Дыяксід вугляроду: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др битая ссылка
clean up, replaced: 0-Е → 0-я, Раство → Ражство, ангел. → англ. (6), == → == , газаван → газіраван (2), судзінкав → сасудзіст, зроўня → зро using AWB
Радок 9:
== Уласцівасці ==
=== Фізічныя ===
 
Шчыльнасць пры [[Звычайныя ўмовы|звычайных умовах]] 1,98 г/л. Пры атмасферным ціску дыяксід вуглярода не існуе ў [[вадкасць|вадкім стане]], пераходзячы непасрэдна з [[цвёрдае цела|цвёрдага стану]] ў газападобнае. Цвёрды дыяксід вуглярода завуць [[сухі лёд|сухім лёдам]]. Пры падвышаным ціску і звычайных тэмпературах вуглякіслы газ пераходзіць у вадкасць, што выкарыстоўваецца для яго захоўвання.
 
Вуглякіслы газ лёгка прапускае [[ультрафіялетавае выпраменьванне|ультрафіялетавыя]] прамяні і прамяні бачнай часткі спектру, якія трапляюць на Зямлю ад Сонца і абаграваюць яе. У той жа час ён паглынае выпушчаныя Зямлёй [[інфрачырвонае выпраменьванне|інфрачырвоныя]] прамяні і з'яўляецца адным з [[Парніковы газ|парніковых газаў]], з прычыны чаго бярэ ўдзел у працэсе [[глабальнае пацяпленне|глабальнага пацяплення]]. Сталы рост узроўняузроўню ўтрымання гэтага газу ў атмасферы назіраецца з пачатку індустрыяльнай эпохі.
 
=== Хімічныя ===
Радок 22 ⟶ 21:
Дыяксід вуглярода не [[Таксін|таксічны]], але не падтрымлівае [[дыханне]]. Вялікая канцэнтрацыя ў паветры выклікае ўдушша (гл. [[Гіперкапнія]]). Недахоп вуглякіслага газу таксама небяспечны (гл. [[Гіпакапнія]])
 
Вуглякіслы газ у арганізмах жывёл мае і фізіялагічнае значэнне, напрыклад, удзельнічае ў рэгуляцыі судзінкавагасасудзістага тонусу (гл. [[Артэрыёлы]]).
 
== Атрыманне ==
Радок 34 ⟶ 33:
Вадкая вуглекіслата (вадкая харчовая вуглекіслата) - звадкаваны вуглякіслы газ, які захоўваецца пад высокім ціскам (~ 65-70 Атм). Бескаляровая вадкасць. Пры выпуску вадкай вуглекіслаты з балона ў атмасферу частка яе выпараецца, а іншая частка ўтварае шматкі сухога лёду.
 
Балоны з вадкай вуглекіслатой шырока ўжываюцца ў якасці [[вогнетушыцель|вогнетушыцеляў]] і для вытворчасці напояў з [[газаванаягазіраваная вада|газаванайгазіраванай вады]] і [[ліманад]]у. Вуглякіслы газ выкарыстоўваецца ў якасці актыўнага асяроддзя пры [[зварка|зварцы]] дротам, бо пры тэмпературы дугі вуглекіслата раскладаецца на ўгарны газ CO і кісларод, які, у сваю чаргу, і ўваходзіць ва ўзаемадзеянне з вадкім металам, акісляючы яго. Вуглекіслата ў балончыках ужываецца ў [[пнеўматычная зброя|пнеўматычнай зброі]] і ў якасці крыніцы энергіі для рухавікоў у [[Авіямадэльны спорт|авіямадэляванні]].
 
Цвёрдая вуглекіслата - сухі лёд - выкарыстоўваецца ў якасці [[холадагент]]у ў леднікахледавіках і маразільных усталёўках.
 
== Метады рэгістрацыі ==
Радок 53 ⟶ 52:
 
== Спасылкі ==
* [http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/_icsc00/icsc0021.htm International Chemical Safety Card 0021] (ангелангл.)
* [http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=280 CID 280] з сайта [[PubChem]] (ангелангл.)
* [http://www.uigi.com/carbondioxide.html CO<sub>2</sub> Дыяксід вуглярода, уласцівасці, ужыванне] (ангелангл.)
* [http://scifun.chem.wisc.edu/chemweek/CO2/CO2_phase_diagram.gif Фазавая дыяграма (ціск-тэмпература) для дыяксіду вуглярода]
* [http://www.bluerhinos.co.uk/molview/indv.php?id=2 Molview from bluerhinos.co.uk] Дыяксід вуглярода ў 3D
* [http://www.dryiceinfo.com/science.htm Dry Ice information] (ангелангл.)
* [http://www.cmdl.noaa.gov/ccgg/trends/ Trends in Atmospheric Carbon Dioxide] ''(NOAA)''
* [http://www.science.uwaterloo.ca/~cchieh/cact/c123/phasesdgm.html Phase Diagram of Carbon Dioxide] (ангелангл.)
* [http://chemmovies.unl.edu/chemistry/smallscale/SS071.html Experiment 071 - Triple Point Phase Transition for Carbon Dioxide]
* [http://www.r744.com/knowledge/faq_a.php CO<sub>2</sub> як прыродны рэфрэжант - FAQs] (ангелангл.)
* [http://science.compulenta.ru/355363/ Вялікабрытанія распрацоўвае метад захавання двухвокісу вуглярода]