Гедзімін: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Жыццё і дзейнасць: дапаўненне |
→Жыццё і дзейнасць: дапаўненне, вікіфікацыя |
||
Радок 35:
У [[1318]] сын Гедзіміна [[Альгерд]] ажаніўся з дачкой апошняга [[Князі віцебскія|віцебскага князя]] з [[Род Ізяславічаў Полацкіх|Рагвалодавічаў]], а ў [[1320]] годзе пачаў княжыць у [[Горад Віцебск|Віцебску]]. У 1320 годзе шлюбам дачкі Гедзіміна Марыі з [[Цвярское княства|вялікім князем цвярскім]] {{нп3|Дзмітрый Міхайлавіч Цвярскі|Дзмітрыем Міхайлавічам|ru|Дмитрий Михайлович Грозные Очи}} быў замацаваны саюз з [[Цвярское княства|Вялікім княствам Цвярскім]]. У [[1322]] іншы зяць Гедзіміна і яго намеснік у [[Горад Гродна|Гародні]] [[Давыд Гарадзенскі]] быў кароткі час князем [[Горад Пскоў|Пскова]], што прывяло да выхаду Пскова з-пад кантролю [[Горад Ноўгарад|Ноўгарада]]. Каля [[1322]] пад уладу ВКЛ перайшлі [[Берасцейская зямля|Берасцейшчына]] і [[Падляшша]], праўда аб гэтым паведамляюць толькі познія летапісы (ўскосна пацвярджаецца пералікам ваявод [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскага княства]] [[1335]] года ў якім адсутнічаюць ваяводы з гэтых зямель). У [[1323]] адбыўся набег літоўскага войска на наўгародскую воласць Вялікія Лукі. Пад непасрэдную ўладу Гедзіміна адышлі ў [[1320-я]] гады {{нп3|Таропецкае княства|Таропецкае|ru|Таропецкае}} і {{нп3|Ржэўскае княства|Ржэўскае княствы|ru|Ржевское княжество}} на поўначы [[Смаленскае княства|Смаленскай зямлі]]. Актыўная палітыка Гедзіміна на [[Русь|Русі]] выклікала канфлікт з [[Залатая Арда|Залатой Ардой]]. Падчас візіту папскіх легатаў ён быў вельмі занепакоены ардынскімі справамі, а ў [[1325]] годзе адбылася [[Татарскія паходы супраць ВКЛ|татарская ваенная выправа на ВКЛ]].
У маі [[1323]] Гедзімін праз [[Горад Рыга|Рыгу]] звярнуўся з {{нп3|Лісты Гедзіміна|шэрагам лістоў|ru|Письма Гедимина}} да [[рымская курыя|рымскай курыі]], [[Ганза|Ганзы]], [[Герцагства Саксонія|саксонскіх]] рэзідэнцый францысканскага і дамініканскага ордэнаў. У гэтых лістах Гедзімін, тытулаваны як «''кароль Літвы і Русі, ўладар і князь Земгаліі''», выказваў намер прыняць [[каталіцтва]], запрашаў у ВКЛ манахаў і майстроў розных спецыяльнасцей, гарантаваў ім розныя прывілеі. [[20 кастрычніка]] [[1323]] года Гедзімін заключыў мір з [[Архібіскупы рыжскія|рыжскім архібіскупам]] і магістратам Рыгі (так званы [[Дагавор 1323 года]]). Межы ВКЛ і [[Інфлянцкі (Лівонскі) ордэн|Лівонскага ордэна]] абвяшчаліся адкрытымі для гандлю і вольнага перамяшчэння людзей. Адносіны з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]] на прускай мяжы засталіся варожымі, ў пачатку [[1324]] адбыўся шэраг нападаў на [[Жамойць]], у [[ліпень|ліпені]] — аблога войскамі ВКЛ ордэнскага замка {{нп3|Скирснемунэ|Хрыстмэмэль|ru|Скирснемуне}}. У [[кастрычнік]]у [[1324]] рымскі папа [[Ян XXII, Папа Рымскі|Ян XXII]] накіраваў сваіх [[аблегат|
Полацкім князем быў брат Гедзіміна [[Воін Полацкі|Воін]], а менскі князь [[Васіль Менскі|Васіль]] быў у васальнай залежнасці ад яго. З гэтага бачна, што пачатыя яшчэ пры [[Войшалк]]у стасункі ВКЛ з [[Полацкае княства|Полацкай зямлёй]] не перапыняліся, а яшчэ больш узмамацніліся. Гэтыя князі ў [[1326]] годзе рабілі пасольства Гедзіміна ў Ноўгарадзе (Воін узначальваў яго), вынікам якога стала заключэнне міру з Ноўгарадам і аднаўленне міру з Лівоніяй. Сфера ўплыву Гедзіміна на Русі няўхільна пашыралася. З [[1327]] па [[1329]] год у Пскове пасля [[Давыд Гарадзенскі|Давыда]] княжыў цвярскі князь {{нп3|Аляксандр Міхайлавіч Цвярскі|Аляксандр Міхайлавіч|ru|Александр Михайлович (князь владимирский)}}, які абапіраўся на падтрымку Гедзіміна.
У [[1326]] Гедзімін накіраваў войска ў 1200 вершнікаў на чале з Давыдам Гарадзенскім, якое спустошыла зямлю варожага Польшчы [[Маркграфства Брандэнбург|Брандэнбургскага маркграфства]]. А ў [[1328]] умяшаўся ў канфлікт паміж рыжскім магістратам і Лівонскім ордэнам, напэўна, спадзеючыся, што гэта прывядзе да ліквідацыі ордэна. Восенню [[1329]] ён на просьбу рыжанаў спустошыў уладанні ордэна, а вясной [[1330]] — ўладанні рыжскага архібіскупа. Аднак канфлікт скончыўся паражэннем гараджан і заключэннем імі міру з ордэнам ([[30 сакавіка]] [[1330]] года), што прывяло да аднаўлення вайны паміж ВКЛ і крыжакамі. Сумесны напад прускай і лівонскай галін ордэна на Жамойць адбыўся ўжо ў сакавіку [[1330]] года. У адказ у верасні гэтага ж года Гедзімін паслаў войска на дапамогу польскаму каралю, які ажыццявіў напад на [[Старажытная Прусія|Прусію]]. У далейшым напады ордэнскіх рыцараў на ВКЛ сталі рэгулярнымі: яны адбываліся ў [[1332]], [[1333]] (да [[Горад Полацк|Полацка]]
[[Выява:Lithuania Raudone Gediminas Oak.jpg|thumb|250px|Дуб каля [[Баербург]]а ля якога па паданні загінуў Гедзімін]]
Аднаўленне вайны на захадзе не спыніла рускіх спраў Гедзіміна, хоць і ўскладніла іх. Саюзнік Гедзіміна цвярскі князь Аляксандр у [[1329]] страціў Пскоў, але ў [[1331]] у другі раз атрымаў яго пры дапамозе Гедзіміна і заставаўся пскоўскім князем да [[1337]]. У [[1331]] Гедзімін зрабіў няўдалую спробу правесці на вакантны наўгародскі епіскапскі сталец свайго вылучэнца Арсенія. Пра памер уплыву Гедзіміна на Русі ў гэты час сведчыць тое, што другі кандыдат у епіскапы, якога Гедзімін імкнуўся захапіць, праехаў у Ноўгарад з [[Валынь|Валыні]] толькі вакольным шляхам праз [[Горад Бранск|Бранск]] і [[Горад Таржок|Таржок]] (Гл. таксама:
У пазнейшых крыніцах паведамляецца пра заваяванне Гедзімінам
== Ацэнка ==
|