Каралеўства Гановер: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
 
clean up, replaced: е у → е ў, і у → і ў, я у → я ў (2), салдатаў → салдат, ўнія → унія (4), да гэтага часу → дагэтуль, Хільдэсхайм → Гіль using AWB
Радок 6:
|flag_p1 = Flag of the Kingdom of Westphalia.svg
|s1 = Правінцыя Гановер
|flag_s1 = Flagge Preußen - Provinz Hannover.svg|статус = [[Асабістая унія]] з [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніяй]]й (1814—1837)
|сцяг = Flag of Hanover 1837-1866.svg
|герб = Royal Arms of the Kingdom of Hanover.svg
Радок 44:
== Перадгісторыя. Унія з Брытаніяй ==
{{main|Браўншвейг-Люнебург}}
У Гановеры панавалі [[Вельфы]], якія да звяржэння [[Генрых Леў|Генрыха Льва]] ([[1180]]) ужо кіравалі старым герцагствам Саксоніяй. Уладанні Вельфаў у [[1235]] годзе сталі герцагствам [[Браўншвейг-Люнебург]]. Заснавальнікам гановерскай дынастыі стаў Вільгельм (пам. у 1592). Гановерская дзяржава ўзнікла ў [[1692]] годзе ў выніку аб'яднання ўладанняў некалькіх галін Люнебургскай лініі Вельфаў (за выключэннем роду [[Браўншвейг-Вольфенбютэль]]). З [[1708]] года кіраўнік Гановера стаў [[курфюрст]]ам Свяшчэннай Рымскай імперыі, афіцыйнай назвай дзяржавы была «княства-курфюрства Браўншвейг-Люнебургскае», але нефармальна называлася «Курфюрства Гановер» ці проста «Кур-Гановер».
 
У [[1714]] годзе адбылася вырашальная для краіны падзея — курфюрст Гановера і герцаг Браўншвейг-Люнебургскі [[Георг I, кароль Вялікабрытаніі|Георг I]] паводле [[Акт аб пераходзе прастола ў спадчыну|Акта аб пераходзе прастола ў спадчыну]] стаў каралём [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], адной з наймагутных дзяржаў Еўропы. [[Асабістая унія]] паміж дзяржавамі доўжылася больш за стагоддзе, гэта спрыяла як культурна-эканамічнаму развіццю курфюрства, так і рэалізацыі талентаў гановерцаў (такіх, як [[Георг Фрыдрых Гендэль]] і [[Уільям Гершэль]]) у Брытаніі і на міжнародным узроўні. Улічваючы інтарэсы Гановера, брытанскія каралі часта ўвязваліся ў еўрапейскія кааліцыі і войны на кантыненце (часам насуперак волі парламента).
Радок 50:
== Стварэнне каралеўства ==
{{main|Каралеўства Вестфалія}}
Падчас [[Напалеонаўскія войны|Напалеонаўскіх войнаў]] Францыя акупавала тэрыторыю Гановера. У [[1803]] годзе Гановер здаўся французам па [[Артленбургская канвенцыя|Артленбургскай канвенцыі]] і быў акупаваны. [[Карл XIV Юхан|Жан Батыст Бернадот]], будучы кароль Швецыі і Нарвегіі, з [[14 мая]] [[1804]] на некалькі месяцаў быў тут губернатарам. Потым Гановер быў акупаваны Прусіяй, а затым уключаны ў створанае для брата Напалеона [[Жэром Банапарт|Жэрома Банапарта]] каралеўства Вестфалія (1807). Армія курфюрства была расфарміравана, большая частка афіцэраў і салдатаўсалдат сышла ў Англію, дзе пад назвай «King’s German Legion» быў створаны легіён, які адыграў вырашальную ролю [[Бітва пры Ватэрлоа|ў бітве пры Ватэрлоа]].
 
У [[1814]] годзе Венскі кангрэс скасаваў курфюрствы (паколькі Свяшчэнная Рымская імперыя падчас напалеонаўскіх войнаў перастала існаваць) і падняў статус Гановера да каралеўства, назва «Гановер» пры гэтым стала афіцыйнай: яго тэрыторыя ў выніку абмену земляў з [[Прусія|Прусіяй]]й павялічылася, уключаючы [[ХільдэсхаймГільдэсгайм]], частку біскупства [[Мюнстэр]] і ўсходнюю Фрызію. Каралеўства Гановер увайшло ў [[Германскі саюз]].
 
== Гісторыя ==
[[Выява:Ernst August I. (Hannover) statur.jpg|thumb|Помнік Эрнсту Аўгусту I працы [[Карл Конрад Альберт Вольф|Карла Конрада Альберта Вольфа]] перад вакзалам у Гановеры]]
Першым каралём Гановера стаў так і не даведаўшыся пра гэта манарх Вялікабрытаніі [[Георг III, кароль Вялікабрытаніі|Георг III]], які да гэтага часудагэтуль ўжо быў безнадзейна псіхічна хворы, аслеплы і знаходзіўся пад апекай прынца-рэгента, які ў 1820 годзе стаў каралём Вялікабрытаніі і Гановера як [[Георг IV, кароль Вялікабрытаніі|Георг IV]]. Пасля яго смерці ў [[1830]] годзе апошнім кіраўніком эпохі уніі стаў малодшы брат Георга [[Вільгельм IV, кароль Вялікабрытаніі|Вільгельм IV]]. Усе трое манархаў жылі ў Вялікабрытаніі і ў Гановеры ніколі не бывалі. Фактычна ўвесь гэты перыяд (1816—1837) Гановерам кіраваў генерал-[[штатгальтар]] (з 1831 [[віцэ-кароль]]) [[Адольф Фрэдэрык, герцаг Кембрыджскі]], малодшы сын Георга III і брат Георга IV і Вільгельма IV.
 
Смерць Вільгельма IV у [[1837]] годзе азначала скасаванне асабістай брытанска-гановерскай уніі, паколькі па брытанскіх законах яго спадчынніца стала пляменніца [[Вікторыя, каралева Вялікабрытаніі|Вікторыя]], а па нямецкіх ([[салічны закон]]) — наступны брат, герцаг Камберлендскі [[Эрнст Аўгуст I, кароль Гановера|Эрнст Аўгуст I]]. Ён стаў першым манархам, які ўвесь час жыў у Гановеры за 123 гады, за што карыстаўся любоўю падданых. Аднак у чэрвені [[1837]] года, без усякай законнай падставы, знайшоўшы, што дзяржаўны лад краіны не адпавядае яго перакананням, Эрнст Аўгуст I адмяніў канстытуцыю і жорстка пераследваў апазіцыю. Пры яго сыне, які валадарыў з [[1851]] года сляпым [[Георг V, кароль Гановера|Георгу V]], у краіне пачалося прамысловае развіццё.