Прасліца: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Bot: Migrating 8 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2474386 (translate me) |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[File:Пряслица.jpg|thumb|
'''
Перад пачаткам працы расчасаную [[воўна|воўну]], ільняное ці канаплянае валакно прымацоўвася да свайго [[калаўрот]]а, а потым з кудзелі левай рукой выцягвася некалькі валокнаў, скручваліся ў нітку і далучался да верацяна, на якое насаджвалася прасніцу. Верацяно разам з прыкручаным да яго пачаткам ніткі прыводзіла правай рукой у хуткае кручэнне і адразу адпускала. Павіснуўшы ў паветры, яно працягвала круціцца, паступова выцягваючы і намотваючы нітку<ref name="kimpress"/>.
Звычайна прасліцы былі шарападобнай ці грушападобнай формы, упрыгожаныя нескладаным [[арнамент]]ам або, радзей, надпісамі. З'явіліся ў час позняга [[неаліт]]у з узнікненнем [[Прадзенне|прадзення]] і [[ткацтва]].▼
Прасніца служыла для таго, каб узмацніць і захаваць кручэнне, якое інакш хутка б спынілася. Калі нітка станавілася дастаткова доўгай, яе намотвалі яе на [[верацяно]], а прасніца не давала [[клубок|клубку]], што павялічваўся, саслізнуць<ref name="kimpress"/>.
Прасніца вядомая яшчэ з эпохі позняга [[неаліт]]у (35 — 10 тысяч гадоў таму). Першапачаткова іх рабілі з гліны. Пазней, у [[X]]—[[XIII]] стагоддзях, прасніцы выраблялі з ружовага сланцу, які часцей за ўсё называюць [[шыфер]]ам<ref name="kimpress">[http://www.kimpress.by/index.phtml?page=2&DomainName=cult&id=9692 Прадзенне з неаліту. Пра што распавялі прасніцы старажытнага Бярэсця]</ref>.
У Старажытнай Русі да сярэдзіны [[X ст.]] прасніцы вырабляліся з гліны і косці. З сярэдзіны X ст. шырокае распаўсюджванне ў сярэднявечнай Русі атрымалі [[оўруцкія шыферныя прасніцы]], якія вырабляліся з пірафілітавага сланцу. На старажытнарускіх прасніцах былі выяўлены кірылічныя надпісы. У [[Старая Разань|Старой Разані]] — «молодило», у [[Вялікі Ноўгарад|Вялікім Ноўгарадзе]] — «Мартин», у [[Вышгарад, Украіна|Вышгарадзе]] — «невесточь» (нявесцін), у [[Кіеў|Кіев]]е — «Потворин пряслень» і іншыя<ref>Рыбаков В. А., Ремесло Древней Руси, М. 1948</ref>. Вядомыя таксама вялізныя [[Дахрысціянскае пісьмо ў славян|нерасшыфраваныя надпісы]] на славянскіх біканічных прасніцах XI—XIII стагоддзяў, напрыклад, з [[Белаозера|Белаозера]]<ref>Голубева Л. А. Граффити и знаки пряслиц из Белоозера. из сб. Культура средневековой Руси. Л.: 1974, стр. 21, рис 4-7.</ref> і [[Ваўкавыск]]а<ref>Зверуго Я. Г. Древний Волковыск X—XIV вв. Минск. 1975, стр. 124, рис. 38-39.</ref>.
▲Звычайна
{{зноскі}}
== Спасылкі ==
| |||