Іаан (рымскі імператар): Розніца паміж версіямі

ПаводлеПа паходжанняпаходжанню Іаан быў [[Готы|готам]]<ref>{{PLRE|Iohannes 6|2|594-595}}</ref>. У 423 годзе ён быў прызначаны прыміцэрыем натарыяў ({{lang-la|primicerius notariorum}}) імператара [[Ганорый, рымскі імператар|Ганорыя]]<ref>[[Сазамен]]. Царкоўная гісторыя. VII. 23. 3.</ref>. Пасля смерці Ганорыя 15 жніўня [[423]] года, яго пляменнік [[Феадосій II]] марудзіў з выбарам пераемніка. Тым часам у Рыме 15 жніўня 423 года Іаан абвясціў сябе імператарам пры падтрымцы таленавітых палкаводцаў [[Флавій Аэцый|Флавія Аэцыя]] і Касціна, а таксама правінцый [[Італія|Італіі]], Галіі і [[Іспанія|Іспаніі]]<ref>[[Алімпіядор, гісторык|Алімпіядор Фіванскі]]. Гісторыя. фр. 41.</ref>.

Перад новым імператарам паўсталі сур'ёзныя праблемы. Гарнізон [[Арль|Арля]] паўстаў, забіўшы прэфекта рэзідэнцыі гальскага [[прэтар]]а і пачаўшы абмеркаванне па выбары новага Аўгуста. Адначасова коміт [[Афрыка, рымская правінцыя|Афрыкі]] [[Баніфацый, магістр арміі|Баніфацый]] не прызнаў Іаана, перашкодзіўшы пастаўцы збожжа ў Рым. Тады Іаан паслаў войскі, каб зынуцьзняць Баніфацыя, але ў барацьбу ўмяшалася Усходняя Рымская імперыя ([[Візантыйская імперыя|Візантыя]]). Паводле слоў [[Павел Дыякан|Паўла Дыякана]]: «''Тым часам Іаан, спрабуючы адваяваць Афрыку, якой авалодаў Баніфацый, апынуўсяаказаўся не ў сілах абараніць сам сябе''»<ref>[[Павел Дыякан]]. «Рымская гісторыя». 13. 9.</ref>. У той жа час спроба прымірэння з Феадосіем, скончылася няўдала і той прагнаў паслоў Іаана да Прапантыды<ref name="ReferenceA">М. Грант. Римские императоры. Иоанн. 1998.</ref>. Тады ўсходні імператар прызначыў Цэзарам, а затым Аўгустам на Захадзе сына сястры Ганорыя Галы Плацыдзіі [[Валентыніян III|Валентыніяна III]]. Іаан зразумеў, што без вайны ён не ўтрымаецца на прастоле. Ён пасылае Аэцыя да [[Гуны|гунаў]] прасіць дапамогі, а сам закрыўся ў Равене.

А ў той момант экспедыцыйныя войскі Усходняй імперыі пад камандаваннем вельмі таленавітага палкаводца [[Флавій Ардавур|Ардавура]] і яго сына [[Аспар]]а адплылі з Фесалонікаў, але ў дарозе іх караблі раскідаў шторм, пасля чаго самога Ардавура, выкінутага на бераг каля [[Равена|Равены]], узялі ў палон прыхільнікі Іаана. Але Аспар жа дайшоў да [[Аквілея|Аквілеі]], а Іаан, замест таго, каб неадкладна выступіць супраць яго, вырашыў чакаць падыходу [[гуны|гунаў]], якіх, як ён меркаваў, Аэцый прывядзе з Цэнтральнай Еўропы. Тым часам запалонены Ардавур займаўся тым, што схіляў военачальнікаў Іаана да здрады. Акрамя таго, яму ўдалося перадаць Аспару паведамленне з просьбай неадкладна наступаць. Войскі Аспара, праведзеныя праз балоты нейкім пастухом (як сцвярджалі пасля, ён быў самім ангелам Божым), без супраціўлення ўвайшлі ў Равену<ref name="ReferenceA"/>. Там Іаана арыштавалі і правялі ў Аквілею, дзе [[Гала Плацыдзія]] прысудзіла яго да смерці<ref>[[Пракоп Кесарыйскі]]. Вайна з вандаламі. I. 3. 8-9.</ref>. Яму адсеклі правыправую пэндзалькісць, пасадзілі на асла і ў такім відзе выставілі ў цырку. Затым у маі ці чэрвені [[425]] года ён быў забіты. Усе яго пастановы абвясцілі несапраўднымі.