Вікіпедыя

Малая Літва: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 27:
Гэтаму спрыяла тое, што [[Герцагства Прусія]] ў першай XVI ст. падтрымлівала працэсы Рэфармацыі (якая ўхваляла пераход да «зразумелых» масам, народных моў у набажэнстве), прыняло [[лютаранства]] ў якасці афіцыйнай канфесіі і перайшло замест латыні на нямецкую мову набажэнстваў і падтрымлівала друк кніг і асветы на балтыйскіх мовах (літоўскай і прускай) як гарантыі шырокай падтрымкі афіцыйнай нямецкай улады з боку шырокіх мас Герцагства Прусія<ref>Литва Малая // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. — Москва, 2010. — Т. 17. — С. 628.</ref>.
 
У 1579-15901579—1590 гг. [[Ёнас Брэткунас]] пераклаў у Кёнігсбергу Біблію на літоўскую мову, але гэты пераклад не быў надрукаваны<ref>Литва Малая // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. — Москва, 2010. — Т. 17. — С. 628.</ref>. У XVIII ст. тут пастар [[Крысціонас Данелайціс]], ураджэнец Малай Літвы, стварыў першую вершаваную паэму («Поры года») на [[літоўская мова|літоўскай мове (жамойцкай гаворцы)]], якая, аднак, была апублікавана і стала вядомай шырокім колам толькі ў XIX ст.<ref>Литва Малая // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. — Москва, 2010. — Т. 17. — С. 628.</ref>. Менавіта ў Кёнігсбергу ў 1745 г. была надрукавана першая Біблія на літоўскай мове.
 
У першай палове XIX ст. у Малай Літве былі выдадзены першыя газеты на літоўскай мове, але ў маленькіх накладах і хутка іх друк быў згорнуты.
 
Да пачатку XVIII ст. [[прусы]] ў Малой Літве былі анямечаны, таму большасць насельніцтва Малой Літвы склалі [[прускія літоўцы|літоўцы (літувінінкі/прускія літоўцы)]], але прускі кароль Фрыдрых Вільгельм I, імкнучыся ліквідаваць значныя страты насельніцтва з-за эпідэміэпідэміі чумы ў 1709-17111709—1711 гг. у рэгіёне, запрасіў у Каралеўства Прусія (і, адпаведна, у Малую Літву) нямецкамоўных каланістаў з [[Аўстрыя|Аўстрыі]], нямецкіх княстваў [[Германія|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]] і [[Галандыя|Галандыі]]<ref>Литва Малая // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. — Москва, 2010. — Т. 17. — С. 628.</ref>.
 
Пасля стварэння ў 1871 г. [[Германская імперыя|Германскай імперыі]] ў дзяржаве запанавала палітыка ўніфікацыі, што ў Малай Літве вылілася ў анямечванні мясцовага літоўскага насельніцтва<ref>Литва Малая // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. — Москва, 2010. — Т. 17. — С. 628.</ref>. Аднак, нягледзячы на гэта, літоўская мова ў Малой Літве захоўвала свае пазіцыі: працягваўся пэўны друк кніг і перыёдыкі на літоўскай мове (жамойцкай гаворцы); Малая Літва стала базай пастаўкі літоўскамоўных кніг (на [[жамойцкая мова|жамойцкай гаворцы]]) для [[кніганошы|руху літоўскіх кніганошаў]].
 
Малая Літва была радзімай [[Відунас]]а, літоўскага асветніка і філосафа XX ст.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Малая_Літва"