257 538
правак
крыніца — be-x-old:Дыханьне
(clean up using AWB) |
(крыніца — be-x-old:Дыханьне) |
||
|
[[Выява:Respiratory system complete ru.svg|thumb|Дыхальная сістэма чалавека]]
'''Дыханне''' — асноўная форма [[катабалізм|дысіміляцыі]] ў [[чалавек]]а, [[жывёлы|жывёл]], [[расліны|раслін]] і многіх мікраарганізмаў. Пры дыханні багатыя хімічнай энергіяй рэчывы, якія належаць арганізму, акісляюцца да бедных энергіяй канчатковых прадуктаў (
Аэробныя арганізмы маюць патрэбу ў [[кісларод]]зе дзеля вызвалення энергіі праз дыханне, у выглядзе абмену рэчываў багатых на энергію, як [[глюкоза]]. Дыханне ёсць адзіны працэс, які дастаўляе кісларод туды, дзе ён патрэбны ў арганізме і выводзіць адтуль [[дыяксід вугляроду|вуглякіслы газ]]. Яшчэ адзін важны працэс уключае ў сябе рух [[кроў|крыві]] па [[крывяносная сістэма|крывяноснай сістэме]]. Газаабмен адбываецца ў лёгачных [[альвеола]]х шляхам пасіўнай [[дыфузія|дыфузіі]] газаў паміж альвеалярных газам і крывёю ў лёгачных капіляраў. Пасля таго як гэтыя раствораныя газы з'явіліся ў крыві, сэрца іх пераносіць па ўсяму целу. Акрамя выдалення вуглякіслага газу, дыханне прыводзіць да страты вады з арганізма. У выдыханым паветры адносная вільготнасць складае 100%, паколькі вада дыфузуе праз вільготную паверхню дыхальных шляхоў і альвеолаў.
== У раслін ==
Дыханне ўласціва ўсім органам, тканкам і [[клетка]]м [[расліны]]. Інтэнсіўнасць дыхання можна вызначыць, вымяраючы колькасць вуглякіслага газу, які выдаткоўваецца тканкамі, або вымяраючы кісларод, які паглынаецца імі. Больш інтэнсіўна дыхаюць маладыя, хуткарослыя органы і тканкі раслін. Найбольш актыўным з'яўляецца дыханне рэпрадуктыўных органаў, потым [[лісце]]. Слабей за ўсё дыхаюць сцеблы і карані. Расліны, якія здольныя існаваць у ценю, дыхаюць слабей за святлалюбных. Для высакагорных раслін, адаптаваных да паніжанага парцыяльнага ціску O<sub>2</sub>, характэрная падвышаная інтэнсіўнасць дыхання.
== Гл.таксама ==
* [[Дыхальная сістэма]]
== Спасылкі ==
{{Commons}}
* [http://medarticle.moslek.ru/articles/16886.htm Малая медыцынская энцыклапедыя]
* [http://www.bbc.co.uk/schools/ks3bitesize/science/organisms_behaviour_health/life_processes/revise3.shtml Дыханне чалавека]. BBC
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/499530/human-respiration Дыханне чалавека]. Britannica
[[Катэгорыя:Рэфлексы]]
| |||