Ян Замойскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
 
Радок 47:
Па абранні на польскі трон каралём [[Генрых III Валуа|Генрыха Анжуйскага]] у ліку паслоў да яго быў адпраўлены і Замойскі, які быў у той час старостам белзскім. Яму ўдалося набыць размяшчэнне Генрыха, які надаў Замойскаму багатае Кнышынскае староства. Падчас другога міжкаралеўя Ян Замойскі стаў на чале партыі пястаўцаў, якія жадалі абрання ў каралі паляка. Пераход яго ў шэрагі прыхільнікаў абрання [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] тлумачыцца тым, што [[Карона Каралеўства Польскага|польская карона]] аддавалася апошняму пад умовай жаніцьбы на сястры нябожчыка караля Жыгімонта Аўгуста - Ганне, адзінай тады прадстаўніцы ранейшага польскага каралеўскага дома. Імя Замойскага цесна звязана з валадараннем Баторыя, для якога ён быў неацэнным памочнікам па сваёй энергіі, нелюбові да магнатаў і вялікай папулярнасці сярод шляхты.
 
Новы кароль паспяшаўся зрабіць Замойскага падканцлерам, а потым канцлерам і каронным гетманам. Замойскі карыстаўся цяпер небывалай ў Польшчы уладай і значэннем. Да таго ж ён парадніўся з самім каралём, уступіўшы ў трэці шлюб з пляменніцай Баторыя, [[Грызельда Баторый| Грызельдай]] (1583). Замойскі быў душою ўсіх праектаў ўнутраных пераўтварэнняў у Польшчы, а таксама прымаў дзейны ўдзел у ваенных паходах Баторыя. Са смерцю Стэфана Баторыя становішча Яна Замойскага зрабілася цяжкім, так як ён меў масу ворагаў сярод магнатаў; асабліва ненавідзелі яго [[Збароўская]]. Тым не менш яму ўдалося ў трэцяе міжкаралеўе правесці абранне [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта]], каралевіча шведскага, які паходзіў па маці ад Ягелонаў. Абранага другой партыяй у каралі польскія аўстрыйскага эрцгерцага [[Максіміліян III АўстрыйскіГабсбург|Максіміліяна]] Замойскі разбіў у бітве пры [[Бычына|Бычыне]] ([[1588]]) і [[Аўстрыйская інтэрвенцыя ў Польшчы, 1587—1588| ўзяў ў палон]].
 
З першай жа сустрэчы з Жыгімонтам III Замойскі адчуў да яго [[антыпатыя|антыпатыю]] і неўзабаве зусім ад яго аддаліўся. Знешняй палітыцы караля, які знаходзіўся пад уплывам [[Эрцгерцагства Аўстрыя|Аўстрыі]], Замойскі не толькі не спачуваў, але, лічачы яе згубныя для Польшчы, наколькі быў у сілах, процідзейнічаў. З свайго боку, кароль перашкаджаў Яну Замойскіх у правядзенні яго планаў. Праекты Замойскага аб выданні закона адносна парадку абрання каралёў, роўна як і адносна рашэння спраў на соймах большасцю галасоў, не сустрэлі падтрымкі. Замойскі страціў сваё ранейшае ўплыў, але на ваенным ніве яму ўдалося аказаць Польшчы яшчэ шэраг вялікіх паслуг. Два паходу яго ў Малдову (у [[1595]] і [[1600]] гадах) прывялі да ўмацавання ўплыву Рэчы Паспалітай у гэтай краіне. У [[1601]] і [[1602]] гадах Замойскі ўдзельнічаў з бліскучым поспехам у кампаніі супраць паўстаўшых ваяводаў.