Касіяпея (сузор’е): Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Klepcha (размовы | уклад)
Няма тлумачэння праўкі
Klepcha (размовы | уклад)
Няма тлумачэння праўкі
Радок 2:
 
== W-астэрызм ==
Касіяпея ўключае [[Астэрызм,_астраномія | астэрызм]], які фарміруе запамінальны вобраз сузор'я - '' 'W-астэрызм' ''. Ён складаецца з самых яскравых зорак сузор'я, ε ([[Сегін]]), δ ([[Рукбах]]), γ ([[Гама Касіяпеі | Наві]]), α ([[Шэдар]]) і β ([[Каф]]), якія ўтвараюць фігуру, якая нагадвае лацінскую літару «W».
 
== Зоркі ==
Найбольш яркія зоркі ε ([[Сегін]]), δ ([[Рукбах]]), γ ([[Гама Касіяпеі | Наві]]), α ([[Шэдар]]) і β ([[Каф]]) , якія ўтвараюць фігуру W, маюць бляск 3,4; 2,7; 2,4; 2,2 і 2,3 бачнай зорнай велічыні.
 
Незвычайнай зменнай зоркай з'яўляецца Гама Касіяпеі - Наві. Гэта - новоподобнаяноваподобная зорка, яркасць якой можа змяняцца ад 1,6<sup>m</sup> да 3<sup>m</sup>.
 
Зусім інакш паводзіць сябе ρ Касіяпеі, якія адносіцца да класа [[Звышгігант|зорак-звышгігантаў]] (яна ў 40 разоў цяжэйшая і прыкладна ў 500 000 разоў ярчэйшая за [[Сонца]]). Вялікую частку часу яе бляск нязменны і блізкі да 4<sup>m</sup>. Але часам бляск спадае да 6,2<sup>m</sup>, і тады ρ Касіяпеі становіцца недасягаемай для няўзброенага вока. Прычынай змены бляску з'яўляюцца выкіды зоркай газа ў прастору, якія прыводзяць да паслаблення яе бачнай яркасці.
 
η Касіяпеі - [[падвойная зорка]]. Галоўная зорка (3,7<sup>m</sup>) - жаўтлявы гігант, спадарожнік (7,4<sup>m</sup>) - маленькая чырвоная халодная зорка з тэмпературай паверхнасці, блізкай да 3000 К. Абедзве зоркі звяртаюцца вакол агульнага цэнтра цяжару з перыядам 526 год. Яны знаходзяцца параўнальна блізка ад [[Сонца]] - на адлегласці 20 [[Светлавы год|светлавых гадоў]].
 
Жоўтая карлікавая зорка μ Касіяпеі (5,3<sup>m</sup>) прыкметная сваім вельмі хуткім перамяшчэннем. Кожную секунду яна аддаляецца ад нас амаль на 100 км і пры гэтым ссоўваецца і ў папярочным кірунку. За тысячагоддзе яна праходзіць на небе адлегласць, роўнаю падвоенаму бачнаму папярочніку месяцовага дыска. Упершыню ў зорныя каталогі μ Cas была занесена [[Ціха Брагэ]].
 
== Гісторыя ==
Старажытнае сузор'е. Ўключана ў [[каталог зорнага неба]] [[Клаўдзій_Пталемей | Клаўдзія Пталемея]] «[[Альмагест]]». Названа імем [[Касіяпея,_міфалогія | Касіяпеі]] - у [[Старажытнагрэчаская міфалогія| грэчаскай міфалогіі]] жонкі эфіёпскага цара [[Кефей, цар Эфіопіі|Кефея]] і маці [[Андрамеда,_міфалогія | Андрамеды]]. Паводле адной з версій міфа, Касіяпея за сваю хвальбу была прывязана да крэсла, седзячы на якім, была павінна кружыцца вакол Паўночнага Полюсу, пераварочваючыся галавой ўніз.
 
У некаторых арабскіх рукапісах сузор'е называецца «'' Сідзячая жанчына ''».
 
{{сузор'е| карта=Cassiopeia_constellation map.png| лаціна_родны_склон=Cassiopeiae| лаціна_3=Cas| плошча_кв=598,4| плошча_працэнты=1,451| шыроты_цалкам=90°Пн – 12°Пд| шыроты_часткова=12°Пд – 43°Пд| зоркі_65=157| |найярчэйшыя зоркі = *Шэдар (α&nbsp;Cas)— 2,24<sup>m</sup>
Радок 13 ⟶ 24:
*Наві (γ&nbsp;Cas)— 2,47<sup>m</sup>
*Рукбах (δ&nbsp;Cas)— 2,68<sup>m</sup>}}
Паходжанне назвы IAU: {{сузор'е.назва|паходжанне_назвы=1|}}.
 
* [[Аб'ект Месье M52]]