Радзім Гаўрылавіч Гарэцкі: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
шаблон, дапаўненне |
афармленне, стылявыя змены, вікіфікацыя |
||
Радок 25:
|Вікікрыніцы =
}}
'''Радзім Гаўрылавіч Гарэ́цкі''' ({{ДН|7|12|1928}}, г. {{МН|Мінск||Горад Мінск}} —) — беларускі
== Біяграфія ==
Радзім Гарэцкі, сын [[Гаўрыла Іванавіч Гарэцкі|Гаўрылы Іванавіча Гарэцкага]], аднаго з заснавальнікаў і першых правадзейных членаў [[акадэмія навук Беларусі|Беларускай акадэміі навук]], пляменнік [[Максім Гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], які быў выдатным беларускім пісьменнікам. У 1930-я — 40-я гады на сям'ю Гарэцкіх абрынуліся палітычныя рэпрэсіі. Радзім Гарэцкі знаходзіўся ў высылцы, жыў і вучыўся ў Коле, Туломе, Мядзведжай Гары, [[Рыбінск]]у, [[Запарожжа|Запарожжы]], [[Салікамск]]у, Чусавым, Чкалаўску і інш.▼
=== Сям'я ===
Вучобу ў Маскоўскім нафтавым інстытуце Р. Гарэцкі сумяшчаў з работай геолагам. У 1952 прыняты ў Геалагічны інстытут Акадэміі навук СССР, дзе працаваў да 1971. Першыя навуковыя працы прысвяціў тэрыторыі Казахстана і Сярэдняй Азіі. З пачатку 1960-х асаблівую ўвагу надае вывучэнню маладых платформ. Па гэтай праблеме ён надрукаваў шэраг прац, сярод якіх вылучаецца манаграфія «Тэктоніка маладых платформ Еўразіі» (1972). Даследаванні дазволілі высвятліць тэктанічныя заканамернасці размяшчэння многіх карысных выкапняў. У выніку даследаванняў Р. Гарэцкага і яго калег у 1965 у Прыараллі быў адкрыты новы газаносны раён.▼
▲Радзім Гарэцкі, сын [[Гаўрыла Іванавіч Гарэцкі|Гаўрылы Іванавіча Гарэцкага]], аднаго з заснавальнікаў і першых правадзейных членаў [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Беларускай акадэміі навук]], пляменнік [[Максім Іванавіч Гарэцкі|Максіма Гарэцкага]], які быў выдатным беларускім пісьменнікам
=== Даваенныя гады ===
Важнае месца ў даследаваннях Р. Гарэцкага займае стварэнне тэктанічных карт. Ён актыўна ўдзельнічаў у складанні Міжнароднай тэктанічнай карты [[Еўропа|Еўропы]], Тэктанічнай карты [[Еўразія|Еўразіі]] і манаграфій да іх. За ўдзел у стварэнні Тэктанічнай карты Еўразіі Р. Г. Гарэцкі разам з шэрагам вучоных удастоены ў 1969 Дзяржаўнай прэміі СССР.▼
У 1930-я — 40-я гады на сям'ю Гарэцкіх абрынуліся палітычныя рэпрэсіі. Радзім Гарэцкі знаходзіўся ў высылцы, жыў і вучыўся ў [[Горад Кола, Мурманская вобласць|Коле]], {{нп3|Сяло Тулома|Туломе|ru|Тулома (село)}}, [[Горад Мядзвежагорск|Мядзведжай Гары]], [[Горад Рыбінск|Рыбінску]], [[Горад Запарожжа|Запарожжы]], [[Горад Салікамск|Салікамску]], {{нп3|Горад Чусавая|Чусавым|ru|Чусовая}}, Чкалаўску і інш.
У 1971 пачаўся этап у навуковай дзейнасці Р. Гарэцкага, звязаны з [[Беларусь|Беларуссю]]. У снежні ён вярнуўся ў Мінск і стварыў у Інстытуце геахіміі і геафізікі АН БССР аддзел агульнай і рэгіянальнай тэктонікі. У хуткім часе Р. Г. Гарэцкі зрабіўся прызнаным лідарам тэктанічнай школы Беларусі і Прыбалтыкі. У кола яго навуковых інтарэсаў уваходзяць праблемы тэктонікі старажытных платформ, рэгіянальнай геалогіі, карысных выкапняў Беларусі. У 1972 Радзім Гаўрылавіч быў абраны членам-карэспандэнтам АН БССР. У 1976 калектыў спецыялістаў пад яго кіраўніцтвам стварыў Тэктанічную карту Беларусі і сумежных тэрыторый маштабу 1:500 000 і манаграфію «Тэктоніка Беларусі». У 1978 Р. Г. Гарэцкі разам з групай вучоных і геолагаў-практыкаў быў адзначаны за гэта Дзяржаўнай прэміяй БССР. У 1977 абраны правадзейным членам АН БССР і прызначаны дырэктарам Інстытута геахіміі і геафізікі АН БССР.▼
Вучобу ў {{нп3|Расійскі дзяржаўны ўніверсітэт нафты і газу імя І. М. Губкіна|Маскоўскім нафтавым інстытуце|ru|Российский государственный университет нефти и газа имени И. М. Губкина}} Р. Гарэцкі сумяшчаў з работай геолагам. Пасля яго заканчэння ў 1952 прыняты ў {{нп3|Геалагічны інстытут РАН|Геалагічны інстытут Акадэміі навук СССР|ru|Геологический институт РАН}}, дзе працаваў да 1971.
Важнае месца ў дзейнасці Р. Гарэцкага мелі сумесныя працы з замежнымі геолагамі.▼
З 1992 па 1997 Р. Г. Гарэцкі быў віцэ-прэзідэнтам [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]].
З 1990 Радзім Гаўрылавіч Гарэцкі член Рады, а з [[1993]] прэзідэнт [[ЗБС Бацькаўшчына|Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына»]]. Актыўна працаваў з беларускай дыяспарай, быў адным з арганізатараў з'ездаў беларусаў свету. Член рады Таварыства беларускай мовы, Беларускага фонду культуры і інш. У сваіх шматлікіх выступлениях, публікацыях у газетах і часопісах, многія з якіх сабраны ў асобнай кнізе «Шляхам адраджэння» (1997), Радзім Гарэцкі выступае за дэмакратыю і дзяржаўную незалежнасць Беларусі, адраджэнне беларускай мовы і культуры.
== Навуковая дзейнасць ==
У кнізе «Ахвярую сваім „Я“… (Максім і Гаўрыла Гарэцкія)» (1998) апісаў трагічны лёс сваіх блізкіх. У 2013 выйшла кніга публіцыстычных артыкулаў, лірычных замалёвак, мініяцюр і эсэ «Жыццёвы меланж»<ref>http://nn.by/?c=ar&i=121432</ref>.▼
▲
▲Важнае месца ў даследаваннях Р. Гарэцкага займае стварэнне тэктанічных карт. Ён актыўна ўдзельнічаў у складанні Міжнароднай тэктанічнай карты [[Еўропа|Еўропы]], Тэктанічнай карты [[Еўразія|Еўразіі]] і манаграфій да іх. За ўдзел у стварэнні Тэктанічнай карты Еўразіі Р. Г. Гарэцкі разам з шэрагам вучоных удастоены ў 1969 Дзяржаўнай прэміі СССР.
▲У 1971 пачаўся этап у навуковай дзейнасці Р. Гарэцкага, звязаны з [[Беларусь|Беларуссю]]. У снежні ён вярнуўся ў Мінск і стварыў у [[Інстытут геалагічных навук НАН Беларусі|Інстытуце геахіміі і геафізікі АН БССР]] аддзел агульнай і рэгіянальнай тэктонікі. У хуткім часе Р. Г. Гарэцкі зрабіўся прызнаным лідарам тэктанічнай школы Беларусі і [[Прыбалтыка|Прыбалтыкі]]. У кола яго навуковых інтарэсаў уваходзяць праблемы тэктонікі старажытных платформ, рэгіянальнай геалогіі, карысных выкапняў Беларусі. У 1972 Радзім Гаўрылавіч быў абраны членам-карэспандэнтам АН БССР. У 1976 калектыў спецыялістаў пад яго кіраўніцтвам стварыў Тэктанічную карту Беларусі і сумежных тэрыторый маштабу 1:500 000 і манаграфію «Тэктоніка Беларусі». У 1978 Р. Г. Гарэцкі разам з групай вучоных і геолагаў-практыкаў быў адзначаны за гэта Дзяржаўнай прэміяй БССР. У 1977 абраны правадзейным членам АН БССР і прызначаны дырэктарам Інстытута геахіміі і геафізікі АН БССР.
▲Важнае месца ў дзейнасці Р. Гарэцкага мелі сумесныя працы з замежнымі геолагамі.
== Публіцыстычная дзейнасць ==
▲У кнізе «Ахвярую сваім „Я“… (Максім і Гаўрыла Гарэцкія)» (1998) апісаў трагічны лёс сваіх блізкіх. У 2013 выйшла кніга публіцыстычных артыкулаў, лірычных замалёвак, мініяцюр і эсэ «Жыццёвы меланж»<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=121432 Радзім Гарэцкі апавядае]</ref>.
{{зноскі}}
Радок 53 ⟶ 65:
[[Катэгорыя:Постаці беларускай геалогіі]]
[[Катэгорыя:Віцэ-прэзідэнты НАНБ]]
[[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга]]
| |||