Вікіпедыя

Адам Шэмеш: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др The file Image:Adam_Shemesh.Self-portrait.JPG has been removed, as it has been deleted by commons:User:Fastily: ''No source since 20 May 2014: you may re-upload the file, but please cite the file's source''. ''[[m:U...
дапаўненне, вікіфікацыя, афармленне, ілюстрацыя
Радок 4:
|арыгінал імя =
|імя пры нараджэнні =
|партрэт = Адам Шэмеш. Аўтапартрэт.jpg
|шырыня =
|загаловак = Аўтапартрэт
|дата нараджэння = 1808
|месца нараджэння = {{Месца нараджэнняМН|Слуцкі павет|у Слуцкім павеце}}
|дата смерці = 1864
|месца смерці = г. {{Месца смерціМС|Мінск||Горад Мінск}}
|нацыянальнасць =
|паходжанне =
Радок 24:
|узнагароды =
|сайт =
|вікісховішча =Category:Adam Szemesz
}}
 
'''А́дам Шэ́меш''' ({{lang-pl|Adam Szemesz}}; [[1808]], [[Слуцкі павет]] — [[1864]], {{МС|Мінск||Горад Мінск}})  — беларуска-польскі жывапісец, мастацтвазнавец.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў [[Слуцкі павет|Слуцкім павеце]] ў сям'і старосты. Вучыўся ў Віленскай школе жывапісу пры [[ВільнюскіВіленскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]]. У [[1831]] годзе жыл у Мінску, дзе плённа займаўся жывапісам. Ажаніўся з Паўлінай Фялінскай (1819—1843), сястрой [[{{нп3|Зыгмунт Шчасны Фялінскі|Зыгмунта Фелікса Фялінскага]]|be-x-old|Зыгмунт Фялінскі}} (1822—1895), архібіскупа [[Горад Варшава|Варшавы]], прылічанага каталіцкай царквой да ліку святых, дачкой вядомай пасля ў [[Польшча|Польшчы]] пісьменніцы [[Ева Зыгмунтаўна Фялінская|Евы Вендорф-Фялінскай]] (1793—1859) і Герарда Фялінскага. Маладая сям'я жыла на [[Бабруйскі павет|Бабруйшчыне]].
 
У [[1842]] годзе Адам Шэмеш па падазрэнню ў антыўрадавай дзейнасці высланы ў [[Горад Херсон|Херсон]]. Паўліна адпраўляецца з ім. Дзякуючы партрэту губернатара [[{{нп3|Барыс Іванавіч Пестэль|Б.  І.  Пестэля]]|ru|Пестель, Борис Иванович}}, напісанаму Шэмешам, мастака пераводзяць з глухога Херсона ў [[Горад Саратаў|Саратаў]]. У Саратаве пры родах Паўліна Фялінская памірае. Яе маці, Ева Фялінская, з'яжджае з нованароджаным дзіцем Паўлам у сваё ўкраінскае памесце {{нп3|Сяло Ваюцін|Ваюцін|ru|Воютин}}<ref>[http://pda.sb.by/post/104056/ Адам Мальдис. Радости и горести семьи Фелинских] {{ref-ru}}</ref>.
 
У [[1846]] годзе Адам Шэмеш прыязджае ў Мінск.
 
== Творчасць ==
[[Выява:Władysław Syrokomla.PNG|thumb|250px|Адам Шэмеш. Партрэт [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслава Сыракомлі]]]]
[[Файл:Szemesz Tekla Januszkiewiczowa.jpg|250px|міні|Партрэт Тэклі Янушкевіч, народжанай Сакалоўскай]]
 
Творчасць Адама Шэмеша звязана з мастацкім жыццём [[Беларусь|Беларусі]], [[Літва|Літвы]] і Польшчы. Ён застаўся ў гісторыі мастацтва як жывапісец-партрэтыст і мастацтвазнавец, аўтар шэрагу артыкулаў па выяўленчым мастацтве. Яго пяру належыць даволі падрабязны нарыс аб Віленскай школе жывапісу<ref>A. Szemesz. Wspomnienia o Wilenskiey szkole malarskiey. Athenaemum, t. VI, Wilno, 1844
</ref>.
 
Ім напісаны «Успаміны пра [[Ян Дамель|Яна Дамеля]]». З ім у свой час радзіўся [[Уладзіслаў Сыракомля]], складаючы апісанне помнікаў выяўленчага мастацтва Мінска<ref>Szemesz А. Wspomnienia o Damelu// Athenaeum. T. 2. — Wilno. 1842. — S. 170</ref>.
</ref>.
 
Адамам Шэмешам напісаны перад ад'ездам абраз Маці Божай у херсонскім касцёле.
У Мінску ён напісаў партрэты Уладзіслава Сыракомлі і [[Станіслаў Манюшка|Станіслава Манюшка]]. Быўшы прыхільнікам паэзіі [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]], стварыў ілюстрацыі да паэмы «Конрад Валенрод» і да іншых твораў польскага паэта. Да яго за саветамі звярталіся і ўжожывапісцы, якія цалкам склаўшыяся жывапісцысклаліся, — Я. Дамель, [[ВаленційВалянцін Ваньковіч|В. Ваньковіч]], [[МіхалМіхаіл Кулеша|М. Кулеша]] і іншыя.
 
Вярнуўшыся ў [[1846]] годзе ў Мінск, Шэмеш напісаў некалькі выдатных партрэтаў, сярод якіх вылучаецца партрэт яго цешчы Евы Фялінскай.
Радок 57:
* ''Дробаў Л. М.'' Беларускiя мастакi XIX стагоддзя. ― Мн., 1971.
* ''Hutten-Czapski E.'' Portrety polskie XIX wieku. ― Warszawa, 1906.
 
== Спасылкі ==
 
* [http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&id=6214 Ключ да мастацтва, або Багатае сэрца Адама Шэмеша]
* [http://pda.sb.by/post/104056/ Адам Мальдис. Радости и горести семьи Фелинских] {{ref-ru}}
 
{{DEFAULTSORT:Шэмеш}}
[[Катэгорыя:Мастакі Беларусі]]
[[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]]
[[Катэгорыя:Постаці беларускага мастацтвазнаўства]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Адам_Шэмеш"