Амедэо Мадыльяні: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные |
JerzyKundrat (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
||
Радок 22:
|вікісховішча = Category:Amedeo Modigliani
}}
'''Амедэо (Едыда) Клементэ Мадыльяні'''<ref name=pr>Напісанне імя і прозвішча '''Амедэо Мадыльяні''' ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.9., Мн., 1999, С.493.</ref> ({{lang-it|Amedeo Clemente Modigliani}}; {{ДН|12|7|1884}}, Ліворна, [[Італія]]
Мадыльяні вырас у Італіі, дзе вывучаў антычнае мастацтва і творчасць майстроў эпохі Адраджэння, пакуль у 1906 годзе не пераехаў у Парыж. У Парыжы ён пазнаёміўся з такімі значнымі мастакамі, як [[Пабла Пікаса]] і [[Канстанцін Брынкушы]], якія аказалі вялікі ўплыў на творчасць Мадыльяні. Мадыльяні меў слабое здароўе
Спадчыну Мадыльяні складаюць галоўным чынам карціны і эскізы, аднак з [[1909]] па [[1914]] гады ён займаўся ў асноўным [[скульптура]]мі. Як на палотнах, так і ў скульптуры, асноўным матывам Мадзільяні з'яўляўся чалавек. Акрамя гэтага захаваліся некалькі [[пейзаж]]аў; [[нацюрморт]]ы і карціны жанравага характару не цікавілі мастака. Часта Мадыльяні звяртаўся да твораў прадстаўнікоў [[Рэнесанс]]у, а таксама да папулярнага ў той час [[афрыка]]нскага мастацтва. У той жа час творчасць Мадыльяні нельга аднесці ні да аднаго з сучасных напрамкаў таго часу, як напрыклад, [[кубізм]] або [[фавізм]]. З-за гэтага мастацтвазнаўцы разглядаюць творчасць Мадыльяні асобна ад асноўных плыняў таго часу. Пры жыцці працы Мадыльяні не мелі поспеху і сталі папулярнымі толькі пасля смерці мастака
== Біяграфія ==
Радок 32:
=== Дзяцінства ===
Амедэо Мадыльяні нарадзіўся ў сям'і [[яўрэі|яўрэяў]]-[[Сефарды|сефардаў]] Фламінія Мадыльяні і Яўгеніі Гарсен у Ліворна ([[Таскана]], [[Італія]]). Ён быў самым малодшым (чацвёртым) з дзяцей. Яго старэйшы брат, Джузэпэ Эмануэле Мадыльяні ([[1872]]—[[1947]], сямейнае імя Мена),
Да часу з'яўлення на свет Амедэо справы сям'і прыйшлі ў заняпад; маці прыходзілася зарабляць на жыццё выкладаннем французскай мовы і перакладамі, у тым ліку твораў Габрыэля д'Аннунцыо. У [[1886]] годзе ў доме Мадыльяні пасяліўся яго дзед
Ва ўзросце 11 гадоў Мадыльяні захварэў плеўрытам, у 1898 годзе
=== Вучоба ў Італіі ===
У [[1898]] годзе Мадыльяні пачаў наведваць у Ліворна прыватную мастацкую студыю Гульельма Мікеле. У свае 14 гадоў ён быў малодшым з вучняў у сваім класе. Акрамя ўрокаў у студыі з моцнай арыентацыяй на [[імпрэсіянізм]], у атэлье Джына Ромити Мадыльяні вучыўся адлюстроўваць аголеную натуру. Да [[1900]] года здароўе юнага Мадыльяні пагоршыўся, у дадатак ён захварэў на сухоты і вымушаны быў разам са сваёй маці правесці зіму
Увесну [[1901]] года Мадыльяні рушыў услед за Оскарам Гилья ў [[Фларэнцыя|Фларэнцыю]]
Праз год, у 1903 годзе, Мадыльяні зноў рушыў услед за адным Оскарам, у гэты раз у Венецыю, дзе застаўся да пераезду ў Парыж. У сакавіку ён паступіў у венецыянскі Інстытут прыгожых мастацтваў (Istituto di Belle Arti di Venezia), працягваючы пры гэтым вывучэнне работ старых майстроў. На [[Венецыянская біенале|Венецыянскай біенале]] [[1903]] і [[1905]] гадоў Мадыльяні пазнаёміўся з працамі французскіх імпрэсіяністаў
=== Парыж ===
Радок 49:
Падчас пражывання ў Парыжы Мадыльяні адчуваў вялікія фінансавыя цяжкасці: хоць яго маці рэгулярна пасылала яму грошы, іх не хапала для выжывання ў Парыжы. Мастаку прыходзілася часта змяняць кватэры. Часам ён нават пакідаў свае творы ў кватэрах, калі быў вымушаны сыходзіць з чарговага прытулку, так як не мог аплаціць кватэру.
[[Выява:Amedeo Modigliani 005.jpg|thumb|«Яўрэйка», 1908
У [[1907]] годзе Мадыльяні пасяліўся ў асабняку, які здаваў маладым мастакам доктар Поль Аляксандр. Малады лекар стаў першым заступнікам Мадзільяні, іх сяброўства доўжылася сем гадоў. Аляксандр купляў малюнкі і карціны Мадыльяні (у яго калекцыі апынуліся 25 жывапісных і 450 графічных работ), а таксама арганізоўваў для яго заказы на партрэты. У 1907 годзе некалькі работ Мадыльяні былі выстаўлены ў Восеньскім салоне, у наступным годзе па патрабаванні Поля Аляксандра ён выставіў пяць сваіх работ у Салоне Незалежных, сярод іх партрэт «Яўрэйка». Работы Мадыльяні засталіся без увагі публікі, паколькі не ставіліся да моднага тады кірунку кубізм, які паўстаў у 1907 годзе і чыімі заснавальнікамі з'яўляюцца Пікаса і [[Жорж Брак]]. Увесну [[1909]] года праз Аляксандра Мадыльяні атрымлівае першы заказ і піша партрэт «Амазонка».
=== Скульптура ===
[[Выява:'Woman's Head', limestone sculpture by Amedeo Modigliani, 1912, Metropolitan Museum of Art.jpg|thumb|110px|left|Галава. 1912
У красавіку 1909 года Мадыльяні пераехаў у атэлье на [[Манпарнас]]. Праз свайго заступніка ён пазнаёміўся з [[Румынія|румынскім]] скульптарам [[Канстанцін Бранкузі|Канстанцінам Бранкузі]], які пасля аказаў на Амедео велізарны ўплыў. Некаторы час Мадыльяні аддаваў перавагу заняткам скульптурай перад маляваннем. Казалі нават, што для сваіх скульптур Мадыльяні краў каменныя блокі і драўляныя шпалы з будаўнічых пляцовак, якое ўводзіцца ў той час метро. Сам мастак ніколі не бянтэжыць адмаўленнем чутак і выдумак на свой рахунак. Існуюць некалькі версій, чаму Мадыльяні змяніў сферу дзейнасці. Па адной з іх, мастак даўно марыў заняцца скульптурай, але не меў тэхнічных магчымасцей, якія сталі яму даступныя толькі пасля пераезду ў новы атэлье. Па іншай, Мадыльяні захацеў выпрабаваць свае сілы ў скульптуры з-за няўдачы яго карцін на выставах.
У 1910 годзе Мадыльяні пазнаёміўся з маладой рускай паэткай [[Ганна Андрэеўна Ахматава|Ганнай Ахматавай]]. Іх гарачае рамантычнае захапленне адзін адным доўжылася да аўгуста 1911 года, калі яны рассталіся, каб ніколі больш не ўбачыцца.
У 1911 годзе Мадыльяні выставіў каменныя скульптуры галоў (слупы пяшчоты) у атэлье [[Партугалія|партугальскага]] мастака Амадео дэ Соуза-Кордосу. Тады ў яго ўзнікла ідэя стварэння «храма Прыгажосці», для якога ён распрацаваў матыў карыятыды. У [[1912]] годзе Мадзільяні выставіў у Восеньскім салоне сем скульптурных галоў, некаторыя з іх былі нават набытыя. Там жа ён пазнаёміўся са скульптарамі Жакобам Эпштейнам і Жакам Ліпшыцем. Вясну [[1913]] года Мадыльяні правёў у Ліворна, дзе пасяліўся непадалёк ад кар'ера.
=== Вяртанне да жывапісу і Першая сусветная вайна ===
[[Выява:Modigliani, Picasso and André Salmon.jpg|thumb|Мыдыльяні, Пікаса и Андрэ Сальмон каля ўваходу ў «Ратонда». 1916
У [[1914]] годзе вылілася [[Першая сусветная вайна]]. Мадыльяні, насуперак яго жаданню, не ўзялі на вайсковую службу з прычыны дрэннага здароўя, таму ён правёў ваенныя гады разам з невялікай групай мастакоў, якія засталіся ў Парыжы. Пікаса, Хуан Грыс і [[Хаім Саламонавіч Суцін|Хаім Суцін]] былі ў тыя гады заўсёднікамі кафэ «Ратонда» на [[Манпарнас]]е. Прызваны ў армію Поль Аляксандр разарваў кантракт з мастаком, і новым заступнікам Мадзільяні становіцца ўладальнік мастацкай галерэі і калекцыянер Поль Гіём, які выстаўляў працы мастака ў сваёй галерэі.
У чэрвені [[1914]] года Мадыльяні пазнаёміўся з таленавітай і эксцэнтрычнай англічанкай Беатрыс Гасцінгс, якая ўжо паспела паспрабаваць сябе на ніве
У [[1915]] годзе Мадыльяні пераехаў разам з Беатрыс на вуліцу Норвейн на Манмартры, дзе ён напісаў партрэты сваіх сяброў Пікаса, Суціна, [[Жак Ліпшыц|Жака Ліпшыца]] і іншых знакамітасцей таго часу. Менавіта партрэты зрабілі Мадзільяні адной з цэнтральных фігур парыжскай багемы.
Радок 72:
Па замове Збароўскі ў перыяд [[1916]]—[[1917]] гадоў былі напісаны каля 30 палотнаў у жанры [[Ню, мастацтва|ню]]. 3 снежаня 1917 года была адкрыта выстаўка работ Мадыльяні ў галерэі Берты Вэйл. Галерэя размяшчалася насупраць паліцэйскага ўчастка, і вартавыя закона, абураныя выглядам выстаўленых ню Мадыльяні, прымусілі апошняга зачыніць экспазіцыю ўсяго праз некалькі гадзін пасля адкрыцця.
=== Паўднёвая Францыя
[[Выява:Jeanne Hebuterne seated.jpg|thumb|right|165px|Жанна Эбютэрн]]
У красавіку [[1917]] года Мадыльяні сустрэў дзевятнаццацігадовую Жанну Эбютэрн, студэнтку Акадэміі Каларосі. Жанна стала асноўнай мадэллю мастака
Пра жыццё Мадыльяні ў гэты перыяд вядома няшмат: спачатку кампанія жыла ў Кань-сюр-Мер, затым пераехала ў [[Горад Ніца|Ніцу]]. 29 лістападзе [[1918]] года на свет з'явілася дачка Мадзільяні і Эбютэрн, якую
У маі [[1919]] года мастак вярнуўся ў Парыж, дзе прыняў удзел у Восеньскім салоне. Даведаўшыся аб паўторнай цяжарнасці Жанны, пара вырашыла заручыцца, аднак вяселле так і не адбылася з-за захворвання Мадыльяні на сухоты ў канцы 1919 года.
|