Вікіпедыя

Лізавета Пятроўна: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
clean up, replaced: найболей → найбольш , асцяў → асцей, з’я → з'я, == → == (2), ) ({{ДН → ; {{ДН, швецк → шведск (2), цэсар → імператар (3), і using AWB
Радок 30:
}}
 
'''Лізавета Пятроўна''' ({{lang-ru|Елизавета Петровна}}); ({{ДН|29|12|1709}} — {{ДС|5|1|1762}}) — расійская імператрыца (1741—1762), дачка [[Пётр I, імператар расійскі|Пятра I]] і Марты Скаўронскай (будучай [[Кацярына I, імператрыца расійская|Кацярыны I]]).
 
== Да ўступлення на прастол ==
 
Пасля шлюбу бацькоў насіла тытул [[цэсарэўна|цэсарэўны]]. З дзяцінства надзвычайна прыгожая, Лізавета праводзіла малалецтва і юнацкасць у балях і забаўках і не цікавілася дзяржаўнымі справамі. Завяшчанне Кацярыны I 1727 г. прадугледжвала правы Лізаветы і яе нашчадства на пасад пасля Пятра II і [[Ганна Пятроўна|Ганны Пятроўны]]. У апошні год кіравання Пятра II, пасля звяржэння і ссылкі Меншыкавых, шэраг прыдворных разглядаў магчымасць шлюбу паміж цёткай і пляменнікам, якіх злучалі ў гэты час прыяцельскія адносіны. Пасля смерці Пятра II, заручанага з Кацярынай Далгарукавай, ад воспы ў студзені 1730 г. Лізавета, нягледзячы на завяшчанне Кацярыны I, фактычна не разглядалася як адна з прэтэндэнтак на прастол, які быў перададзены яе стрыечнай сястрэ [[Ганна Іаанаўна|Ганне Іаанаўне]]. У яе кіраванне (1730—1740) цэсарэўна Лізавета знаходзілася ў няміласці; незадаволеныя Ганнай Іаанаўнай і Бироном ускладалі на дачку Пятра Вялікага вялікія надзеі.
 
Радок 39 ⟶ 38:
 
== Імператрыца ==
 
Асноўнымі прынцыпамі ўнутранай і знешняй палітыкі Лізавета абвясціла вяртанне да пятроўскіх ператварэнняў. Скасавала ўзніклыя пасля смерці бацькі дзяржаўныя інстытуты (Кабінет міністраў і інш.), аднавіла ролю [[Сенат, Расія|Сената]], калегій, Галоўнага магістрата. Адмяніла [[смяротная кара|смяротную кару]] ([[1756]]). Ліквідавала ўнутрыдзяржаўныя мытні. У [[1754]] стварыла Улажэнную камісію для выпрацоўкі новага збору законаў. Камісія распрацавала праекты рэформ, накіраваных на секулярызацыю царкоўных земляў, заканадаўчае афармленне дваранскіх прывілеяў і т. п. У цэлым унутраная палітыка Лізаветы Пятроўны адрознівалася стабільнасцю і нацэленасцю на рост аўтарытэту і мошчы дзяржаўнай улады. Па цэлым шэрагу прыкмет можна сказаць, што курс Лізаветы Пятроўны быў першым крокам да палітыкі асвечанага абсалютызму, осуществлявшейся затым пры [[Кацярына II, імператрыца расійская|Кацярыне II]].
 
Актыўнай была і знешняя палітыка Лізаветы. Падчас [[Руска-швецкаяшведская вайна 1741-1743|руска-швецкайшведскай вайны 1741—1743]] [[Расія]] атрымала значную частку [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. Спрабуючы супрацьстаяць узрослай моцы [[Каралеўства Прусія|Прусіі]], Лізавета адмовілася ад традыцыйных адносін з [[Францыя]]й і склала антыпрускі саюз з [[Аўстрыйская манархія|Аўстрыяй]]. [[Расійская імперыя|Расія]] пры Лізавеце паспяхова ўдзельнічала ў [[Сямігадовая вайна|Сямігадовай вайне]]. Пасля ўзяцця [[Кенігсберг]]а Лізавета выдала ўказ аб далучэнні [[Усходняя Прусія|Усходняй Прусіі]] да Расіі на правах яе правінцыі. Кульмінацыяй ваеннай славы Расіі пры Лізавеце стала ўзяцце [[Берлін]]а ў [[1760]] годзе.
 
Імператрыца надавала вялікае значэнне развіццю рускай культуры, адукацыі, навукі. У [[1755]] па яе загаду быў адчынены першы ў краіне [[Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт|Маскоўскі ўніверсітэт]]. Была заснавана Акадэмія мастацтваў, створаны выбітныя помнікі культуры ([[Царскае сяло|царскасельскі]] [[Екацярынінскі палац, Пушкін|Екацярынінскі палац]] і інш.). Аказвала падтрымку [[Міхаіл Васілевіч Ламаносаў|М. В. Ламаносаву]] і іншым прадстаўнікам рускай навукі і культуры. У апошні перыяд менш займалася пытаннямі дзяржаўнага кіравання, перадаручыўшы яго П. І. і [[Іван Іванавіч Шувалаў|І. І. Шувалавым]], М. І. і Р. І. Варанцовым і інш. У [[1744]] заключыла таемны [[марганатычны шлюб]] з [[Аляксей Рыгоравіч Разумоўскі|А. Г. Разумоўскім]], ад якога, па сведчаннях сучаснікаў, нарадзіла некалькіх дзяцей (пасля смерці Лізаветы Пятроўны з’явіласяз'явілася нямала самазванцаў, якія называлі сябе яе дзецьмі ад гэтага шлюбу. У іх ліку найболейнайбольш вядомай фігурай стала так званая [[Князёўна Тараканова, самазванка|князёўна Тараканова]]).
 
Перыяд царствавання Лізаветы — перыяд раскошы і празмернасцяўпразмернасцей. Пры двары стала праводзіліся балі-маскарады, якія моцна спусташалі казну, прычым часцяком дамы прыбіраліся ў мужчынскія гарнітуры, а мужчыны залазілі ў дамскія ўборы. Сама Лізавета Пятроўна задавала тон і была заканадаўцам мод. Гардэроб імператрыцы налічвае да 12 тысяч сукенак.
 
Афіцыйным спадчыннікам прастолу Лізавета неўзабаве пасля пачатку царствавання прызначыла свайго пляменніка (сына сястры Анны) — герцага Галштынскага Петера Ульрыха ([[Пётр III, імператар расійскі|Пятра Фёдаравіча]]).
Радок 58 ⟶ 56:
 
{{Бібліяінфармацыя}}
 
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Елізавета Пятроўна| ]]
[[Катэгорыя:Цэсарэўны]]
Радок 63:
[[Катэгорыя:Асяроддзе Пятра I]]
[[Катэгорыя:Імператары расійскія]]
[[Катэгорыя:РодДынастыя Раманавых]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Лізавета_Пятроўна"