-lat|ludi}}) - грамадскія Святы Ст...'
 
clean up, replaced: 494 г. да н.э. → 494 г. да н.э. (3), IV ст. → IV ст. , Сэкс → Секс, бэшчанасцю → бешчанасцю, мэтай using AWB
Радок 1:
{{таксама|Гульня, значэнні}}
'''Старажытнарымскія гульні''' ({{lang-lat|ludi}}) - грамадскія [[Святы Старажытнага Рыма|святкаванні ў Старажытным Рыме]], у склад якіх уваходзілі атлетычныя спаборніцтвы, [[гонкі калясніц]], кулачны і звярыні баі, сцэнічнае разыгрыванне сражэнняў (у тым ліку [[Наўмахія|марскіх]]), тэатральныя пастаноўкі і конкурсы музыкантаў-выканаўцаў. Падобна да грэчаскіх [[агон]]аў, гульні ў рымлян цесна суадносіліся з [[Старажытнарымская рэлігія|рэлігійным культам]]; нягледзячы на агульны заняпад рэлігійнасці ў эпоху [[Рымская рэспубліка|росквіта рымскай дзяржавы]], іх колькасць павялічвалася, а абсталяванне рабілася багацейшым.
 
Гладыятарскія баі адбываліся паводле свайго ўласнага каляндару спаборніцтваў ([[Munera]]), але ўключаліся ў праграму гульняў пры імператары [[Калігула|Калігуле]].
Радок 14:
Важнейшыя з рымскіх грамадскіх гульняў (''ludi publici''):
 
* [[Рымскія гульні]] (''Ludi Romani''), ці Вялікія гульні (''Ludi Magni'') - старажытнейшыя і галоўныя грамадскія рымскія святкаванні, якія адбываліся штогод (з перарывамі) у верасні пачынаючы з [[494 да н.э.|494 г. да н.э.]] (згодна са сведчаннем [[Ціт Лівій|Ціта Лівія]]) да другой паловы [[IV стагоддзе|IV ст.]] н.э. Згодна з СэкстамСекстам Пампеем Фестам, святкаванні прысвячаліся Юпітэру. «Гістарычнай» падставай было адзначэнне гадавіны перамогі рымлян каля [[Рэгільскае возера|Рэгільскага возера]] (Дыянісій Галікарнаскі і Цыцэрон). Ужо ў старажытнейшыя часы на іх выдаткоўвалася вялікія сумы (500 [[міна, адзінка вымярэння|мін]] срэбра штогод). Менавіта падчас Рымскіх гульняў была пастаўлена першая рымская п'еса ([[Лівій Андранік|Лівія Андраніка]] па ўзору грэчаскай трагедыі);
* [[Апалінарыі]] (Ludi Appolinares) - заснаваныя падчас [[Другая Пунічная вайна|2-й Пунічнай вайны]] (212 г. да н.э.). адбываліся 5 ліпеня ў [[Вялікі цырк|Circus maximus]];
* [[Капіталійскія гульні]] (''Ludi Capitolini'') - у гонар [[Юпітэр, міфалогія|Юпітэра]], пасля выгнання [[галы|галаў]];
Радок 20:
* [[Мегалезіі]] (''Ludi Megalenses'') - у гонар [[Матэр Матута|вялікай маці багоў]], з нагоды перанясення ў 204 годзе яе сімвала, чорага камня, з фрыгійскага [[Горад Песінунт|Песінунта]] ў [[горад Рым|Рым]];
* [[Плябейкія гульні]] (''Ludi Plebeii'') - заснаваныя ў [[Рымская рэспубліка|рэспубліканскі час]], адбываліся ў [[Фламініяў цырк|Фламініявым цырке]];
* [[Тэрэнцінскія гульні|Стогадовыя (эпахальныя) гульні]] (''Ludi Saeculares'') - адбываліся прыблізна раз у сто год. Былі заснаваны консулам [[Публій Валерый Паплікала|Валерыям Паплікалай]] і адбывааліся кожны раз пасля папярэдняй даведкі ў [[Кнігі Сівіл|Сівіліных кнігах]], такім чынам адбывалася, што паміж двумя гульнямі было і больш за сто год, напрыклад, 110. Свята працягвалася 3 дні і 3 ночы, прычым дазваляліся свабодныя адносіны паміж паламі, так што [[Актавіян Аўгуст|Аўгуст]] (падчас гульняў [[17 да н.э.|17 г. да н.э.]]) дазволіў моладзі абодвух палоў удзельнічаць у гульнях толькі пад наглядам старэйшых. Святкаванням папярэднічала абвяшчэнне аб іх набліжэнні вяшчальнікамі па ўсёй Італіі. яны пачыналіся [[Урачыстая помпа|урачыстай помпай]] і ахвярамі; ночы праходзілі ў пенні танцах і тэатральных прадстаўленнях. Заканчваліся гульні пеннем «Стогадовай песні» (''Carmen Saeculare''), напісанай [[Гарацый|Гарацыям]] па імператрскаму загаду ў [[17 да н.э.|17 г. да н.э.]] Згодна з надпісам на мармуровай таблічцы (захавалася) упершыню яе выконваў хор х 27 юнакоў і 27 дзяўчат.
* [[Аўгусталіі]] (''Ludi Augustales'') - тры розных святы ў гонар імператара [[Актавіян Аўгуст|Аўгуста]]: першы здзяйсняўся ў дзень яго нараджэння, другі ў дзень паспяховага вяртання з падарожжа па Усходу, трэці быў заснаваны ў яго гонар ужо пасля яго смерці, як ''Divus Augustus''.
 
Радок 40:
 
{{Святы Старажытнага Рыма}}
 
[[Катэгорыя:Спорт у Старажытным Рыме]]