Вікіпедыя

Крышталічныя целы: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др →‎Літаратура: афармленне
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
[[Файл:Quartz oisan.jpg|міні|справа|Крышталі кварцу]]
 
'''Крышталі''' (ад {{lang-el|κρύσταλλος}}, першапачаткова - — [[лёд]], у далейшым - — горны крышталь, крышталь) - — [[Цвёрдае цела|цвёрдыя целы]], у якіх [[атам]]ы размешчаны заканамерна, утвараючы трохмерна-перыядычную прасторавую кладку - — крышталічную рабшотку.
 
Крышталі - — гэта цвёрдыя рэчывы, якія маюць натуральную знешнюю форму правільных сіметрычных шматграннікаў, заснаваную на іх унутранай структуры, гэта значыць на адным з некалькіх пэўных рэгулярных размяшчэнняў, якія складаюць рэчыва часціц (атамаў, [[Малекула|малекул]], [[іён]]аў).
 
== Крышталічная структура ==
Радок 13:
Складнікі дадзенай цвёрдай рэчывы часціцы ўтвараюць крышталічную рашотку. Калі крышталічныя рашоткі стэреаметрычна (прасторава) аднолькавыя або падобныя (маюць аднолькавую сіметрыю), то геаметрычнае адрозненне паміж імі складаецца, у прыватнасці, у розных адлегласцях паміж часціцамі, якія займаюць вузлы рашоткі. Самі адлегласці паміж часціцамі называюцца параметрамі рашоткі. Параметры рашоткі, а таксама вуглы геаметрычных шматграннікаў вызначаюцца фізічнымі метадамі структурнага аналізу, напрыклад, метадамі рэнтгенаўскага структурнага аналізу.
 
Часта цвёрдыя рэчывы ўтвараюць (у залежнасці ад умоў) больш чым адну форму крышталічнай рашоткі; такія формы называюцца паліморфнымі мадыфікацыямі. Напрыклад, сярод простых рэчываў вядомыя рамбічная і монаклінная [[сера]], [[графіт]] і [[алмаз]], якія з'яўляюцца гексагональнай і кубічнай мадыфікацыямі [[вуглярод]]у, сярод складаных рэчываў - — [[кварц]], трыдыміт і крыстабаліт ўяўляюць сабой розныя мадыфікацыі дыяксіду крэмнія.
 
== Віды крышталяў ==
Радок 25:
=== Рэальны крышталь ===
 
Заўсёды змяшчае розныя дэфекты ўнутранай структуры рашоткі, скажэнні і няроўнасці на гранях і мае паніжаную сіметрыю шматгранніка з прычыны спецыфікі умоў росту, неаднастайнасці сілкавальнага асяроддзя, пашкоджанняў і дэфармацый. Рэальны крышталь не абавязкова валодае крышталяграфічнымі гранямі і правільнай формай, але ў яго захоўваецца галоўная ўласцівасць - — заканамернае становішча атамаў ў крышталічнай рашотцы.
 
== Анізатрапіі крышталяў ==
Радок 42:
* крышталяхімія вывучае заканамернасці утварэння крышталяў з розных рэчываў і ў розных асяроддзях.
 
Наогул ўласцівасці рэальных крышталяў - — велізарная навуковая галіна, дастаткова сказаць, што ўсе [[паўправаднік]]овыя ўласцівасці некаторых крышталяў (на аснове якіх ствараецца дакладная [[электроніка]] і, у прыватнасці, [[кампутар]]ы) узнікаюць менавіта за кошт дэфектаў.
 
== Цікавыя факты ==
 
* Самыя вялікія крышталі былі выяўленыя ў пячоры у крышталяў у Шахтавыя комплексе Найка, у мексіканскім штаце Чіуауа <ref>''В. Чернавцев''. Гипсовое чудо света // ''«Вокруг света»''.  — №  11, 2008, С. 16–2216-22.</ref>. Некаторыя з знойдзеных там крышталяў [[гіпс]]у дасягаюць 15 метраў у даўжыню, а ў шырыню - — 1 метр.
 
== Гл. таксама ==
Радок 59:
== Літаратура ==
 
* Химия: Справ. изд. / В. Шретер, К.-Х. Лаутеншлегер, Х. Бибрак и др.: Пер. с нем.  — М.: Химия, 1989.
* Курс общей физики, книга 3  — И.  В.  Савельев: Астрель, 2001  — ISBN 5-17-004585-9.
* Кристаллы / М.  П.  Шаскольская, 208 с ил. 20  см, 2-е изд., испр.  — М.: Наука, 1985.
* ''Лихачёв В. А., Малинин В. Г.'' Структурно-аналитическая теория прочности  — СПб: Наука.  — 471 с.
* ''Зоркий П. М.'' Симметрия молекул и кристаллических структур  — М.: изд-во МГУ, 1986.  — 232 с.
 
== Спасылкі ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Крышталічныя_целы"