Хрыста Боцеў: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Біяграфія: дапаўненне
Радок 3:
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся Боцеў ў сям'і Боцё Петкава, настаўніка і дзеяча нацыянальнага вызваленчага руху. Да [[1863]] года будучы паэт вучыўся ў родным горадзе Калоферы, восенню 1863 года з дапамогай Балгарскага таварыства ў [[Адэса|Адэсе]] і з дапамогай рускага віцэ-консула ў Канстанцінопалі Н. Герава паступіў у Другую Адэскую гімназію. Там ён пачаў пісаць вершы, за ўдзел у рэвалюцыйна-дэмакратычным руху быў у 1865 годзе выключаны з гімназіі. Пасля паэт вучыўся ў Новарасійскім універсітэце ў Адэсе, працаваў настаўнікам ў сяле Задунаеўка ў Бесарабіі. Боцеў належаў да пакалення балгарскіх эмігрантаў, якое было цесна звязанае з рускай інтэлігенцыяй (сімвалічны вобраз — Інсараў у "«Напярэдадні"» Тургенева).
 
У [[1867]] годзе Боцеў вярнуўся ў Калофер і там падчас урачыстасцяў у гонар Кірыла і Мяфодзія (цяпер нацыянальнае свята Балгарыі, адным з заснавальнікаў гэтай традыцыі быў бацька паэта) выступіў з антытурэцкай прамовай, пасля якой быў вымушаны пакінуць горад і эміграваць у [[Румынія|Румынію]].
 
У [[1869]] годзе паэт браў удзел у аб’яднанняхаб'яднаннях балгарскай эміграцыі ў [[Бухарэст|Бухарэсце]], пазнаёміўся і пасябраваў з Васілам Леўскім (у 1873 годзе Боцеў напісаў верш пра яго смяротнае пакаранне), увайшоў у Балгарскі цэнтральны рэвалюцыйны камітэт. З [[1871]] года выдаваў газету "«Слова балгарскіх эмігрантаў"» ("«Дума на българските емигранти"») і супрацоўнічаў з газетай "«Свабода"», якую выдаваў Любен Каравелаў. У 1876 годзе пачалося Красавіцкае паўстанне, падчас якога Боцеў (які не меў ніякага ваеннага досведу) разам з лейтэнантам рускай арміі Ніколам Вайноўскім кіраваў атрадам з 276 чалавек, які высадзіўся з парахода "«Радзецкі"», што прыплыў з Румыніі па Дунаі. Але на момант высадкі атрада паўстанне было амаль падаўленае. Спачатку атрад досыць паспяхова абараняўся, але ў канцы мая 1876 года яго становішча рэзка пагоршылася. Лічыцца, што 2 чэрвеня (21 мая па старым стылі) Боцеў быў смяротна паранены турэцкім снайперам на гары Враца і амаль адразу памёр. Згодна з яшчэ адной версіяй, Боцеў быў забіты кімсьці са сваіх паплечнікаў. Амаль усе ўдзельнікі атрада Боцева таксама загінулі.
 
У сваёй творчасці Боцеў арыентаваўся на вершы рускіх рэвалюцыйных дэмакратаў і асабліва на вершы Някрасава. Адзін з самых знакамітых яго твораў — балада "«Хаджы Дзімітр"». У 1875 годзе Хрыста Боцеў і яго паплечнік Стэфан Стамболаў выдалі супольны зборнік "«Песні і паэмы"». З усёй творчай спадчыны Боцева захавалася крыху больш за дваццаць вершаў, большасць з якіх сталі народнымі песнямі. Першы поўны збор ацалелых твораў Боцева быў выдадзены ў 1907 годзе.
 
Праз два гады пасля смерці Боцева Балгарыя атрымала незалежнасць, і паэт разам з Васілам Леўскім хутка ператварыўся ў легендарную фігуру нацыянальнага адраджэння. У 1885 годзе дзень яго смерці аб'яўлены святам (Дзень Боцева), у 12 гадзін у гэты дзень штогод гудкі сірэн заклікаюць усіх ушанаваць памяць тых, хто загінуў за нацыянальную незалежнасць. У 1890 годзе ў Врацы яму быў пастаўлены помнік. Яго імем названая гара Боцеў, самы высокі хрыбет Стара-Планіна, горад Боцеўград, вуліцы амаль у кожным горадзе Балгарыі і Румыніі, у расійскім горадзе Саранску і пік на Паўднёвых Шэтландскіх астравах. У 2009 годзе помнік Боцеву быў усталяваны таксама ў Адэсе.
 
== Пераклады ==
 
На беларускую мову Х. Боцева перакладаў [[Ніл Сымонавіч Гілевіч|Ніл Гілевіч]].
 
== Творы ==