Вікіпедыя

Імрэ Цёкёлі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
clean up, replaced: ангельск → англійск, ванглійск → вангельск, іхняй → іх, Ракаці → Ракацы (3), паразай → паражэннем using AWB
Радок 17:
| перыяд праўлення =
| папярэднік = [[Міхай I Апафі]]
| пераемнік = [[Ферэнц II РакаціРакацы]]
| каранацыя =
| адрачэнне =
Радок 82:
Заручыўшыся падтрымкай французскага караля [[Луі XIV]], [[куруцы]] паўсталі «pro libertate et justitia» і абралі Цёкёлі сваім лідарам. Паўстанне пачалося ў 1678 годзе. Неўзабаве Усходняя Венгрыя і цэнтральныя [[Свабодны каралеўскі шахцёрскі горад|шахцёрскія гарады]] перайшлі пад іх кантроль. У 1681 годзе, узмоцнены 10 000 трансільванцаў і турэцкімі войскамі пад камандаваннем [[Паша, тытул|пашы]] [[Арадзя|Надзь Варда]] (цяпер Арадзя ў [[Румынія|Румыніі]]), Цёкёлі вымусіў імператара пагадзіцца на перамір'е.
 
У чэрвені [[1682]] Імрэ Цёкёлі ажаніўся з харвацкай княгіняй [[Ілона Зрыні|Ілонай Зрыні]], удавой князя [[Ферэнц I РакаціРакацы|Ферэнца I РакаціРакацы]].
 
Недавер Цёкёлі да імператара падбіў яго звярнуцца па дапамогу да [[Асманы, дынастыя|султана]] [[Мехмед IV|Мехмеда IV]], які прызнаў яго каралём [[Верхняя Венгрыя|Верхняй Венгрыі]]) пры ўмове штогадовай выплаты 40 000 [[талер]]аў. Цягам усяго года Цёкёлі заваёўваў адну крэпасць за другой і пашырыў свае ўладанні да ракі [[Ваг]]. На двух соймах, у [[Кошыцы|Кашы]] (цяпер Кошыцы, Славакія) і [[Тая|Таі]], у 1683 годзе, магнаты выказалі заклапочанасць яго збліжэннем з асманамі, што магло пазбавіць краіну незалежнасці, і таму адмовіліся падаваць яму фінансы і мабілізаваць насельніцтва ў войска, таму ён узяў неабходнае гвалтам.
 
== Саюз з Асманскай імперыяй ==
У 1683 Цёкёлі разам з [[Асманская імперыя|туркамі]] браў удзел у [[Бітва пад Венай, 1683|бітве пад Венай]], якая скончылася іхняйіх паразайпаражэннем. Вялікі [[візір]] звінаваціў у паражэнні пад Венай Цёкёлі, які паспяшаўся ў [[Эдзірнэ]] дзеля свайго апраўдання. Неўзабаве, зразумеўшы, што турэцкая афера скончана, ён звярнуўся да польскага караля [[Ян III Сабескі|Яна III Сабескага]] з просьбай прымірыць яго з імператарам, паабяцаўшы скласці зброю, калі імператар пацвердзіць рэлігійныя правы пратэстантаў у Венгрыі і аддасць у валоданне Цёкёлі Верхнюю Венгрыю (дакладней 13 паўночна-ўсходніх паветаў Каралеўскай Венгрыі) і тытул князя. Леапольд адпрэчыў гэтыя ўмовы і запатрабаваў [[Безумоўная капітуляцыя|безумоўнай капітуляцыі]]. Тады Цёкёлі ўзнавіў баявыя дзеянні, аднак атрымаў у 1685 шэраг паражэнняў, быў схоплены туркамі ў Надзь Вардзе і ў кайданах адасланы ў Эдзірнэ. Большая частка яго войска перайшла на бок імператара.
 
У 1686 Цёкёлі быў вызвалены і накіраваны з невялікім войскам у Трансільванію, аднак і гэтая, і наступная выправы ў 1688 годзе скончыліся праваламі. Туркі ізноў яго арыштавалі, аднак у 1690 ізноў накіравалі яго ў Трансільванію з 16 000 войнаў, і ў верасні ён [[Бітва пад Зэрнешці|разбіў пад Зэрнешці]] аб'яднанае войска генерала [[Зігберт Гайстэр|Зігберта Гайстэра]] і князя [[Міхай Тэлекі|Міхая Тэлекі]]. Пасля гэтай перамогі Цёкёлі быў абвешчаны князем Трансільваніі, аднак ледзь стрымліваў імперскія атакі. У 1691 ён пакінуў Трансільванію.
Радок 110:
 
{{DEFAULTSORT:Цёкёлі, Імрэ}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Князі Сяміграддзя]]
[[Катэгорыя:Венгерская шляхта]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Імрэ_Цёкёлі"